7 okt 2003 - Inbreng Charlie Aptroot bij begroting Economische Zaken
Begroting Economische Zaken
Charlie Aptroot, woordvoerder EZ VVD Tweede Kamerfractie
7 oktober 2003
Het beeld is:
* volgens het Globaal Competitiveness Report van het World Economic
Forum is Nederland economisch gezakt van de derde plaats in 2000
naar de vijftiende plaats in 2003;
* de industriële productie zakt al twee jaar;
* de werkgelegenheid in de marktsector loopt terug, naar verwachting
ook het komende jaar;
* in de jaren 2002 t/m 2004 verdwijnen 180.000 banen.
Alle signalen staan op rood.
Wij moeten de economische structuur versterken en weer voor duurzame
groei zorgen. De VVD wil dat de bewindslieden van Economische Zaken (EZ)
daarbij de aanjagers zijn. Wij verwachten van de minister en de
staatssecretaris dat zij er bovenop zitten. Ook als het gaat om de
beleidsterreinen van hun collega's in het kabinet als de economie daar
belang bij heeft.
Als de minister van Justitie in eerste instantie laks is in de aanpak
van de criminaliteit bij benzinestations, het wegrijden zonder betalen,
dan is de minister van Economische Zaken er juist om voor de ondernemers
op te komen. De VVD verwacht een actieve houding, vechten voor het
belang van ondernemingen en ondernemers. Dat is nodig voor de economie,
dat is nodig voor de werkgelegenheid.
Wij rekenen er dan ook op dat de stilte wat dat betreft rond Economische
Zaken wordt verbroken en het economisch belang vanaf nu binnen en buiten
het kabinet een hoofdrol speelt. Deze twee bewindslieden kunnen dat
ongetwijfeld voor elkaar krijgen, de VVD vraagt de minister en
staatssecretaris om nu voluit te gaan.
Aan goede voornemens en plannen ontbreekt het niet.
Kernvraag is echter hoe de minister denkt over de concurrentiekracht van
het bedrijfsleven.
* Waar kunnen en moeten wij en met name het bedrijfsleven staan over
vijf á tien jaar?
* Welke sectoren bieden de beste groeikansen?
* Wat gaat de minister doen om de voorwaarden te scheppen dat het
bedrijfsleven die groeikansen kan benutten?
Voor de VVD fractie heeft een veel beter ondernemingsklimaat prioriteit.
Zodat ondernemingen en ondernemers weer de ruimte krijgen om te
ondernemen. Zelf, op eigen kracht.
Het bedrijfsleven is er duidelijk over wat daarvoor nodig is;
1 Minder regels en minder administratieve lasten
Het regeerakkoord is hierover ook duidelijk: 25 % minder in vier jaar.
Economische Zaken heeft veel reacties gekregen via haar website
strijdigeregels.nl
Het voornemen is om 'taskforces' aan het werk te zetten.
Strijdige regels zijn onaanvaardbaar omdat ze onuitvoerbaar zijn en de
betrokkene niet in staat is zich aan de regels te houden.
Wij willen van de bewindslieden de toezegging dat strijdige regels met
spoed worden aangepakt en dat alle tegenstrijdigheden in 2004 worden
weggenomen door flink te schrappen in de regels.
Moratorium voor PBO's
Bedrijven worden gek van de regels en verplichtingen.
De PBO's (Publiekrechtelijke Bedrijfs Organisaties) betekenen ook een
verplichting voor alle bedrijven in bepaalde branches. De VVD is zeer
kritisch over dit soort verplichtingen, omdat een deel van de branche
het oplegt aan anderen in de branche. Daar hoort in ieder geval
terughoudendheid bij met betrekking tot de taken en kosten, dus de
opgelegde heffingen!
De evaluatie van de PBO's is voor eind 2003 toegezegd. De VVD is er dan
ook tegen nu te werken aan nieuwe PBO's. Wij vragen van de minister een
moratorium: voorlopig geen nieuwe PBO's. Bovendien willen wij de
bestaande PBO's kritisch bezien, zowel nut en noodzaak op zich als de
legitimatie, het draagvlak binnen de branche en het taakniveau en dus de
heffingen. De VVD fractie overweegt hierover een motie in te dienen.
Minder regels: VVD plan
De VVD fractie heeft snel uitvoerbare plannen voor vermindering van
regels en administratieve lasten. Ik bied deze aan de minister aan en
hoor graag wat hij ervan vindt en aan gaat doen.
2 Lagere arbeidskosten door loonmatiging, hogere
arbeidsparticipatie en een flexibeler arbeidsmarkt
Loonmatiging is een essentiële voorwaarde voor economisch herstel.
Daarnaast is het kabinet druk doende om de arbeidsparticipatie te
verhogen en de arbeidsmarkt te flexibiliseren. Wij verwachten steun van
de EZ bewindslieden voor hun collega's van Sociale Zaken die durven te
hervormen.
