RVU

P E R S B E R I C H T

Hilversum, 22 september 2003

NIEUW ECONOMISCH PEIL

- HELP! DE POLEN KOMEN -

MAANDAG 29 SEPTEMBER VAN 20.00-20.25 UUR OP NEDERLAND 3 DEZE SERIE IS EEN SAMENWERKINGSPROJECT VAN RVU EN TELEAC/NOT

'Help! De Polen komen' is het eerste programma in een tweeluik over de Nederlandse arbeidsmarkt en de toestroom van Poolse seizoensarbeiders. Volgend jaar op 1 mei, wanneer Polen lid wordt van de Europese Unie, mogen alle Polen zonder speciale vergunning in Nederland komen werken. Veel mensen verwachten dan een massale toestroom van Poolse werklozen naar Nederland op zoek naar werk. Moeten we daar blij mee zijn?

Voor deze aflevering van Nieuw Economisch Peil (RVU & Teleac/NOT) reisden journalist Arthur van Amerongen en filmmaker Gilles Frenken naar het zuid-westen van Polen, Silezië, om er een aantal werkloze Polen te leren kennen en met hen mee te reizen naar Nederland. Ze waren benieuwd hoe het hen hier zou vergaan.

Hoofdpersoon is de 62-jarige Hubert Beck. Van zijn pensioentje van 200 euro per maand kan hij zijn gezin met thuiswonende studerende kinderen en inwonende schoonmoeder niet onderhouden. Beck werkte 35 jaar lang voor een metaalbedrijf, maar werd er vijf jaar geleden bij een reorganisatie ontslagen. Nu doet hij zwaar werk in Limburgse kassen. Een Nederlandse tuinder noemt dat werk "typisch Polenwerk, zwaar en eentonig, dat de Nederlanders niet willen doen". Hubert Beck is echter tevreden. Hij woont weliswaar een half jaar in een piepklein kamertje, maar heeft tenminste werk en verdient in zes maanden tijd twee tot drie keer zoveel als zijn vorig jaarsalaris.

De Nederlandse ondernemers in de land- en tuinbouw zijn dik tevreden met de Poolse arbeidskrachten. Ron Kloosterman, manager bij een bedrijf in Voorhout dat bloembollen exporteert, vertelt dat hij een paar jaar geleden twee Polen aan het werk had en nu al 150. Ze zijn de ideale werknemers, klagen niet en werken goed. Hij maakt zich echter zorgen over 1 mei 2004, want hij verwacht een massale toestroom van werkzoekende Polen. Daar is de werkloosheid immers 20% en vanaf die datum mag elke Pool de Nederlandse arbeidsmarkt op. "Nu is dat alleen voor die Polen met een Duits paspoort. Als die Polen volgend jaar hier komen, dan zal de werkloosheid in Nederland, vooral onder de ongeschoolden, flink gaan stijgen! En waar moeten die Polen gaan wonen? Ze hebben nauwelijks geld. Dan zitten wij hier met de sores."

In Polen zijn Nederlandse uitzendbureaus nog steeds actief om Polen te werven, om hen naar Nederland te halen. Overal staan er reclameborden met de tekst 'Praca w Holandii', ofwel 'Werk in Nederland'. Ofschoon er in Nederland momenteel een flinke en alsmaar toenemende werkloosheid is, geven allerlei werkgevers en uitzendbureaus er de voorkeur aan de brave en hardwerkende Polen in te huren. De uitzendbureaus verdienen flink aan de Poolse werknemers, want die nemen genoegen met het minimumloon. Sommige uitzendbureaus maken er een potje van, betalen vakantiegelden niet uit, geven slecht te eten of brengen de Polen onder in kleine caravans of in boerenschuren. Op aspergevelden verdienen de Polen stukloon, per kilo, en er zijn er die kromgebogen over de velden het minimumloon niet halen.

"Het lijkt op moderne slavernij," zegt Burgemeester Leon Frissen (CDA) van de gemeente Horst aan de Maas. In zijn gemeente wonen en werken duizenden Polen, vooral in de tuinbouw. Het komt regelmatig voor dat de politie invallen doet bij bedrijven om er tientallen Polen, die soms ook illegaal aan het werk zijn, van brandgevaarlijke zolders of uit boerenschuren te halen. "Vooral de uitzendbureaus hebben hierin een taak om de positie van deze mensen te verbeteren. Er zou ook aan die mensen culturele activiteiten moeten worden geboden. Die mensen hebben 's avonds niets te doen en dan grijpen ze vaak naar de fles." Frissen vergeet daarbij te vermelden dat wellicht ook de Nederlandse overheid daarin een taak zou hebben. Als er volgend jaar immers tienduizenden Poolse werkzoekenden naar Nederland komen, dan kan je dat niet aan 'de markt' overlaten, dan moet Nederland daarop voorbereid zijn.




RVU