Persbericht
30 september 2003
Minister Dekker geeft ruimte aan wonen (30-9-2003)
Minister Dekker van VROM wil de woningproductie versnellen en verhogen. De minister zet zeven nieuwe maatregelen in om dit te bereiken. Zij geeft onder meer gemeenten en provincies in de Nota Ruimte de mogelijkheid om in de ruimtebehoefte voor wonen te voorzien. Daarnaast perkt de minister de VROM-regels die de woningproductie belemmeren in. Verder komt zij met een spoedwet om problemen met planschade eenvoudiger op te lossen. Minister Dekker wil zo het woningtekort terugdringen van de nu verwachte 2,3% in 2010 tot 1,5 à 2,0% in dat jaar. Daarvoor moeten vanaf 2004 tot 2010 445.000 tot 485.000 woningen worden gebouwd.
Ontwikkelkracht
Om op de korte termijn het tempo van de woningproductie te verhogen gaat de minister verschillende acties ondernemen.
VROM zal minder als hindermacht optreden door zijn eigen regels te beperken. Op de volgende onderdelen zijn aanpassingen voorgesteld: geluid, bodembescherming, bouwstoffenbesluit, externe veiligheid, luchtkwaliteit en onderdelen van de Wet op de ruimtelijke ordening. Eén VROM-vergunning moet volgens de minister helpen bij versnelling en stroomlijning van procedures. Voor heel Nederland komt er een regeling om onder voorwaarden af te wijken van bepaalde (milieu)regels. Gemeentelijke procedures voor bijvoorbeeld bestemmingsplannen en bouwvergunningen kunnen gelijktijdig verlopen. En met de ministeries van Onderwijs en Landbouw wordt overlegd hoe te voorkomen dat recente Europese richtlijnen (archeologie, en vogel en habitat) de woningproductie verder beperken.
De minister wil ook de ontwikkelkracht voor het wonen versterken. Op dit moment wordt in samenwerking met provincies en gemeenten onderzocht hoe groot de beschikbare streekplan- en bestemmingsplancapaciteit voor woningbouw tot 2010 precies is. De Nota Ruimte gaat provincies en gemeenten ruimte geven om voldoende woningen te kunnen bouwen. Gemeenten in het landelijk gebied krijgen meer mogelijkheden om voor de natuurlijke aanwas te bouwen.
Spoedwet
Om te voorkomen dat grondeigenaren de realisatie van bouwplannen kunnen tegenhouden komt de minister met meerdere instrumenten. Een spoedwet zorgt dat de partij die woningen bouwt eventuele aansprakelijkheden voor planschadevergoedingen van gemeenten kan overnemen. Een grondexploitatiewet gaat regelen dat kosten voor een gemeente door ander grondgebruik op de eigenaar kunnen worden verhaald.
Verhuurders moeten van het kabinet meer woningen bouwen. In ruil daarvoor krijgen zij ruimte om meer marktconforme huren toe te passen. Met het geld dat ze overhouden moeten ze meer huizen bouwen en de steden sneller vernieuwen. Zij moeten de extra inkomsten ook inzetten voor de huursubsidie. Naast meer marktconforme huren wil de minister dat corporaties sowieso meer investeren in het wonen.
Minister Dekker wil de intentieafspraken die in 2002 met de stedelijke regio s zijn gemaakt, omzetten in woningbouwafspraken voor de periode tussen 2005 en 2010. De nadruk ligt op harde afspraken over aantallen te produceren woningen. Daarbij wordt uitgegaan van meer te renoveren woningen en 25.000 nieuwe woningen door verbouwing van kantoren. Doelstelling voor de periode van 2005 tot 2010 is tussen de 380.000 en 420.000 woningen te bouwen. In 2004 zullen naar verwachting 65.000 nieuwe woningen worden gerealiseerd.