Er is een vertraagde aanpassing van bedrijven aan de economische
ontwikkeling.
Met name het MKB (Midden en Klein Bedrijf) houdt medewerkers soms te
lang vast als dat eigenlijk niet meer verantwoord is. Dit wordt
veroorzaakt zowel door de band met de medewerkers als door de hoge
kosten van ontslag. Mede als gevolg daarvan durft het MKB nauwelijks
mensen aan te nemen als dat juist weer kan en nodig is. Met welke
concrete voorstellen gaat de minister dit probleem oplossen?
3 Investeren in de kenniseconomie door scholing en
innovatie
In het onderwijs is de aansluiting tussen bijvoorbeeld VMBO en MBO en
tussen MBO en HBO verre van optimaal. Bovendien staat het onderwijs nog
veel te veel met de rug naar het bedrijfsleven. Dat moet veranderen. De
VVD vindt het noodzakelijk dat beroepsonderwijs en bedrijfsleven
samenwerken. Haal de bedrijven de school in, laat de scholieren ook
bedrijven bezoeken en in bedrijven werken. Duaal onderwijs, leren op
school en tegelijk werken en leren in bedrijven, is voor veel leerlingen
en opleidingen de uitkomst.
Universitair onderzoek heeft juist meerwaarde als de
onderzoeksresultaten gebruikt gaan of kunnen gaan worden door het
bedrijfsleven.
Er is veel kennis in ons land waar niets mee gebeurt. Voor speur en
ontwikkelingswerk komt per jaar ¤ 100 miljoen extra beschikbaar. Prima!
Maar tot nu toe is de toegankelijkheid voor het MKB beperkt. De VVD wil
dat het MKB een veel betere toegang krijgt tot de WBSO ( Wet Bevordering
Speur- en Ontwikkelingswerk) op deze en andere regelingen. Waarom niet
een bepaald minimumpercentage reserveren voor het MKB en deze bedrijven
ook actief uitnodigen met hun plannen te komen?
Waarom leren wij niet van het Amerikaanse Small Business Innovation
Research programma (SBIR) en pakken wij het niet op eenzelfde manier
aan? Het MKB heeft een steun in de rug nodig. Niet alleen bij de
onderzoeksfase maar ook bij de uitvoering, de implementatiefase. Wij
overwegen hierover een motie in te dienen.
De Innovatiebrief, net verschenen, is een goede start. De VVD kan zich
na eerste lezing goed vinden in de oplossingsrichtingen.
De overheid heeft een taak, waaronder goed beroeps- en wetenschappelijk
onderwijs, een goed ondernemingsklimaat en als sluitstuk ook
subsidiering van echte innovatie.
In het Innovatieplatform dient Economische Zaken een stevige rol te
spelen.
De VVD hoopt overigens dat met name de buitenstaanders, de deskundigen
uit de praktijk, goed worden gehoord.
4 Investeren in de infrastructuur
De achterblijvende investeringen in infrastructuur zijn een steeds
grotere belemmering voor het bedrijfsleven. Wij verwachten binnen de
bestaande budgetten zoveel mogelijk wordt geïnvesteerd in het wegnemen
van de knelpunten in de belangrijkste routes voor het bedrijfsleven,
zoals bijvoorbeeld de A4.
5 Verhogen van de veiligheid in en rond bedrijven
Voor veel kleine bedrijven, bijvoorbeeld in de detailhandel, is de
onveiligheid ernstig.
Medewerkers zijn verontwaardigd en bang, ondernemers twijfelen aan de
toekomst van hun bedrijf als dat zo doorgaat. Het is de taak van de
minister van EZ om pal te staan en zijn collega van Justitie duidelijk
te maken dat harde aanpak van criminaliteit nodig is. Dit geldt ook als
het om winkeldiefstal of benzinediefstal gaat en natuurlijk als mensen
zich bedreigd voelen.
Wij rekenen op de steun van de minister bij ons voorstel om het doen van
aangifte voor ondernemers makkelijker te maken en vervolgens op een
harde aanpak van criminaliteit. De VVD fractie is blij met de recente
toezeggingen die door de minister van Justitie aan de fractie zijn
gedaan.
6 Bevordering van de export
De vraag of exportbevordering nodig is wordt wel gesteld. De VVD zegt
daarop 'ja', maar vindt de huidige exportbevordering te diffuus met te
weinig coördinatie tussen de ministeries. De VVD wil dat EZ hier de
regie voert.
Ook de bestaande "infrastructuur" voor informatie kan beter worden benut
met een sleutelrol voor onze ambassades in het buitenland. Geen
borrelclubs, maar gerichte activiteiten in samenwerking met het
bedrijfsleven, met controleerbare resultaten.
Oftewel, geen extra geld, maar wel extra resultaat.
