Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

http://www.minszw.nl

Nr. 2003/149
16 oktober 2003

Embargo:
16 oktober 2003 tot
15.40 uur

Minister De Geus wil kwaliteit ondernemingsraden bevorderen

Minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vindt dat de kwaliteit van de ondernemingsraden moet worden bevorderd. De bewindsman zei dit op een conferentie over ondernemingsraden en hun functioneren in Den Haag.

Volgens De Geus betekent verbetering van de medezeggenschap niet dat de Wet op de ondernemingsraden moet worden uitgebreid. Wel dat de bestaande wettelijke bevoegdheden beter moeten worden benut. Ook zegde hij toe de OR-regelgeving en -procedures, daar waar nodig, te versoepelen en te vereenvoudigen.

Minister De Geus toonde zich voorstander van een landelijke verkiezing van ondernemingsraden. De bewindsman verwacht de nodige media-aandacht van een landelijke verkiezingsdag waardoor de belangstelling voor het werk van de ondernemingsraad toeneemt en meer mensen zich kandidaat zullen stellen.

Toespraak door minister mr. A.J. de Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdens de conferentie Kwaliteitsbevordering Ondernemingsraad op 16 oktober 2003 te Den Haag.

Het zal u niet verbazen als ik u zeg dat ik altijd al een speciale belangstelling heb gehad - en als minister nog steeds heb - voor ondernemingsraden. In al mijn functies tot nu toe heb ik, of het nu bij het CNV was of in mijn latere advieswerk, veel tijd mogen besteden aan de medezeggenschap.

Een bijeenkomst als deze, waar het gaat om kwaliteitsbevordering van ondernemingsraden, heeft dan ook meer dan mijn warme belangstelling. Een goed geoutilleerde ondernemingsraad, met leden die weten waar het over gaat, zie ik als de ruggengraat van een goed draaiende organisatie.

Maar om dat te bereiken moet je wel wat ondernemen.

Zo moet je natuurlijk mensen hebben die bereid zijn deel te nemen aan een ondernemingsraad.
En een werkgever die bereid is op alle fronten openheid van zaken te geven waar het gaat om het reilen en zeilen van het bedrijf. Hij moet ruimte bieden om mee te kunnen praten, mee te kunnen denken en mee te kunnen beslissen.
En het moet een ondernemingsraad zijn die niet alleen maar bovenop alle details zit, maar er ook eens overheen wil stappen.

Dit project Kwaliteitsbevordering Ondernemingsraad is ontstaan in het verlengde van de evaluatie van de Wet op de ondernemingsraden en het daarop volgende kabinetsstandpunt.

Als één ding uit de evaluatie duidelijk is geworden is het wel dat de Nederlandse ondernemingsraad de afgelopen twintig jaar een volwaardig orgaan is geworden. De positie van de raad staat niet meer ter discussie.
Hij is niet langer slechts een communicatiekanaal. Hij is een invloedrijke partij die een belangrijke rol speelt bij de besluitvorming binnen de onderneming.

Toch heeft de evaluatie ook een aantal zwakke plekken blootgelegd. Daarmee bent u aan de slag gegaan.
Bent u antwoorden en oplossingen gaan zoeken.
Bent u gaan kijken hoe die medezeggenschap nog beter gestalte zou kunnen krijgen.

U bent als mensen die dicht op de praktijk zitten, daar de aangewezen partij voor.

Want één ding staat voor mij voorop:
Verbetering van de medezeggenschap moeten we niet zoeken in uitbreiding van wettelijke bevoegdheden, maar in het beter benùtten van de bestaande bevoegdheden.

Dat betekent dat als we het hebben over bevordering van de kwaliteit van de medezeggenschap, de rol van de overheid en die van mij als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid beperkt is.

Verwacht van mij daarom geen nieuwe voorstellen om de bevoegdheden en faciliteiten van de ondernemingsraad en de
personeelsvertegenwoordiging uit te breiden. En ook geen voorstellen die de positie van de OR bij de arbeidsvoorwaardenvorming veranderen. Om maar eens wat te noemen.

Uiteraard blijf ik zorgdragen voor een goede wet- en regelgeving. Maar daarna is het toch vooral aan u en blijven wij hooguit stand-by als er in faciliterende zin nog wat gedaan moet worden.

Eén ding kan ik u beloven:
Overheidsregulering zal zelfregulering zo veel mogelijk ondersteunen.

Dat betekent allereerst van mijn kant versoepeling van de regelgeving en vereenvoudiging van de procedures.

Daarnaast zullen we meer aandacht moeten vragen voor het werk in een ondernemingsraad. In dat verband kiest het kabinet voor een landelijke verkiezing. We verwachten dat dit tot meer media-aandacht leidt waardoor er meer belangstelling voor het werk van de ondernemingsraad komt en meer mensen zich kandidaat zullen stellen.

Een ander belangrijk punt is het advies dat ik aan de SER heb gevraagd over de positie en de rol van de ondernemingsraad, bij de bezoldiging van bestuurders en commissarissen en bij de openbaarheid van topinkomens bij deze ondernemingen.

Iemand zei onlangs: De Mobergs en Scheepbouwers van deze wereld vormen een grotere bedreiging voor het kapitalisme dan Karl Marx ooit heeft kunnen dromen.
Mensen begrijpen dergelijke exorbitante salarissen niet.

Het kan niet zo zijn dat, nu het slechter gaat met de economie en de werkloosheid in rap tempo oploopt, managers en bestuurders zich te buiten gaan aan zelfverrijking.
Dat is ontoelaatbaar.
Daar moeten ze zelf ook van doordrongen zijn. En voor het geval dat niet zo is zal de ondernemingsraad hun een handje moeten helpen om tot dat bewustzijn te komen.

