Alleen gesproken tekst geldt
Bijdrage van Saskia Noorman-den Uyl (PvdA) aan het Algemene Overleg over Nationaal Actieplan armoedebestrijding en notitie toepassing minimumloon en Monitor Gemeentelijk Armoedebeleid - 2 oktober 2003
1. Nationaal Actieplan ter bestrijding van armoede en sociale uitsluiting
Vooraf
Dit is het tweede Nationale Actieplan Armoedebestrijding (NAP). Het eerste is van 2001. Het NAP 2003 is afgeslankt (veel is weggelaten) en er is een nieuwe opzet. Dat kan stimulerend werken om de hoofdlijnen scherp te houden. De ambitie om armoedebestrijding meetbaar te maken is prima. Helaas. Streefcijfers zijn nauwelijks vergelijkbaar, of resultaten worden niet genoemd. Het ambitieniveau van dit kabinet is mager en weinig meetbaar. Toezeggingen om het geheel aan te scherpen en te verbeteren zijn niet nagekomen, o.a. schuldhulp. De inzet tot beleid is in streefdoelen opgezet.
Standpunt
Dit is drie keer niks. Het is onvoldoende. Ik vind dat het NAP over moet. De tabel waarin de voortgang te lezen moet zijn is een zoekplaatje. De ontkoppeling van de inkomens in 2004 is weggelaten.
Werkgelegenheid
De sluitende aanpak jongeren binnen 6 maanden is uit de Nederlandse wetgeving geschrapt.
De voortgang op de sluitende aanpak Abw wordt niet gerapporteerd. Dat kan toch niet!
Er is een nieuwe norm voor jeugdwerkloosheid. Niet meer dan tweemaal zoveel dan de reguliere. Dat is veel te hoog en niet acceptabel.
Ik zou toch graag een berekening zien, waaruit blijkt dat een alleenstaande die van uit een uitkering van 70% aan het werk gaat tegen het minimumloon (100%) er 277 euro op achteruitgaat. (p. 40).
Ik ben het er niet mee eens, dat de kinderopvang (KOA-regeling) wordt weggelaten. Die is onlosmakelijk verbonden met uitkeringsgerechtigden en werk en activering. Terug! .
Sociale activering
Er staat dat het streefdoel van sluitende aanpak zitten bestand ABW abusievelijk in de NAP 2001 was opgenomen! Dat geloof je niet. We hebben toch echt afgesproken, dat ook voor het zittende bestand er een aanbod zou komen (kan ook sociale activering zijn). In het NAP is dat geen ambitie meer ???
De sociale activering voor arbeidsgehandicapten is niet van een streefcijfer voorzien (en komt nauwelijks van de grond)
Schuldhulp
Het streven 10% daling van de problematische schulden is geschrapt. In plaats daarvan is een 0-meting geagendeerd, maar stond al in de NAP 2001. Er is geen ambitie meer en het geld voor schuldhulpverlening is wegbezuinigd (zat in de bijzondere bijstand).
Huisvesting
Aandeel netto huurlasten in het inkomen zijn tot 00-01 gedaald. Wat is het cijfer 01-02? Dat moet toch beschikbaar zijn? Dat zelfde geldt voor de kale huurlasten.
Waarom wordt het aantal uit-huis-zettingen geschrapt uit het meetpunt in armoedebestrijding? Er is juist een extra zorgelijke ontwikkeling gaande. We zijn het er niet mee eens.
Onderwijs
In de periode '94-'98 hebben de leerlingen van Turkse en Marokkaanse afkomst eenderde van hun achterstand weggewerkt. Taalachterstand in 1998 was maximaal twee jaar. Is er een voortgang tot 2002 gemeten?
Het best presterende volwasseneducatieland is Zweden. Wij hebben onze achterstand ingelopen van 10% naar 6%.
Ouders bepalen zelf in 2003 of hun gehandicapt kind regulier of aangepast onderwijs volgt. Vraagsturing. Mooi. Daar hoort dan wel de acceptatieplicht van het regulier onderwijs bij. Dat is dus niet gewaarborgd!! Zoals gesteld.
Het aantal voortijdige schoolverlaters stijgt nog steeds. De stijging is het saldo van schoolverlaters en herplaatste Dat laatste programma werkt. Mooi. De absolute stijging is zeer zorgelijk.
ICT
De streefdoelen ICT zijn gehaald. Moeten, gezien onze ambitie in de kennistechnologie, de streefdoelen opnieuw geformuleerd worden? Bijvoorbeeld de kennis van ouderen, de toegang tot Internet per huishouden onder 150% minimumloon, etc?
Oudkomers, nieuwkomers en taal
Er is geen vooruitgang geboekt. Er zijn geen streefcijfers.
Voor oudkomers zijn 18.000 taaltrajecten vrijgemaakt. De doelgroep is 450.000?!!
Dak- en thuislozen
Ook daar geen streefcijfers, geen vooruitgang.
Gaan na de verkenning zwerfjongeren wel in doelen en streefcijfers gevolgd worden? Tenminste??
