Gemeente Amerongen
Standpunt College B en W t.a.v. herindeling
STANDPUNT COLLEGE VAN B&W OVER HERINDELEN
Alhoewel zij niet formeel meebeslist over het definitieve standpunt
over herindeling, is het college van B. en W.
door de fractievoorzitters van de raad gevraagd haar standpunt te
geven naar aanleiding van het herindelings-voorstel
door Gedeputeerde Staten. Dit standpunt is op 23 september 2003 door
het college van B. en W. vastgesteld. Hieronder
volgt een samenvatting.
Haar twee meest prominente punten:
* Het is maar de vraag of een fusie van de MALD(D) - gemeenten een
goede oplossing is.
* De provincie moet eerst onderzoeken of niet-vrijblijvende
samenwerking of anders herindeling van Amerongen met Wijk
bij Duurstede en Leersum een betere optie is.
Verklaring:
De problemen en de uitdagingen in de MALD-gemeenten vertonen veel
overeenkomsten. Het college ziet dat en erkent dat
er op verschillende beleidsterreinen voordelen te behalen zijn met de
door de provincie voorgestelde herindeling.
Met name als het gaat over efficiëntie en effectiviteit. Dit is vooral
op terreinen van natuur en leefbaarheid, verkeer
en verschillende strategische doelen het geval. Inhoudelijk vindt het
college een bestuurlijke samenwerking op de
overlappende gebieden dan ook nodig. De vraag is echter of herindeling
de enige oplossing is om dit te bewerkstelligen
of dat volstaan kan worden met niet-vrijblijvende intensieve
samenwerking.
Samenvoeging van de MALD gemeenten leidt tot een gemeente van
plusminus 30.600 inwoners. In een gemeente van een
dergelijke omvang is het nog steeds mogelijk dat het bestuur dicht bij
de burger kan staan. Maar het is maar de vraag
of deze gemeente daadwerkelijk voldoende bestuurskracht heeft ten
opzichte van de buitenwereld. Alleen maar samenvoegen
zegt nog niets over bestuurskracht; ook zaken als de kwaliteit van de
individuele bestuurders, de mate waarin een bestuur
in staat is samen te werken, in hoeverre bestuurders relaties met
andere partijen op kunnen bouwen en onderhouden,
van overtuigingskracht en het kunnen omgaan met belangen.
Kortom, het groter worden van een gemeente leidt niet zonder meer tot
grotere bestuurskracht.
Met deze vier gemeenten is het herindelingvoorstel teveel van
hetzelfde en bevat te weinig meerwaarde.
Met betrekking tot aansluiting met grotere gemeenten, te weten
Driebergen-Rijsenburg of Wijk bij Duurstede:
Het is de vraag of het verstandig is dat de gemeente
Driebergen-Rijsenburg de vrijheid heeft gekregen om zich
wel of niet aan te sluiten bij fusie. Indien deze gemeente kiest voor
aansluiting is het nog maar de vraag of deze gemeente
voor de nodige chemie zal zorgen. Daarnaast wil het college van
Amerongen dat Driebergen actief bij de discussie over
herindeling wordt betrokken.
Onder andere uit een eerder onderzoek blijkt dat aansluiting van Wijk
bij Duurstede wel voor de nodige chemie kan
zorgen. In het geval de MALD gemeenten fuseren met de gemeente
Driebergen-Rijsenburg of met Wijk bij Duurstede
ontstaat een gemeente van 49.000 resp. 52.000 inwoners. Een gemeente
van een dergelijke omvang is nog steeds
herkenbaar en kan een aanspreekbaar bestuur hebben met korte lijnen.
Hiervoor zou echter wel meer moeite betracht
moeten worden.
Ook de omvang van de nieuwe gemeente en het nieuwe ambtelijke apparaat
spelen een rol. De omvang en kwaliteit van
het huidige ambtelijk apparaat zijn kwetsbaar. Een oplossing hiervoor
is te kiezen voor niet-vrijblijvende samenwerking
van het ambtelijk apparaat of voor zowel bestuurlijke als ambtelijke
fusie.
Echter, het probleem van niet-vrijblijvende samenwerking en de vormen
die hiervoor gekozen kunnen worden (bijv.
het SETA (samen en toch apart)-model of een federatiegemeente) vormt
de aansturing van een gefuseerd ambtelijk
apparaat. Indien elk bestuur blijft gaan voor haar lokale belangen
ontstaan veel verschillende problemen.
Het feit dat het tot heden slechts marginaal gelukt is om samenwerking
te realiseren tussen de ambtelijke apparaten,
versterkt niet het vertrouwen in een dergelijke oplossing.
Ook zijn niet alle gemeenten het met elkaar eens over de oplossing.
Dat lijkt ook geen goed voorteken. Het is nog maar
de vraag of herindeling van de MALD of MALD-D gemeenten de oplossing
biedt.
Indien de randvoorwaarden goed zouden zijn (wederzijds vertrouwen en
wederzijdse bereidheid tot niet-vrijblijvende
intensieve samenwerking), zouden wij als college veel vertrouwen
hebben in de oplossing van niet-vrijblijvende
samenwerking/samenvoeging van de ambtelijke apparaten. Een goede
samenwerking tussen de bestuurders en één goed
ambtelijk apparaat zouden voldoende waarborg zijn om de huidige en
toekomstige problemen het hoofd te bieden.
Het college kan niet anders dan de conclusie trekken dat het
onderzoeken van de opties niet-vrijblijvende intensieve
samenwerking of herindeling van de gemeenten Leersum en Amerongen met
Wijk bij Duurstede de moeite meer dan waard is.
Niet-vrijblijvende intensieve samenwerking of herindeling tussen deze
gemeenten heeft zondermeer de gewenste
synergie-effecten. Daarbij beperkt de grootte van de nieuwe gemeente
en de omvang van het ambtelijk apparaat
zich tot de noodzakelijke maat. De menselijke maat blijft zo veel
mogelijk gewaarborgd. En bovendien wordt aan
de belangrijkste randvoorwaarde voldaan: de relatie met de genoemde
gemeenten is gebaseerd op wederzijds respect
en vertrouwen.
Kortom, het college zou de opties niet-vrijblijvende intensieve
samenwerking of herindeling van de gemeenten Leersum,
Amerongen en Wijk bij Duurstede graag nader willen onderzoeken
alvorens een definitief standpunt in te nemen.
Het college blijft kiezen voor handhaving van de menselijke maat
(zowel in de relatie bestuurder-burger als in
de relatie bestuurder-ambtelijke organisatie) en meent dat beide
opties (met een voorkeur voor niet-vrijblijvende
samenwerking) voldoende waarborgen bieden voor continuïteit,
kwaliteit, en bestuurskracht.
terug