IP/03/1278
Brussel, 22 september 2003
Binnenluchtverontreiniging: nieuw EU-onderzoek brengt hogere risico's
dan eerder gedacht aan het licht
Weet u echt wat u inademt wanneer u thuis bent? De Europeanen brengen
90% van hun tijd binnen door. Maar gesloten omgevingen zijn niet
altijd de gezondste. De jongste studies over menselijke blootstelling
aan binnenverontreiniging die vandaag door de Europese Commissie
werden bekendgemaakt in haar Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek
(GCO)(1)
in Ispra (Italië) brengen aan het licht dat binnenomgevingen eigen
gevaren inhouden voor de gezondheid en in sommige gevallen minstens
tweemaal zo verontreinigend kunnen zijn als buitenomgevingen. Er zijn
honderden vluchtige bestanddelen gedetecteerd en sommige ervan zijn
toxisch, mutageen of carcinogeen, terwijl het aantal bronnen enorm is.
Zo lijdt tot 20% van de Europeanen aan astma als gevolg van binnen
ingeademde stoffen. Binnen vrijgekomen tabaksrook, asbest, radon en
benzeen zijn eerste verdachten bij de stijging van het aantal
kankergevallen onder de Europese bevolking. De Commissie ontwikkelt
momenteel dan ook verfijnde analysemethoden om vluchtige organische
verbindingen te identificeren. Er worden onder andere metingen
uitgevoerd in de INDOORTRON omgevingskamer van de EU en via een
netwerk van labs overal in Europa.
Volgens Europees Onderzoekscommissaris Philippe Busquin: Zijn verkeer
en smog natuurlijk belangrijke oorzaken van verontreiniging, en
bestuderen en analyseren wij momenteel de impact ervan op de
menselijke gezondheid. Maar ongelukkigerwijs achtervolgen roken en
chemische stoffen ons soms zelfs achter gesloten deuren - thuis, op
kantoor, in restaurants en bars. Onder sommige omstandigheden lopen we
evengoed risico terwijl we thuis in de sofa zitten, niet alleen
wanneer we tijdens het spitsuur naar de binnenstad fietsen. Wij
verbeteren dan ook momenteel onze capaciteiten voor het monitoren van
en reageren op binnenverontreiniging, en moedigen beleidsmakers en
overheidsinstanties overal in Europa aan deze kwestie aan te pakken en
een consistente en effectieve strategie uit te denken om het probleem
op te lossen.
Niet veiliger thuis
Algemeen wordt aangenomen dat gebouwen ons beschermen tegen de meeste
onaangename en ongezonde omstandigheden en verontreinigende stoffen
buiten. Wij brengen gemiddeld 85-90% van onze tijd binnen door thuis,
op school, op het werk of in de vrije tijd. Verlagingen van de
ventilatiesnelheden om het energieverbruik te beperken en extensief
gebruik van nieuwe bouwmaterialen zorgen ervoor dat er chemische
stoffen vrijkomen met onbekende toxische eigenschappen.
Vandaag heeft het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek een inzicht
gepresenteerd in potentiële oorzaken van acute symptomen zoals
allergie, astma, irritatie van de slijmvliezen, hoofdpijn en
vermoeidheid. Naar schatting 20% van de bevolking lijdt aan astma en
andere allergische ziekten die veroorzaakt worden door stoffen die
gewoonlijk aanwezig zijn in binnenomgevingen. Bovendien kunnen
binnenverontreinigende stoffen zoals tabaksrook, radon, asbest en
benzeen substantieel bijdragen tot de toename van de kankerincidentie
bij de bevolking.
Een beetje frisse lucht?
De resultaten van de door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek
in Europese steden uitgevoerde meetcampagnes wijzen er duidelijk op
dat de binnenconcentraties van gevaarlijke luchtverontreinigende
stoffen (bv. benzeen) vaak veel hoger liggen dan de concentraties
buiten (bijlage 1). Recente resultaten wijzen er bijvoorbeeld op dat
schoolkinderen aan hoge concentraties van verontreinigende stoffen
(bv. aromatische verbindingen) worden blootgesteld, die bijzonder
schadelijk kunnen zijn voor scholieren met allergie, astma of
hyperreactiviteit van de luchtwegen (bijlage 2).
Voor wat betreft benzeen en andere aromatische verbindingen is de
totale blootstelling minstens tweemaal zo groot als in de stedelijke
omgeving. Dit betekent dat het risico binnen dubbel zo hoog of zelfs
hoger is dan het risico dat van de bestaande buitenconcentraties zou
uitgaan. Dit risico wordt steeds meer in verband gebracht met ernstige
gezondheidsproblemen voor de Europese burgers.
Tabak nog steeds de grootste boosdoener
Omgevingstabaksrook, die in de eerste plaats afkomstig is van
uitgeademde sigarettenrook, is een belangrijke veroorzaker van
binnenluchtverontreiniging overal waar er wordt gerookt. Er is in de
omgevingskamer van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek
INDOORTRON onderzoek gedaan naar de impact van verschillende
ventilatiesnelheden in binnenomgevingen op de luchtconcentratie van
tabakscomponenten (verbrandingsproducten) gedurende het roken (zie
hieronder).