Het kabinet heeft bij de wetswijziging Structuurregime een amendement van de Tweede Kamer overgenomen om de ondernemingsraad tegelijk met de aandeelhoudersvergadering te informeren over het beloningsbeleid voor de top. Dit wetsvoorstel ligt nu bij de Eerste Kamer.

Ik vind dat aandeelhouders een grotere stem moeten krijgen in aandeelhoudersvergaderingen, vooral waar het gaat om het toekennen van salarissen en bonussen aan topbestuurders. Ik ben benieuwd wat de SER adviseert over de rol van de OR in deze.

Dat zijn, dames en heren, enkele aandachtspunten mijnerzijds. Voor een deel sluiten ze aan op uw aanbevelingen zoals verwoord in dit eindrapport.

U zult het met mij eens zijn dat aanbevelingen pas zin en kans van slagen hebben als ondernemingsraden en bestuurders bereid zijn tijd en moeite te investeren in verbetering van de kwaliteit van de medezeggenschap.

Daarbij zal een sterk beroep worden gedaan op de ondernemer. Het begint ten slotte met de instelling van een OR door de ondernemer zelf. Als het bij het begin al spaak loopt, zal er weinig van medezeggenschap terechtkomen.

Medezeggenschap vraagt om een bestuurder en een ondernemingsraad die met elkaar willen samenwerken. De Wet op de ondernemingsraden gaat onder meer uit van een halfjaarlijkse overlegvergadering waarin de bestuurder zijn voorgenomen plannen presenteert. Tegen de leden zou ik zeggen: Grijp deze vooruitblik aan om ook beschikbare tijd, menskracht en faciliteiten af te stemmen op de werkzaamheden die op de OR afkomen.

Prioriteiten stellen en afspraken maken leiden tot maatwerk op ondernemingsniveau. De bestuurder zal door het tijdig geven van informatie en faciliteiten ook iets van de ondernemingsraad mogen verwachten.
Namelijk een gedegen advies dat binnen een redelijke termijn tot stand is gekomen. Dat gebaseerd is op kennis en draagvlak van de gehele achterban. Dit zal de besluitvorming in de onderneming ten goede komen.

Waar het gaat om samenwerking en voorlichting bij kwaliteitsbevordering van de medezeggenschap is een belangrijke rol weggelegd voor de werkgeversorganisaties.
En voor het Gemeenschappelijk BegeleidingsInstituut Ondernemingsraden. Het GBIO heeft immers ervaring met het bundelen van de krachten van werknemers-, werkgeversorganisaties en trainingsinstituten. Door meer samen te werken, bijvoorbeeld bij voorlichtingcampagnes, kan deze kennis en kunde goed worden benut.

Een ander punt is het samen delen en kunnen profiteren van elkaars goede ervaringen. Dat kan via OR-platforms en de brancheorganisaties. Trainingsinstituten kunnen die best practices omzetten in trainingsmateriaal. Uitgevers van vakliteratuur en onderzoekers kunnen zorgen voor een brede verspreiding van kennis en kunde.

Het personeels- of human resourcebeleid in de onderneming is een ander gebied waar aandacht voor medezeggenschap heel gewoon zou moeten zijn.
Helaas is dat lang niet altijd het geval.

De nadruk van het huidige personeelsbeleid ligt vooral op het ondersteunen van het management en het behalen van een goed bedrijfsresultaat.
Arbeidsverhoudingen in het algemeen en meer specifiek medezeggenschap krijgen in de opleiding, vakliteratuur en op congressen voor human resources managers te weinig aandacht. Wellicht is hier een rol voor de sociale partners in de Stichting van de Arbeid weggelegd.

Dames en heren.
De aanbevelingen in uw rapport zijn gericht op de organisaties die hier vandaag aanwezig zijn: werknemers- en werkgeversorganisaties, trainingsinstituten, OR-platforms, onderzoekers, uitgeverijen van vakbladen, de SER en het GBIO.
Het is nu aan u om die aanbevelingen om te zetten in acties. Die zullen moeten leiden tot een effectievere medezeggenschap en betere naleving van de Wet op de ondernemingsraden.

Het rapport vraagt extra aandacht voor het midden- en kleinbedrijf. Bedrijven met minder van 50 werknemers zijn niet OR-plichtig maar hebben wel een personeelsvertegenwoordiging. MKB Nederland heeft gevraagd om, in vervolg op dit project, eens te kijken naar nut en noodzaak van personeelsvertegenwoordigingen. En ik heb begrepen dat de projectdeelnemers en natuurlijk ook het ministerie daar graag toe bereid zijn.

Want meer nog dan bij het verbeteren van de kwaliteit van de OR, zal het bij de personeelsvertegenwoordiging in het midden- en kleinbedrijf moeten gaan om laagdrempelige, praktische oplossingen. Ook daar zit men niet te wachten op ingewikkelde regelgeving of tijdrovende verplichtingen.

Ik zei het al eerder:
Het kabinet zoekt verbetering niet in uitbreiding van wettelijke bevoegdheden, maar in het beter benutten van de bestaande bevoegdheden.
En in meer flexibiliteit om recht te doen aan de grote onderlinge verschillen tussen ondernemingsraden, bedrijven en sectoren. En in het motiveren van werkgevers en werknemers om er in die ondernemingsraad wat van te maken.

Daarmee wordt medezeggenschap wat het moet zijn: optimaal!

Ik wens u allen daarbij veel succes.


- LET OP EMBARGO -

16 okt 03 15:40