De mislukking van de recente WTO-onderhandelingen is slecht. Niet alleen
slecht voor Nederland en voor de wereld, maar ook voor de
ontwikkelingslanden. De VVD pleit ervoor voldoende personeelssterkte,
zowel kwantitatief als kwalitatief, voor dit dossier beschikbaar te
houden. Wij wensen de minister succes bij de voortgang van deze
ingewikkelde onderhandelingen.
Economisch Instituut Midden- en Kleinbedrijf (EIM)
In het pakket van de subsidievermindering zit ook de afbouw van de
bijdrage aan het Economisch Instituut voor het Midden- en kleinbedrijf
(EIM). De minister heeft het voornemen deze subsidie in vier jaar van ¤
4 mln. naar 0 af te bouwen. Het EIM is de kennisbron over het MKB en
levert de basis voor beleid. Enkele jaren geleden is besloten dat het
EIM zelfstandig moet functioneren, inmiddels haalt het EIM 70 % van de
middelen uit de markt. In 2004 komt zoals afgesproken de evaluatie van
het EIM. Wij vragen de minister om naar aanleiding daarvan met de Kamer
te spreken over de subsidiering in de jaren na 2004. De VVD kan akkoord
gaan met de vermindering met één miljoen euro in 2004, maar wil nu niet
besluiten over de volledige afbouw in de drie jaren daarna.
Toerisme en recreatie
Recreatie en toerisme zijn een belangrijke en groeiende economische
activiteit.
De EZ bijdrage aan TRN (Toerisme en Recreatie Nederland) wordt oplopend
tot 2008 gekort met 25 %. Wij zijn het met het uitgangspunt eens dat TRN
een doelmatigere organisatie moet krijgen en de promotieactiviteiten
zoveel mogelijk worden ontzien. Ook de VVV organisatie staat, mede door
de financiële problemen, ter discussie. De VVD vraagt het kabinet om de
komende maanden het toerisme- en recreatiebeleid tegen het licht te
houden, mede gezien de ontwikkelingen bij TRN en de VVV's. In het
voorjaar van 2004 kunnen wij dan besluiten nemen over het beleid.
EZ en bedrijfsleven moeten gezamenlijk tot een aanpak komen waarmee we
vele jaren vooruit kunnen, met een duidelijke rolverdeling tussen
overheid en bedrijfsleven. In dat kader kan de voorgenomen vermindering
van TRN tot en met 2008 worden bezien. De VVD fractie kan nu wel
instemmen met de maatregel voor 2004.
Over EIM en TRN overwegen wij, afhankelijk van het antwoord in eerste
termijn, moties in te dienen.
Opvolging bij familiebedrijven
Naar schatting 108.000 DGA's (directeuren-groot aandeelhouder) dragen de
komende vijf jaren hun bedrijf over. Het is van maatschappelijk belang
dat deze overdracht van economische activiteiten goed verloopt. In het
regeerakkoord staat voor 2005 een verlichting van de successie- en
schenkingsrechten van ¤ 80 miljoen gereserveerd. De VVD vindt dat uit
economisch belang een aanzienlijke verlaging van successierecht op
ondernemingsvermogen prioriteit heeft. Wij verwachten van de minister
dat hij bij het belastingplan 2005 hiervoor zal vechten.
Nog ¤ 70 mln. in te vullen
Van de bezuinigingstaakstelling van ¤ 159,5 miljoen is ¤ 70 miljoen nog
niet ingevuld.
Dat is wel vreemd als wij nu de begroting behandelen. Wij vragen de
minister wanneer de Kamer het voorstel voor invulling kan verwachten.
Uiteindelijk is het de Kamer die, gezien het budgetrecht, hierover een
besluit moet nemen. Wij willen bij de invulling van deze ¤ 70 miljoen
betrokken worden en het besluit kunnen nemen.
Overige opmerkingen
Vandaag hoort u van mij geen opmerkingen over tal van belangrijke EZ
onderwerpen, zoals de energiesector en telecom-wetgeving,
consumentenbelangen of maatschappelijk verantwoord ondernemen. Deze
onderwerpen waren recentelijk wel onderwerp van overleg met de
bewindslieden en staan ook komend jaar op de agenda.
Tot slot
Ik begon met de constatering dat economisch gezien alle seinen op rood
staan.
In grote lijnen steunt de VVD het voorgestelde beleid waarmee ons land
weer en goede toekomst met duurzame economische groei tegemoet kan gaan.
Wel willen wij antwoorden en toezeggingen op een aantal onderdelen en
vooral de zekerheid dat de bewindslieden van Economische Zaken in alle
opzichten van zich laten horen.
Het economisch belang is groot, als dat goed komt is er weer voldoende
werk en kunnen wij onze voorzieningen blijven betalen. In 2004, maar ook
in de verdere toekomst als de Nederlander grijzer is.
VVD