PRICEWATERHOUSECOOPERS
Vastgoeduitdaging ligt vooral in Tsjechië, Hongarije en Polen
Uitbreiding Europese Unie: Vastgoeduitdaging ligt vooral in Tsjechië, Hongarije en Polen
Vormt de uitbreiding van de EU met tien nieuwe landen op 1 mei 2004 een zelfde uitdaging voor de internationale vastgoedsector als het geval is gebleken met Spanje en Portugal, toen deze in 1986 lidstaten werden? Dat was de kernvraag toen de Real Estate Group van PricewaterhouseCoopers en het maandblad Vastgoedmarkt eerder dit jaar besloten een gemeenschappelijk onderzoek uit te voeren onder grote Europese vastgoedontwikkelaars en beleggers.
Uit het indicatieve onderzoek is gebleken dat een aantal vooraanstaande Europese marktpartijen met name in Tsjechië, Hongarije en Polen reeds aanzienlijke marktposities hebben opgebouwd. Deze drie landen worden door ontwikkelaars en vastgoedbeleggers als aantrekkelijk beschouwd. Als reden om in die landen actief te zijn dan wel in de toekomst actiever te worden, wordt vooral de marktpotentie op langere termijn genoemd. Andere reden die belangrijk worden geacht, zijn de huidige economische situatie en de legale infrastructuur in de betreffende drie landen.
Het onderzoek, dat de Real Estate Group van PricewaterhouseCoopers en Vastgoedmarkt de afgelopen maanden hielden onder 300 toonaangevende Europese vastgoedpartijen, laat zien dat de huidige activiteiten in de drie toekomstige EU-landen Polen, Hongarije en Tsjechië in de meeste gevallen worden gecoördineerd via een lokaal kantoor of via een partnership. Een minderheid werkt vanuit het eigen hoofdkantoor of vanuit een van de buurlanden, zoals Duitsland of Oostenrijk Van de overige zeven nieuwe toetreders Cyprus, Malta, de drie Baltische staten, Slovenië en Slowakije lijkt Slowakije op termijn o perspectief te bieden. Landen als Cyprus en Malta trekken nauwelijks de interesse van commercieel vastgoedpartijen en ook Litouwen, Letland en Estland laten het nog afweten. Waarschijnlijk omdat ze te klein zijn en te weinig inwoners en/of infrastructuur hebben om nu al tot nieuwe vastgoedinvesteringen of ontwikkelingen over te gaan.
Van de diverse vastgoedsectoren kantoren, retail, bedrijfsruimten, woningen, logistieke ruimten en leisure biedt vooralsnog de sector logistiek het beste perspectief. Dit heeft, aldus Frank van Zelst, Global Tax & Legal Services Leader van de Real Estate Group van PricewaterhouseCoopers alles te maken met de mogelijkheden die er nu liggen in Centraal Europa tussen de West-Europese havensteden en industriecomplexen enerzijds en de landen ten oosten van de nieuwe EU-grens anderzijds. Overal in Polen, Hongarije en Tsjechië zie je nieuwe logistieke parken ontstaan.
Ook de sector kantoren scoort in marktpotentie redelijk, maar uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat partijen die reeds in deze landen actief zijn, minder enthousiasme tonen. Van Zelst: Die zijn blijkbaar beter op de hoogte van de huidige leegstandniveaus van rond de 20 procent.
De sector retail doet het eveneens relatief goed, wat zich laat illustreren door veel nieuwe winkelcentra, met name in Polen. Van Zelst: We zien wel een lichte verschuiving van de hoofdsteden naar kleinere steden daarom heen. Maar in Polen is het latente gevaar van overbewinkeling niet uit te sluiten.