Migratie-onderzoeker De Haas:
Migranten stimuleren sociaal-economische ontwikkeling moederland
Migranten spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van het
Marokkaanse platteland. Families die geld uit Europa ontvangen
vertonen een relatief sterke neiging tot investeren in scholing van
kinderen, huizenbouw, landbouw en andere ondernemingen. Dit blijkt uit
promotie-onderzoek van de Nijmeegse migratie-onderzoeker Hein de Haas
onder 500 huishoudens in een zuid-Marokkaanse emigratieregio. Zijn
onderzoek ontkracht hiermee het gangbare, pessimistische beeld van
emigratieregio's die louter passief aan het `migratieinfuus' liggen.
De twee miljoen Marokkaanse migranten maken jaarlijks meer dan 3,5
miljard dollar over. Dit is zeven keer meer dan de ontwikkelingshulp
aan Marokko en overtreft ook de inkomsten uit de export van
landbouwprodukten, fosfaten en toerisme. Onderwijs blijkt een van de
voornaamste investeringen te zijn van internationale en binnenlandse
migrantenhuishoudens. Hoewel internationale migranten niet beter
opgeleid zijn dan niet-migranten, blijkt uit de analyse dat hun
kinderen vaker hoger onderwijs volgen. Ook blijkt internationale
migratie een positief effect te hebben op de relatieve
onderwijsparticipatie van meisjes. Voorts blijken huishoudens die niet
aan internationale migratie deelnemen, indirect mee te profiteren van
de bestedingen en investeringen van migranten, die aanzienlijke
werkgelegenheid scheppen.
De massale geldovermakingen en de stijgende welvaart leiden evenwel
niet tot een verminderde emigratie. Niet armoede, maar juist
ontwikkeling in de vorm van hogere inkomens, betere scholing en
toegenomen aspiraties versterken de neiging tot migratie. De populaire
visie dat ontwikkeling(shulp) het beste `medicijn' is tegen migratie,
berust daarom op verkeerde veronderstellingen.
Het onderzoek wijst er ook op dat de positieve bijdrage van migratie
aan ontwikkeling waarschijnlijk nog veel sterker zou zijn wanneer er
geen sprake was van wijdverbreide corruptie en rechtsonzekerheid in
Marokko.
Hein de Haas is als onderzoeker en docent verbonden aan het Centre for
International Development Issues Nijmegen van de KU Nijmegen (CIDIN).
Hij is in juni 2003 gestart met een driejarige, vergelijkende studie
naar migratie en ontwikkeling in herkomstgebieden in Marokko, Tunesië,
Egypte en Turkije.
Migration and Development in Southern Morocco: The Disparate
Socio-Economic Impacts of Out-Migration on the Todgha Oasis Valley
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hein de Haas, Centre
for International Development Issues Nijmegen. Tel: (024) 361 1140/
361 3058, e-mail: h.dehaas@maw.kun.nl
9-10-2003