De ambitie op pas in 2006 een aansluitende monitoring te hebben. Dat was in 2001 toch al afgesproken?
Meest kwetsbaren
Verlengen levensverwachting arme mensen is een nobel doel. Maar dan moet dat wel van beleid worden voorzien. Ik mis dat.
De toegankelijkheid van de zorg en cure is bij dit kabinet niet in betrouwbare handen (eigen risico, geen acceptatieplicht voor aanvullende verzekeringen). Maar ook taalonderwijs voor oudere allochtonen zou helpen.
Huiselijk geweld
Streefcijfers ontbreken, ondank het feit dat in 12% van de gezinnen er wekelijks sprake van is.
Bestrijding daarvan moet toch in meetbare doelstellingen gevat zijn? Wij willen voorstellen.
Inkomen
Tot en met 2000 is het beeld van de inkomensontwikkeling voor minima positief.
Ik begrijp niet waarom de inkomensgegevens niet verder gaan dan 2000. Die cijfers zijn wel beschikbaar.
De regering zou het voornemen moeten hebben om de arbeidskorting versneld te verhoging. Daardoor wordt de armoedeval bestreden en werken beter lonend gemaakt ook voor mensen met een minimum inkomen of deeltijd.
Werknemers onder het wettelijk minimum in 2001
Uit het onderzoek van de Arbeidsinspectie in oktober 2001 blijkt, dat 68.000 werknemers minder verdienen dan het wettelijke minimumloon en 130.000 werknemers een brutoloon dat gelijk is aan het sociale minimum: in totaal 2,1% van alle werknemers. De werkgevers die in overtreding zijn, zitten vooral in de landbouw, detailhandel horeca, en reparatiebedrijven. Het gaat om werk zoals productie, handarbeidfunctie of verzorgende dienstverlenend werk.
Standpunt
De regering volstaat met het wijzen op een nieuw onderzoek in 2006 en het klachtrecht van de werknemer. Dan gaat men voorbij aan de positie van die laagbetaalde. Tenzij er een vakbond ingeschakeld wordt, ligt die er uit. Zo'n man of vrouw heeft geen positie. Internationale bescherming is er niet voor niets. Bij deze bevinding hoort overheidsingrijpen en niet alleen voorlichting.
Voorstel
Het UWV heeft zicht op de hoogte van het inkomen en kan signaleren, mogelijk navorderen (in ieder geval de niet afgedragen premie vanwege het te lage inkomen). Wij willen dat het UWV bij de werkgever en werknemers signaleert dat er een te lage betaling heeft plaatsgevonden. Voorts melding bij de Arbeidsinspectie.
Waarom wordt in het NAP geen streefcijfer opgenomen "naleving uitbetaling minimumloon"? Ik kan mij voorstellen dat de gezamenlijke werkgevers (of de betreffende branches) de kosten van het project "naleving" betalen.
Monitor gemeentelijke armoedebestrijding 2001
Dit instrument is gebaseerd op een representatieve steekproef met vragenlijst onder gemeenten en is nuttig. Al was het alleen maar op het NAP van werkelijke cijfers te voorzien.
Uitgaven budget bijzondere bijstand
De gemeente betalen steeds minder uitvoeringskosten uit het fictief bijzonderbijstandsbudget. (schatting 25 mln in 2001 op 445 mln E). De afschaffing van de categoriale bijstand legt een forse claim op de uitvoeringskosten en daarom of het geld dat naar minima gaat of een lastenverhoging naar de burgers in de gemeente?!
Relatie sociale structuur
Er is een rechtstreekse relatie tussen de sociale structuur van de gemeente en de uitgaven aan bijzondere bijstand. Gemeten is ingedeeld naar sociale structuur hoe de netto uitgaven zich verhouden tot de omvang van de uitgave (fictief budget).
Tot 2001 vertoonden alle gemeenten een stijging van budget(rijksbeleid) en uitgaven. In 2001 bij gemeenten met een zwakke sociale structuur zijn de uitgaven gelijk gebleven op niveau 2000 en gemeenten met een zeer zwakke structuur zijn gedaald. De rest bleef stijgen.
Gemiddeld geven gemeenten met een sterke sociale structuur minder uit van hun fictief budget.
Standpunt
De gemeenten doen hun werk goed. Ze geven het geld voor de bijzondere bijstand effectief uit. Zij moeten wel aan hun burgers straks uitleggen waarom 45% van dat geld er vanaf 2004 niet meer is.
Uit de besteding van de bijzondere bijstand blijkt, dat een bezuiniging van 220 miljoen op de bijzondere bijstand het geld voor kwijtschelding, schuldhulpverlening, maatschappelijke participatie en overige verdwijnt. Alleen het geld voor de huidige individuele verstrekkingen blijft en voor de landurigheidstoeslag, na 5 jaar, kan sprake zijn van een tekort.
Het verdient een overweging om de verdelingsmaatstaf van de bijzondere bijstand in het gemeentefonds meer toe te spitsen op gemeenten met een zwakke tot zeer zwakke sociale structuur. Wij vragen hierover voorstellen en doorrekeningen.
---- --
Partij van de Arbeid