IP/03/1381
Brussel, 13 oktober 2003
Overstromingen: Europees onderzoek met het oog op betere prognoses en
beheersoplossingen
Overstromingen behoren tot de meest verbreide rampen in Europa. De
voorbije decennia hebben nagenoeg elk jaar ergens in ons werelddeel
ernstige overstromingen plaatsgevonden. Vandaag bezoekt Europees
Commissaris voor Onderzoek Philippe Busquin de stad Dresden
(Duitsland), die zeer ernstig is getroffen door één van de ergste
overstromingsrampen die in Midden-Europa sedert de Middeleeuwen zijn
voorgekomen. Bij deze gelegenheid organiseert de Europese Commissie
een briefing in het Ständehaus van Dresden om de resultaten te tonen
van een aantal grote onderzoeksprojecten inzake overstromingen,
waarbij is nagegaan hoe deze catastrofes beter kunnen worden
voorkomen, voorspeld, tegengegaan, beperkt en beheerd. In de periode
1980-2002 had het grootste aantal overstromingen plaats in Frankrijk
(22%), Italië (17%) en het VK (12%). In Italië (38 %), gevolgd door
Spanje (20%) en Frankrijk (17%), werd het hoogste aantal sterfgevallen
genoteerd. De grootste economische verliezen werden geconstateerd in
Duitsland en Italië (elk 11 miljard ), gevolgd door Spanje en het VK
(elk ongeveer 6 miljard ). In het laatste decennium is de EU ongeveer
50 onderzoeksprojecten op dit gebied gestart, met een totale begroting
van 58 miljoen , over onderwerpen zoals de beoordeling van
overstromingsrisico's, het in kaart brengen van overstromingsrisico's,
voorspelling van overstromingen en preventieve landgebruikplanning. De
Commissie werkt thans aan een European Flood Alert System (EFAS).
"Wetenschappelijke studies tonen aan dat extreme overstromingen steeds
meer gemeengoed worden en ernstig zijn," zegt Commissaris Busquin, en
meer frequente en meer intense fenomenen zoals de overstromingen van
dit jaar in Midden-Europa en de droogtes van dit zomerseizoen moeten
worden verwacht. Dergelijke extreme gebeurtenissen moeten wel van
invloed zijn op de economie en het leven van de Europese burgers. We
moeten gemeenschappelijk optreden, op Europees, nationaal, regionaal
en lokaal niveau, ten einde toekomstige overstromingsschade te
voorkomen en tegen te gaan. We moeten leren leven met overstromingen
en moeten dus meer preventief denken en handelen om de gevolgen ervan
te verminderen. Meer onderzoek is noodzakelijk om ons beheer en onze
vroegtijdige waarschuwingssystemen voor overstromingen te verbeteren.
Europees onderzoek om het hoofd te kunnen bieden aan de overstromingen
in Europa
Overstromingen zijn een echt Europees probleem, dat niet eindigt aan
de administratieve grenzen, en belangrijke sociale, milieu- en
economische schade veroorzaakt in de meeste EU-lidstaten en
toetredingslanden. Europa steunt onderzoek inzake overstromingen
sedert het eind van de jaren 1980. Sedertdien zijn ongeveer 50
multinationale projecten in verband met overstromingsonderzoek
uitgevoerd, met een bijdrage vanwege de Commissie van ongeveer 58
miljoen .
Maar waarom nemen overstromingen toe?
Sommige wetenschappers voeren aan dat dit aan de klimaatsverandering
is toe te schrijven, terwijl anderen beweren dat Europa meer is
blootgesteld aan en kwetsbaar is voor een toegenomen
overstromingsrisico. Zoals in de meeste wetenschappelijke disciplines,
spelen hier tal van onderling samenhangende en multidimensionele
factoren een rol, bijvoorbeeld weer, klimaat, hydrologie, landgebruik,
structurele verdedigingsmaatregelen tegen overstroming, het bewustzijn
van en de paraatheid tot ingrijpen bij overstromingsrisico's, het
vermogen tot overstromingsbeheer, het waarschuwingssysteem en de
informatie. Om het overstromingsrisico naar behoren in te schatten
moet bij Europese onderzoeksprojecten met al deze factoren rekening
worden gehouden. Op de briefing van de Commissie in Dresden worden de
onderzoekresultaten van vier Europese projecten op het gebied van
overstroming gepresenteerd.
Bestudering van eerdere overstromingen
Het SPHERE-project verschaft informatie over overstromingen in het
verleden die tot 10.000 jaar geleden hebben plaatsgevonden. Uitgaande
van gegevens van de SPHERE-gegevensbank, kan het ontwerp van
hoogrisico-structuren, zoals dammen, bruggen en krachtcentrales,
worden verbeterd door een betere berekening van overstromingsrisico's.
De studie van het verleden levert waardevolle tips op voor het heden
en voor de toekomst.
Geëntegreerd rivierbeddenbeheer
Het EUROTAS-project: grote overstromingen kunnen niet worden voorkomen
of beheerst, maar moeten over de grenzen heen worden beheerd op basis
van geïntegreerde rivierbekkenbeheersstrategieën ter voorkoming en
beperking van overstromingen. EUROTAS was bijzonder succesvol bij het
helpen beperken van de schade veroorzaakt door de overstromingen van
de Elbe in Praag gedurende de laatste jaren.
Exploitatie van satellietgegevens
EURAINSAT verklaarde hoe verschillende satellietgegevens, die op de
meest geavanceerde technologie zijn gebaseerd, kunnen worden
gecombineerd met verbeterde neerslagprognoses, welke noodzakelijk zijn
om overstromingen beter te voorspellen. Dit is een Europese bijdrage
tot een wereldwijd initiatief in verband met neerslag, de Global
Precipitation Mission (GPM).
Geloofwaardiger prognoses van overstromingen
Met MUSIC werd nagegaan hoe de geloofwaardigheid van
overstromingsvoorspellingen kan worden verbeterd via betere modellen,
kwantificering van onzekerheden bij prognoses en gebruikersopleiding.
Dit onderzoek zal hogere kwaliteit opleveren, naast een doeltreffender
voorspelling van overstromingen en een beter waarschuwingssysteem.
Voor nadere inlichtingen kunt u de volgende sites raadplegen:
SPHERE :
http://www.ccma.csic.es/dpts/suelos/hidro/sphere/
EUROTAS:
http://www.hrwallingford.co.uk/projects/EUROTAS
EURAINSAT:
http://www.isac.cnr.it/~eurainsat/
MUSIC:
http://www.geomin.unibo.it/orgv/hydro/music
European Commission