IP/03/1321
Brussel, 1 oktober 2003
Commissie tekent routekaart voor Europees initiatief ter ondersteuning
van de groei
Het tijdens de Europese Raad van Thessaloniki behandelde Europese
initiatief ter ondersteuning van de groei is in alle lidstaten
langzaam maar zeker uitgegroeid tot een prioriteit die bovenaan op de
politieke agenda is komen te staan. Sinds de aanvankelijke lancering
van het initiatief afgelopen juli heeft de Commissie snelle
vorderingen gemaakt met een reeks beleids- en wetgevingsvoorstellen op
het gebied van trans-Europese netwerken (TEN's) en onderzoek,
ontwikkeling en innovatie in de EU. Thans heeft zij een gedetailleerde
routekaart voor het ondernemen van actie en een reeks aanbevelingen
uitgewerkt, die zij in oktober aan de Europese Raad wil voorleggen.
Het Europese groei-initiatief is erop gericht investeringen te
mobiliseren op twee prioritaire terreinen van de agenda van Lissabon,
namelijk netwerken en kennis. Op korte termijn (tot 2010) moet heel
wat werk worden verzet en ook nadien valt er nog veel te doen. In
tegenstelling tot eerder ondernomen acties is het initiatief een
geïntegreerd geheel van beleidsmaatregelen, uitvoeringsmechanismen en
institutionele regelingen om uitvoering binnen een krap tijdschema te
garanderen. Door het initiatief nu te lanceren, wordt een duidelijk
signaal afgegeven van krachtdadige economische governance en van
vertrouwen in het potentieel van de Europese economie. Het is tevens
een signaal ter ondersteuning van de essentiële structurele
hervormingen die in het kader van de agenda van Lissabon in versneld
tempo moeten worden doorgevoerd. De Europese Raad van 16-17 december
zal het Europese groei-initiatief en de volledige lijst van de in dat
kader gedane actievoorstellen bestuderen.
Commissievoorzitter Romano Prodi heeft in dit verband het volgende
verklaard: "Nu onze eenheidsmunt, de euro, is ingevoerd, moet dringend
werk worden gemaakt van het scheppen van de voorwaarden voor de
totstandkoming van waarlijk pan-Europese publiek-private
partnerschappen die bereid zijn te investeren in infrastructuur,
onderzoek en innovatie. Dit is een kwalitatieve stap voorwaarts die al
veel te lang op zich heeft laten wachten. Door het voeren van een
passend beleid zijn we erin geslaagd invulling te geven aan de agenda
van Lissabon. Thans moeten we echter een extra inspanning leveren om
de daad bij het woord te voegen en de nodige financiële middelen
beschikbaar te stellen. De beleidsmakers op communautair en nationaal
niveau moeten immers inzien dat als we onze beperkte overheidsmiddelen
niet concentreren op prioritaire projecten en als we ons regelgevings-
en administratief kader niet hervormen om in te spelen op de behoeften
van een particuliere sector die over de grenzen heen wil investeren,
tal van deze projecten in 2010 dode letter zullen zijn gebleven.
De Commissie is erin geslaagd Gallileo en de Hydrogen Economy
Partnerships van de grond te krijgen, maar dat heeft veel te lang
geduurd. We moeten sneller te werk gaan als we onze agenda willen
realiseren. Ter ondersteuning van het prille herstel is een krachtig
positief signaal nodig. De Commissie, de Europese staatshoofden en
regeringsleiders, en het Europees Parlement moeten samenwerken om
uitvoering te geven aan onze TEN-agenda en de uitgebreide Unie van 25
uit te bouwen tot een regio die uitblinkt in onderzoek, ontwikkeling
en innovatie."
Volgens de routekaart van de Commissie zullen de toekomstige acties
worden opgezet rond de volgende vier aanbevelingen die in oktober aan
de Europese Raad zullen worden gedaan:
Draagwijdte: Duidelijke overeenstemming tussen de staatshoofden en
regeringsleiders in oktober over de draagwijdte en omvang van het
Europese groei-initiatief. Deze consensus zou fungeren als mandaat
en leidraad voor de Raad in al de samenstellingen die bij de
tenuitvoerlegging van het Europese groei-initiatief betrokken
zijn.
Beleidsmaatregelen: Toezegging dat de Raad en het Europees Parlement
begin 2004 alle kernbeslissingen zullen nemen met betrekking tot de
sinds juli 2003 door de Commissie voorgestelde beleidsmaatregelen op
het gebied van trans-Europese netwerken (vervoer, breedband, eTEN's),
O&O en innovatie. Het is van cruciaal belang dat de nieuwe lijst van
prioritaire voorstellen op het gebied van TEN's/vervoer (IP/03/1322),
die 29 projecten omvat met een totale kostprijs van ongeveer 220
miljard EUR, snel wordt goedgekeurd en ten uitvoer wordt gelegd. Om
deze projecten van de grond te krijgen, en vooral om de particuliere
sector te overtuigen daaraan deel te nemen, moeten regeringen
belangrijke beslissingen nemen op regelgevings- en administratief
gebied: invoering van de nieuwe financieringsvoorschriften voor alle
TEN's, aanneming van het voorstel voor een eurovignet en goedkeuring
van het nog steeds in behandeling zijnde maatregelenpakket inzake
overheidsopdrachten en de nieuwe procedure van de concurrentiële
dialoog. Wat onderzoek en innovatie betreft, moeten de lidstaten vaart
zetten achter hun werkzaamheden om vooruitgang te benchmarken,
ervaring uit te wisselen en onderling samenhangende maatregelen uit te
werken om de doelstelling van 3% van het BBP voor O&O-investeringen te
halen. De sector en alle belanghebbenden worden uitgenodigd mee te
werken aan het opzetten van Europese technologieplatforms op terreinen
die van essentieel belang zijn voor het concurrentievermogen van de
economie van de Unie. Ook andere verbeteringen, zoals het
Gemeenschapsoctrooi en wijzigingen in de grensoverschrijdende
belasting van moeder- en dochterondernemingen en concentraties van
ondernemingen, zullen investeringen en innovatie mede in de hand
werken.
