VU ziekenhuis

Wie is er bang voor hormonen? Nieuwe hoogleraar endocrinologie VU medisch centrum

Er is veel discussie over de toediening van extra hormonen aan vrouwen. Angst voor hormonen is echter niet op zijn plaats, mits er op verantwoorde wijze mee wordt omgegaan. Dit stelt prof. dr. Coen Netelenbos bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de endocrinologie aan het VU medisch centrum op 3 oktober 2003.

Toediening van hormonen roept soms negatieve reacties en angst op. In zijn oratie schetst Netelenbos een meer genuanceerd beeld van het gebruik van hormonen. Hij belicht de geschiedenis van de hormonale suppletie bij de vrouw. Netelenbos concludeert dat er geen indicatie bestaat voor oestrogeensuppletie bij osteoporose. Andere stoffen, die ook via de oestrogeenreceptor werken, zoals DES, hebben soms ernstige bijwerkingen. Stoffen als raloxifeen zijn soms juist heilzaam. De betekenis van phytoestrogenen (plantaardige stoffen die werken via oestrogeen receptor) is echter vooralsnog onduidelijk en gunstige effecten zijn niet bewezen. Dit ondanks een hype in de media. Netelenbos waarschuwt voor deze internethormonen welke onbewezen effecten worden toegeschreven.

Eva ontstond níet uit Adam
Netelenbos gaat in zijn beschrijving van de hormoongeschiedenis ver terug. Hij concludeert dat het onwaarschijnlijk is dat Eva (de vrouw) uit Adam (de man) is ontstaan. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat de oestrogeenreceptor 450 miljoen jaar geleden ontstond. De receptor voor het mannelijk hormoon kwam pas 50 miljoen jaar later. Het latere mannelijk hormoon testosteron was aanvankelijk slechts een tussenstof in de oestrogeenproductie.

Positieve toekomst voor patiëntengroep
Hoogleraar Netelenbos verwacht een positieve toekomst voor een grote groep endocrinologie-patiënten met stofwisselingsziekten als osteoporose, vetzucht en diabetes. Door het versneld ontdekken van kleine moleculen, die via bekende en nog onduidelijke receptoren heilzaam zouden kunnen werken, wordt hun kwaliteit van leven vergroot.

Nederland isoleert zich endocrinologisch
Tot slot spreekt Netelenbos de angst uit dat Nederland zich qua endocrinologie ten opzichte van het buitenland isoleert. Deze isolatie is een gevolg van het verkorten van de opleiding endocrinologie en tegelijk het onvoldoende scholen van de algemeen internist in het endocrinologische vak.