24 september 2003
Sanitairfabrikant slaat zich moedig door zwaar weer
Wie thuis op het kleinste kamertje eens goed zijn toiletpot bekijkt,
komt waarschijnlijk tot de conclusie dat hij dagelijks op een
Sphinx-pot zit. Sphinx bestond dit weekend maar liefst honderd jaar en
dat werd op het bedrijventerrein aan de Boschstraat bescheiden
gevierd.
Bescheiden omdat de huidige economische situatie, reorganisatie en de
ontslagen die onlangs vielen een uitbundig feest niet echt
rechtvaardigde. Toch is het eeuwfeest een belangrijke mijlpaal voor de
fabriek die van grote betekenis is voor de stad Maastricht.
Grootste werkgever
Sphinx kreeg in 1959 de toevoeging Koninklijke Sphinx. Een predikaat
dat nog steeds wordt gekoesterd en met trots wordt gedragen. De
geschiedenis van Sphinx begint in 1834 als Petrus Regout de fabriek
aan Boschstraat opricht. In die tijd werd kristal geproduceerd en
vanaf 1836 ook serviezen van aardewerk. Pas in 1903 rolde de eerste
toiletpot uit de fabriek. In die tijd was Sphinx een van de grootste
werkgevers in Maastricht. In economische hoogtijdagen werden zelfs
arbeidskrachten van ver buiten de landsgrenzen aangetrokken. Maar die
tijden zijn voorbij. Want werden de wc-potten van Sphinx een eeuw
geleden nog met de hand vervaardigd, inmiddels maakt de techniek het
boetseerwerk al lang overbodig. "Maar", stelt directeur Rob van Brug,
"ondanks nieuwe technologieën blijft de productie van sanitair nog
altijd een arbeidsintensief en zeer nauwkeurige bezigheid van
kunstnijverheid." Toch gaat het de fabriek niet voor de wind. Van
Brug: "De huidige economische situatie en de neergaande trend in
bouwactiviteiten zorgen ervoor dat Sphinx haar concurrentiepositie
moet gaan verbeteren. Om dit te bereiken moeten we kantoren
reorganiseren en de productiekosten verlagen."
Imago
Wethouder Han Hoogma van Sociale en Economische Zaken onderstreept het
belang van Sphinx voor de stad Maastricht. Niet alleen is de fabriek
van waarde als werkgever, ook draagt het bij aan het imago van de stad
als keramiek- en industriestad. Hij is het met Van Brug eens dat
Sphinx er alles aan moet doen om haar concurrentiepositie de komende
jaren te verbeteren. Dat kan inderdaad door kostenbeheersing, maar ook
door arbeid te flexibiliseren en kennis en productie te clusteren.
Vooral op dat laatste vlak valt volgens de wethouder winst te behalen
want zo kan de ontwikkeling van nieuwe innovatieve keramische
producten een impuls krijgen. Hoogma is dan ook een groot voorstander
van het opzetten van een keramisch kenniscentrum. In dit centrum
kunnen fabrikanten, universiteiten en onderzoekscentra zich verenigen.
Zo blijft niet alleen kennis over technische toepassingen van keramiek
gewaarborgd, maar kan ook worden gezocht naar nieuwe
productiemogelijkheden. Hoogma: "Maastricht beschikt op dit moment
over ontzettend veel kennis op het gebied van keramiek. Nu het
economisch slechter gaat, is het belangrijk dat we die kennis hoog
houden. Met de teloorgang van de mijnindustrie is de kennis die we
over mijnwinning hadden opgebouwd volledig verdwenen. Doodzonde, want
kennis heeft marktwaarde. Slimme ideeën leveren uiteindelijk altijd
geld op."
Bevlogen
De wethouder spreekt bevlogen over Sphinx. Hij voelt zich dan ook
verbonden met de fabriek. Niet alleen vanuit zijn ambt, maar ook
vanuit zijn eigen familiegeschiedenis. Het was zijn overgrootvader
Johan Lint die begin 1900 van Bergen op Zoom naar Maastricht trok om
bij Sphinx als ontwerper aan de slag te gaan. Johan Lint ontwierp
serviezen, die op het Centre Céramique worden bewaard en
tentoongesteld. Hoogma: "Het is dus dankzij mijn overgrootvader dat ik
in Maastricht ben geboren."
Toekomstperspectief
Ondanks de economische teruggang ziet Hoogma zeer zeker
toekomstperspectief is voor de fabriek. Evenals directeur Van Brug die
erg blij is met het voorstel om een kenniscentrum op te zetten. Van
Brug: "We zullen kostenbewuster moeten werken. Het management in met
name de fabriek zal moeten vereenvoudigen. Maar we rekenen zeer zeker
ook op onze innovatieve en sturende marketingteams en de
winners-mentaliteit van onze verkoopmedewerkers. In combinatie met
onze klantgerichte logistiek en distributie zal deze nieuwe koers
zeker tot succes leiden."
Enkele belangrijke jaartallen
1834 Petrus Regout richt een fabriek op en begint met
de productie van glaswerk.
1836 De productie van aardewerk komt op gang.
De aardewerkserviezen zullen jarenlang in vele
huishoudens gebruikt worden.
1903 De productie van keramisch sanitair; de allereerste
keramische toiletpot is een enorm succes.
1959 Ter ere van het 125-jarig bestaan, krijgt Sphinx het
predikaat `Koninklijk'.
1994 Sphinx neemt het Zweedse bedrijf Gustavsberg over.
1999 Sphinx wordt overgenomen door het Finse concern Sanitec.
Het allereerste vrouwenurinoir, de Lady P., wordt door Sphinx
geproduceerd en in gebruik genomen.
2003 Het 100-jarig bestaan van de keramische sanitairproductie.
Gemeente Maastricht