Financiering: De lidstaten wordt verzocht in te stemmen met een
efficiënter en effectiever gebruik van de TEN-begrotingslijn van
de EU, die jaarlijks in 600 miljoen EUR voorziet voor de
financiering van de kosten van TEN-projecten. De bijdrage van het
TEN-budget aan prioritaire projecten moet worden opgetrokken van
10 tot 30% (IP/03/1322) zoals de Commissie voorstelt, opdat deze
bijdrage kan fungeren als hefboom voor de bespoediging van de
uitvoering van de projecten. Ook de uit hoofde van het zesde
EU-kaderprogramma beschikbare middelen zullen worden aangewend ter
ondersteuning van projecten van Europees belang in het kader van
het Europese groei-initiatief, zoals het opzetten van Europese
technologieplatforms.
Tegelijkertijd dient de groep van de Europese Investeringsbank (EIB)
in het kader van het groei-initiatief de bestaande instrumenten af te
stemmen op de behoeften van de sectoren en een grotere betrokkenheid
te betrachten bij de risicodeling in verband met prioritaire
investeringsprojecten. In haar recentste voorstel heeft de EIB zich
ertoe verbonden: i) in het kader van een nieuwe
vervoersinfrastructuurfaciliteit tot het einde van het decennium 50
miljard EUR extra beschikbaar te stellen voor TEN's; ii) in het kader
van het Innovatie 2010-Initiatief 40 miljard EUR aan extra financiële
middelen te verstrekken voor investeringen in onderzoek, ontwikkeling
en innovatie; iii) haar faciliteit voor gestructureerde financiering
te versterken door een groter deel van haar jaarlijkse overschotten
naar deze faciliteit over te hevelen; iv) innovatie via het
beschikbaar stellen van risicokapitaal te ondersteunen door 500
miljoen EUR extra uit te trekken voor de ETF-startersregeling van het
Europees Investeringsfonds. Voorts wordt gewerkt aan innovatieve
formules op het gebied van durfkapitaal en garanties om publieke en
private investeringen samen te brengen voor de financiering van
onderzoek en innovatie. Een laatste maar daarom niet minder
belangrijk punt is dat de EU-lidstaten overeenkomstig de globale
richtsnoeren voor economisch beleid en met inachtneming van hun
verplichtingen uit hoofde van het stabiliteits- en groeipact worden
aangespoord hun bestedingen bij te sturen in de richting van
groeibevorderende investeringen in materieel en menselijk kapitaal en
kennis. De lidstaten moeten voorts de tussentijdse evaluatie van de
structuurfondsen en de toewijzing van de prestatiereserve in 2004
zoveel mogelijk aangrijpen om de doelstellingen van het Europees
groei-initiatief te bevorderen.
Follow-up: De Commissie zal inmiddels tegen de Europese Raad van
december de nodige voorstellen uitwerken om verdere vooruitgang te
boeken en de acties in het kader van het groei-initiatief te doen
slagen. In aansluiting op de reeds sinds juli 2003 gedane
beleidsvoorstellen is de Commissie voornemens tegen december: i)
een voorbereidende actie voor onderzoek op veiligheidsgebied voor
te stellen met een budget van circa 65 miljoen EUR voor de periode
2004-2006; en ii) de lancering van de eerste golf van Europese
technologieplatforms te voltooien teneinde het onderzoekbudget
effectief af te stemmen op de lange-termijnhorizon van de
voornaamste industriële sectoren. Bovendien zal de Commissie
geactualiseerde regels voor staatssteunprocedures voor het MKB
uitvaardigen en mogelijk met een voorstel komen dat erop gericht
is grensoverschrijdende fusies te vergemakkelijken. De Commissie
zal tevens de mogelijkheid onder de loep nemen om een innovatieve
garantiefaciliteit in te stellen ter bevordering van de deelneming
van de particuliere sector aan PPP's voor TEN-projecten. Ten
slotte overweegt de Commissie in de eerste helft van 2004 een
groenboek te publiceren over de regelgevingskwesties in verband
met publiek-private partnerschappen en eventueel een
geharmoniseerde structuur van Europese fondsen te ontwikkelen om
de fiscale transparantie van risicokapitaaltransacties te
waarborgen.
European Commission