http://www.wau.nl/pers/03/063wu.html
Persbericht Wageningen Universiteit, nr 063, 2 oktober 2003
Voor beter begrip van complexe maatschappelijke ontwikkelingen is interactie tussen natuur- en sociale wetenschappen onontbeerlijk
Als gevolg van SARS konden Indonesische vissers hun vis niet meer verkopen in Hong Kong. Zij vonden snel alternatieven voor hun levensonderhoud. Het toont hun flexibiliteit en vindingrijkheid aan, maar ook de rijkdom aan natuurlijke hulpbronnen in hun omgeving en de grote veranderlijkheid en veelvormigheid van hun leefwijzen. Die ontwikkeling stond haaks op wat onderzoekers dachten of beleidsmakers zich hadden voorgesteld. Zulke complexe ontwikkelingen kunnen niet meer worden bestudeerd, laat staan dat er beleid voor kan worden ontwikkeld, vanuit alleen de sociologie of antropologie of alleen de natuurwetenschappen, zegt prof. dr. Leontine Visser in haar oratie op 2 oktober bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de Rurale Ontwikkelingssociologie aan Wageningen Universiteit.
Juist de samenwerking, of interactie in onderzoek tussen gamma- en bètawetenschappen helpt dit soort complexe ontwikkelingen beter te begrijpen en ook om daarvoor adequaat beleid voor te ontwikkelen, aldus prof. Visser.
Zij schetst in haar oratie Our common future: Ontwikkelingssociologie en gamma-bèta interactie, dat er aan Wageningen Universiteit honderd jaar geleden in feite meer aandacht bestond voor de sociale en culturele aspecten van technische ontwikkelingsvraagstukken dan tegenwoordig. Zij pleit dan ook voor meer daadwerkelijke interactie tussen de gamma- en de bètadisciplines om de complexiteit van het gebruik van natuurlijke hulpbronnen van het land of de zee inzichtelijk te maken. Behoud van biodiversiteit is slechts mogelijk als er ook inzicht bestaat in de sociale diversiteit, betoogt ze.
De interactie tussen de disciplines gedijt het best volgens mevrouw Visser als ze transdisciplinair is, waarbij de diverse wetenschappers als het ware gedwongen worden over de grenzen van hun eigen discipline heen te kijken. Zij stelt dat transdisciplinariteit dwingt tot kritisch bewustzijn van eigen aannames. Daarnaast is dit soort onderzoek grensverleggend omdat er theorieën, hypothesen en toepassingen kunnen worden bedacht die niet zonder meer toegewezen kunnen worden aan een van de deelnemende disciplines. Heel belangrijk vindt zij de noodzakelijke terugkoppeling van bevindingen uit transdisciplinair onderzoek naar elk der deelnemende (mono)disciplines, hetgeen weer nieuwe vragen stelt aan die (mono)disciplines (de paradox van transdisciplinair onderzoek). In haar oratie toont ze aan dat een dergelijke aanpak meerwaarde oplevert voor de ontwikkeling van de verschillende disciplines. Overigens noemt zij een aantal voorbeelden waarbij een dergelijke aanpak al wordt gevolgd en ook haar vruchten afwerpt.
Prof. dr. L.E. Visser (1947) studeerde antropologie in de Universiteit Leiden. Zij promoveerde in 1984 op een proefschrift over de sociale aspecten van de droge rijstteelt in Indonesië. Zij doceerde aan de universiteiten van Leiden en Amsterdam (UvA) en diverse buitenlandse universiteiten. Sinds 1 januari 2002 is zij gewoon hoogleraar Rurale Ontwikkelingssociologie aan de Wageningen Universiteit.
Wageningen Universiteit