Sturing op de kwaliteit van woningen gebeurt via het investeringsbudget stedelijke vernieuwing dat aan gemeenten wordt toebedeeld. Over aantallen woningen voor ouderen en gehandicapten worden specifieke afspraken met gemeenten en corporaties gemaakt. Voor studentenhuisvesting komt de minister binnenkort met een actieprogramma.
De minister onderzoekt of en zo ja hoe de marktwerking en concurrentie op en tussen locaties te vergroten is. Verder bekijkt zij hoe vastgoed tijdelijk over te dragen is, om zo plannen sneller uit te kunnen voeren.
Verantwoordelijkheid
Om de productie omhoog te krijgen moet duidelijk zijn wie wat kan en moet doen. Niet het rijk bouwt woningen; marktpartijen doen dit. De minister van VROM gaat met deze partijen afspraken maken over aantallen te bouwen woningen en de kwaliteit daarvan. De rijksoverheid heeft niet meer zoals in het verleden een sterke sturing op de woningmarkt via het verstrekken van leningen of geven van subsidies. Het rijk kan via regelgeving belemmeringen wegnemen en partijen stimuleren.
Gemeenten zijn bestuurlijk verantwoordelijk voor de woningproductie, maar ook eigenaar van de grond en daarmee marktpartij. Door die verschillende rollen is de bijdrage van gemeenten aan het versnellen en verhogen van de productie niet altijd optimaal. Gemeenten moeten zich van de minister meer met de hoofdlijnen en minder met details uit bouwplannen gaan bezighouden, minder bovenwettelijke eisen stellen en de plannen moeten flexibeler worden. Minister Dekker wil dat provincies gemeenten zoveel mogelijk ruimte geven om woningen te bouwen. Dus niet meer sturen op fasering en kwaliteit.
Corporaties moeten inzetten op kostenbeheersing en versobering van plannen, zodat onrendabele investeringen de gemeenten minder geld kosten. Zij kunnen woningen gaan bouwen als marktpartijen woningbouwprojecten in de wacht zetten. De minister verwacht van marktpartijen een grotere productie, gezien de capaciteit die door de teruglopende kantorenmarkt beschikbaar komt en de nu voorgestelde maatregelen. En met meer innovatie in de bouw zou op termijn een snellere, goedkopere en betere productie mogelijk moeten zijn.
Tekort
Nog maar enkele jaren geleden leek het woningtekort in ons land vrijwel geen probleem; het tekort bedroeg in 1998 circa 1,5%. In de hoogconjunctuur van die tijd ontstond er een tekort aan kwalitatief goede woningen. Daarom werd in de Nota Mensen Wensen Wonen tot doel gesteld per jaar 100.000 woningen te bouwen, waarvan 38.000 ter vervanging van te slopen woningen.
Deze cijfers zijn niet meer reëel. De productie is gezakt van 90.000 per jaar voor 2000 naar 60.000 volgens verwachting dit jaar. De doorstroming van goedkope naar (middel-)dure woningen stagneert; de woningmarkt zit op slot. Het recent gepresenteerde Woningbehoefteonderzoek en de zogenoemde Primos-prognose laten zien dat zonder nu iets te doen het woningtekort nog oploopt tot 2,7% in 2005 (190.000 woningen) en dan weer daalt tot 2,3 procent in 2010 (170.000 woningen).
Om de productie te versnellen en te verhogen zijn al verschillende maatregelen genomen. In de intentieafspraken verstedelijking zijn met de stedelijke regio s afspraken gemaakt over de woningproductie tot 2010. De Taskforce woningbouw heeft de problemen met de productie onderzocht en aanbevelingen ter verbetering gedaan. VROM heeft op tien locaties aanjaagteams ingesteld om lokaal processen te versnellen en de productie te verhogen.
Download:
Brief van de minister aan de Tweede Kamer (Word, 140 KB)
Bijlage 1 (Word, 30 KB)
Bijlage 2 (Word, 52 KB)
Zie ook dossier WoningbehoefteOnderzoek (WBO)
( bron: http://www.vrom.nl/pagina.html?id=11694 )
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer