European Commission

ip/03/1340

Brussel, 3 oktober 2003

Commissie begint raadpleging over ontwerp-teksten als laatste fase in hervorming antitrustprocedures

Over minder dan een jaar - vanaf mei 2004 - wordt een nieuw systeem van kracht voor de handhaving van de EU-concurrentieregels in verband met mededingingsbeperkende overeenkomsten en misbruik van machtsposities. Met dit nieuwe systeem, dat voorig jaar door de EU-regeringen is goedgekeurd, verdwijnt het systeem van de gecentraliseerde aanmelding van overeenkomsten dat sinds 1962 bestond. Nu begint een nieuw tijdperk waarin de Commissie en de nationale mededingingsautoriteiten als een netwerk zullen opereren: zaken zullen worden toegewezen aan de autoriteit die daartoe het best geschikt is. Deze hervorming betekent ook minder administratieve rompslomp voor ondernemingen: na 40 jaar toepassing van de artikelen 81 en 82 zijn zij doorgaans in staat in te schatten of hun overeenkomsten of gedragingen rechtmatig zijn. Met deze hervorming wordt het ook mogelijk de regels in een Europese Unie van 25 landen vlot toe te passen. Om het hervormingsproces dat in 1999 van start ging af te ronden, begint de Commissie een openbare raadpleging over een pakket van begeleidende documenten ("het moderniseringspakket").

Doel van het nieuwe systeem voor handhaving van de antitrustregels is de versterking van de concurrentie in de uitgebreide Europese Unie. Het gecentraliseerde aanmeldingssysteem voor overeenkomsten dat sinds 1962 bestond, verdwijnt en de nationale rechter en de nationale mededingingsautoriteiten zullen een grotere bijdrage kunnen leveren aan de handhaving van de EU-concurrentieregels. Terzelfder tijd zorgt het nieuwe systeem ervoor dat voor bedrijven de lat gelijk wordt gelegd: alle handhavingsinstanties zullen de EU-concurrentieregels moeten toepassen op zaken die een impact hebben op de handel binnen de EU. Een centraal element in dit nieuwe systeem is de oprichting van het European Competition Network (ECN) als een nieuw kader voor nauwe samenwerking tussen de Commissie en de nationale mededingingsautoriteiten.

In april 1999 heeft de Commissie de aanzet voor deze hervorming gegeven. Na uitvoerig overleg, met onder meer het Europees Parlement, en discussies tussen de lidstaten werd in december 2002 Verordening nr. 1/2003 goedgekeurd door de Raad van Ministers. Deze verordening vervangt per 1 mei 2004 Verordening nr. 17 uit 1962.

Deze hervorming slaat niet op het toezicht op staatssteun of de concentratiecontrole.

De teksten die nu in het kader van deze raadpleging worden gepubliceerd, werken de details uit en bieden een leidraad voor een aantal belangrijke aspecten van het nieuwe handhavingssysteem. Het gaat om de volgende teksten:

Ontwerp-Verordening van de Commissie over de details van de antitrustprocedures

Deze ontwerp-verordening is gebaseerd op artikel 33 van Verordening nr. 1/2003. Zij bevat gedetailleerde regels over een aantal belangrijke aspecten van de procedures voor de Commissie (zoals hoorzittingen, klachten en toegang tot het dossier).

Richtsnoeren betreffende het begrip "beïnvloeding van de handel"

Het begrip "beïnvloeding van de handel" is het bevoegdheidscriterium, dat het toepassingsbereik van de EU-concurrentieregels bepaalt. Het is van bijzonder belang in het nieuwe handhavingssysteem omdat de nationale rechter en de nationale mededingingsautoriteiten de EU-concurrentieregels moeten toepassen op alle afspraken en praktijken die de handel tussen lidstaten ongunstig beïnvloeden. Tegen deze achtergrond geeft deze ontwerp-mededeling een overzicht van de uitvoerige rechtspraak van de communautaire rechtscolleges, om handhavers en ondernemingen zo meer houvast te bieden.

Richtsnoeren betreffende de toepassing van artikel 81, lid 3

De rechtstreekse toepassing van artikel 81, lid 3 - de bepaling op grond waarvan mededingingsbeperkende overeenkomsten kunnen worden vrijgesteld van het verbod van artikel 81, lid 1 - is het centrale punt in het nieuwe handhavingssysteem. Om te helpen zorgen een coherente toepassing en ondernemingen een leidraad te bieden, wordt in de ontwerp-mededeling de methodologie uiteengezet voor de toepassing van artikel 81, lid 3. De mededeling komt niet in de plaats van, maar vormt een aanvulling op de uitgebreide aanwijzingen die al te vinden zijn in de richtsnoeren van de Commissie over specifieke vormen van overeenkomsten, met name de richtsnoeren betreffende horizontale samenwerkingsovereenkomsten en de richtsnoeren betreffende distributie- of leveringsovereenkomsten (de zgn. verticale beperkingen).

Mededeling betreffende de samenwerking tussen de Commissie en de nationale rechter

Deze mededeling wil een praktisch instrument zijn voor de nationale rechter die de artikelen 81 en 82 toepast overeenkomstig Verordening nr. 1/2003. Met dat doel voor ogen wordt in deze mededeling de relevante rechtspraak van het Hof van Justitie samengebracht, zodat het procedurele kader waarbinnen de nationale rechter opereert, wordt verduidelijkt. De mededeling gaat voorts nader in op de samenwerkingsmechanismen zoals die in Verordening nr. 1/2003 zijn beschreven.

Mededeling betreffende de samenwerking binnen het netwerk van mededingingsautoriteiten

Deze mededeling beschrijft de belangrijkste aspecten van de samenwerking tussen de Commissie en de nationale mededingingsautoriteiten binnen het European Competition Network (ECN). Kernpunt daarvan zijn de beginselen voor de taakverdeling tussen de leden van het netwerk.

Mededeling betreffende informeel advies over nieuwe vragen

Is de afschaffing van het aanmeldingssysteem voor de toepassing van artikel 81 het centrale punt in het nieuwe handhavingssysteem, toch blijft de Commissie openstaan voor ondernemingen die zaken willen bespreken of een informeel advies wensen van het DG Concurrentie. Dergelijk advies in de vorm van onderbouwde en bekendgemaakte "adviesbrieven" moet evenwel voorbehouden blijven voor zaken waar een werkelijk nieuw, onopgelost probleem over de toepassing van artikel 81 of 82 opduikt, zonder dat dit ten koste gaat van andere prioriteiten van de Commissie op het gebied van handhaving. In de ontwerp-mededeling worden nader ingegaan op dit nieuwe instrument.

Mededeling betreffende de behandeling van klachten door de Commissie

Deze mededeling wil burgers en ondernemingen stimuleren om informatie aan te dragen over vermeende inbreuken op de concurrentieregels. Daartoe wordt niet alleen nader ingegaan op de mogelijkheid om, zonder veel formaliteiten, de Commissie marktinformatie mee te delen, maar ook op de procedures die gelden voor formele klachten.

Openbare raadpleging - Tijdsschema

De ontwerp-verordening van de Commissie en de ontwerp-mededelingen van de Commissie zullen in het Publicatieblad van de Europese Unie worden gepubliceerd. Zij zijn ook op internet te vinden, op volgend adres:

http://europa.eu.int/comm/competition/antitrust/legislation/

De Commissie roept alle belanghebbenden op om hun opmerkingen over deze ontwerp-teksten schriftelijk te maken, uiterlijk acht weken na de datum van de bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie. De definitieve versies van de betrokken documenten zullen vóór 1 mei 2004 worden goedgekeurd.