STAATSBOSBEHEER
http://www.staatsbosbeheer.nl/actueel
Tweeling geboren in Oostvaardersplassen
Lelystad vrijdag 26 september 2003
Het gebeurt niet vaak dat runderen meer dan één kalf per keer krijgen. Afgelopen week echter zag de boswachter van Staatsbosbeheer, die zich dagelijks bezighoudt met de verzorging van de grote grazers in de Oostvaardersplassen, tot zijn genoegen dat er één koe liep waar bij twee kalveren liepen te zogen. Een ongewone gebeurtenis was een feit: een tweeling in de Oostvaardersplassen.
Rund, paard en edelhert: de grazers van de Oostvaardersplassen. Sinds 1983 leven er in de Oostvaardersplassen, gelegen in Flevoland tussen Almere en Lelystad, grote grazers. Al sinds het vroege begin van dit unieke natuurgebied, was duidelijk dat de natuur uitstekend voor zichzelf kan zorgen, mits er ruimte wordt gegeven aan de processen die van oudsher in de natuur plaatsvinden. In een moerassysteem, gelegen langs de oevers van rivieren, komen van nature plantenetende zoogdieren voor. In ons land zijn dit van oorsprong onder andere het (oer)rund, het paard (de tarpan), het edelhert, maar ook het wilde zwijn en de eland. Voor soorten als de eland is de Oostvaardersplassen te klein, maar voor runderen, paarden en edelherten is een grote rol weggelegd in dit kleiachtige moerasgebied. Daarom is in 1983 begonnen met begrazing door het (heck)rund en (konik)paard, terwijl in 1992 het edelhert zijn intrede deed. Door hun gevreet, ontstaat met name aan het eind van de winter veel zeer kort gras, hét voedsel voor de hongerige overwinterende kol- en brandganzen en de net uit Spanje teruggekeerde grauwe ganzen.
Aanpassingsvermogen.
Al vrijwel direct na de introductie van de runderen en paarden, bleek dat de dieren een veel groter aanpassingsvermogen hebben dan verwacht. Zo groot zelfs, dat de verzorging inderdaad tot het minimum beperkt kan blijven en het aantal toenam. Zaken zoals de geboorte van de jongen bleken zonder menselijke ingrijpen op een natuurlijke wijze te geschieden, en ook verzorging van de hoeven (bekappen) van de paarden blijkt niet nodig. Verder is er binnen de verschillende diersoorten een eigen, natuurlijke, sociale structuur ontstaan, waardoor het terreingebruik door de dieren optimaal is.
Natuurlijke processen.
Sinds mensenheugenis, komen er in ons land ganzen voor. Kol- en brandganzen uit het noorden in de winter, en grauwe ganzen in het voorjaar en zomer uit het zuiden. De kol- en brandganzen komen om te overwinteren en hebben dan behoefte aan kort gras als wintervoedsel. De grauwe gans komt om te broeden en te ruien in het rietmoeras. Ook zij hebben in het voorjaar behoefte aan kort gras. Zodra de rui begint, trekken de grauwe ganzen het rietmoeras in waar zij de eerste vier weken uitsluitend leven van riet, blad, en wortelstokken. Door hun aanwezigheid in het rietmoeras, groeit het moeras niet dicht, maar ontstaat er een grote variatie in de structuur van het rietland. Ook vormen de uitwerpselen van de ganzen een goede voedingsbron voor kleine organismen als aasgarnaaltjes en watervlooien, die op hun beurt weer voeding zijn voor vis, welke weer gegeten wordt door bijvoorbeeld lepelaars. Grauwe ganzen zijn dan ook van groot belang voor het voortbestaan van het rietmoeras, en dus voor alle aan het rietmoeras gebonden vogelsoorten.
Kort gras.
Het begint allemaal met de komst van de grauwe ganzen die in het vroege voorjaar komen en zich in de Oostvaardersplassen tegoed doen aan het jonge en malse jonge gras. Zonder dit gras zouden de ganzen het gebied niet bezoeken, en dus later ook niet het rietmoeras. Daarom is het van groot belang dat er in het vroege voorjaar (half maart) voldoende kort grazige, natte graslanden zijn waar de ganzen terecht kunnen. Maar hoe krijg je die? Het antwoord: grote grazers.
Bezoek de Oostvaardersplassen
Als gebied zijn de Oostvaardersplassen slechts voor een beperkt gedeelte vrij toegankelijk voor bezoekers. Deze, voor Staatsbosbeheer ongewone, situatie laat wel zien hoe kwetsbaar en uniek het gebied eigenlijk is. Ganzen die hierheen komen om te overwinteren zijn niet gebaat bij regelmatig opvliegen, terwijl ook de grazers hun energie wel beter kunnen gebruiken, om nog maar niet te spreken van de risico's die een bezoeker loopt bij een ontmoeting met de heckrunderen, of konikpaarden. Toch is het goed mogelijk om de Oostvaardersplassen van (bijna) alle kanten te zien en te beleven. Zo zijn er rond het gebied verschillende observatiehutten en uitkijkpunten, staat er bij de Knardijk bij Lelystad een bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer en organiseert Staatsbosbeheer zeer regelmatig excursies in het gebied zelf. Voor meer informatie over de excursiemogelijkheden kan men kijken op de website van Staatsbosbeheer (www.staatsbosbeheer.nl) of telefonisch navraag doen bij het Bezoekerscentrum Staatsbosbeheer
Kitsweg 1 (nabij de Knardijk te Lelystad) 8218 AA Lelystad
Tel: 0320-254585
30 sep 03 15:00