Preliminair bewijs duidt erop dat veranderingen in de
ventilatiesnelheid gedurende het roken geen significante invloed
hebben op de luchtconcentratie van tabakscomponenten (bijlage 3). Dit
betekent in feite dat inspanningen om de binnenluchtverontreiniging te
verminderen via hogere ventilatiesnelheden in gebouwen en huizen
nauwelijks tot een meetbare verbetering van de binnenluchtkwaliteit
zouden leiden.
INDOORTRON omgevingskamer
Het 30 m3 grote INDOORTRON laboratorium werd gebouwd door de vestiging
van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek in Ispra, Italië. De
INDOORTRON is een omgevingskamer van het "walk-in" type, die de
precieze regeling van parameters zoals temperatuur, relatieve
vochtigheid, luchtkwaliteit en verversingssnelheid mogelijk maakt.
Binnen de grote werkruimte ervan is het mogelijk:
* apparatuuremissies te meten;
* de afgiftedynamiek van materialen te bepalen;
* modellen te testen die concentraties van verontreinigende stoffen
voorspellen;
* de efficiency van luchtreinigingsapparatuur te testen;
* blootstellingsmetingen en beoordelingsstudies te verrichten
Onder meer de volgende experimenten worden in de kamer gehouden:
* bron/put relaties van verontreinigende stoffen;
* meting van binnenluchtemissies van fotokopieermachines;
* testen van bouwmaterialen met fotokatalystische eigenschappen voor
wat betreft de degradatie van luchtverontreinigende stoffen;
* relaties tussen ventilatiesnelheden;
* verspreiding van de omgevingstabaksrook.
Deze INDOORTRON faciliteit vormt de spil van de strategie inzake de
monitoring van binnenluchtverontreiniging van het Gemeenschappelijk
Centrum voor Onderzoek en biedt een in hoge mate gecontroleerde
omgeving waar de luchtsamenstelling accuraat kan worden gemeten en
ingesteld, zonder invloeden uit de omringende atmosfeer. Dit stelt
onderzoekers in staat onder in hoge mate gecontroleerde
omgevingsomstandigheden binnenverontreinigingsepisodes, zoals
binnenschilderwerk en het gebruik van andere consumptieproducten te
bestuderen die een potentiële impact hebben op de gezondheid van de
Europese burgers.
Het INDEX project
Het doel van het Index project van het Gemeenschappelijk Centrum voor
Onderzoek (Kritische beoordeling van de opstelling en implementatie
van binnenblootstellingslimieten van de EU") is een netwerk te creëren
van Europese leidende wetenschappers op het gebied van
binnenluchtverontreiniging en gerelateerde gezondheidseffecten,
teneinde prioriteiten aan te wijzen en de noodzaak van een
EU-strategie en -actieplan te beoordelen.
Kernpunten
* opstelling van een lijst van prioriteitsstoffen die in
binnenomgevingen moeten worden gereguleerd op basis van
gezondheidseffectcriteria;
* het doen van suggesties en aanbevelingen inzake potentiële
blootstellingslimieten voor deze stoffen;
* verstrekken van informatie over verbanden met bestaande kennis,
lopende studies, en wereldwijd plaatsvindende wetgevende stappen.
Verwachte resultaten
* evaluatie van blootstellings- en dosisresponsinformatie, plus
regulerende maatregelen voor geselecteerde binnenverontreinigende
stoffen wereldwijd;
* geprioriteerde lijst van binnenverontreinigende stoffen voor
regulering;
* risicokarakteriseringen voor deze verontreinigende stoffen;
* voorgestelde blootstellingsgrenswaarden of andere
blootstellingsreguleringsvoorschriften voor deze verontreinigende
stoffen;
* beoordeling van essentiële onderzoeksbehoeften inzake
verontreinigende stoffen met een hoog risicopotentieel, maar
waarvoor onvoldoende informatie beschikbaar is met het oog op het
vaststellen van reguleringsdoelstellingen of het selecteren van
reguleringsopties.
Toekomst
Geconfronteerd met een duidelijk gebrek aan betrouwbare gegevens op
Europees niveau neemt het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek een
leidende rol op zich bij de ontwikkeling van nieuwe analytische
benaderingen, vergelijkings- en harmonisatiemethoden, en het houden
van monitoringsurveys overal in de lidstaten om verontreinigende
stoffen te kwantificeren. Dit is cruciaal voor het aanbieden van
deugdelijke gegevens als basis voor verdere
blootstellingsbeoordelingen om de gezondheid van de burgers te
beschermen.
Voor verdere informatie:
http://www.jrc.cec.eu.int/
Bijlage 1: Expolis & MacBeth studies
Persoonlijke blootstelling, buiten/binnenconcentraties en ratio's
blootstelling/buiten (E/O) en binnen/buiten (I/O) voor benzeen in
verschillende Europese steden
Stad Persoonlijk Binnenlucht Buitenlucht I/O E/O
Athene (1) 17,6 11 11 1 1,6
Basel 5,6 3 1,5 2 3,7
Helsinki 3,4 2,2 1,6 1,3 2,3
Milaan 16 13,2 10 1,3 1,6
Praag 11,6 12 5,2 2,3 2,3
Athene (2) 18,8 10 20,7 0,5 0,9
Padua 10,6 10 8,0 1,3 1,3
Rouen 13,4 7 4,7 1,5 2,8
Kopenhagen 6,6 7 3,1 2,3 2,1
Murcia 23,1 23,5 11,7 2 1,9
Antwerpen 12 7,2 4,4 1,6 2,8
(1) EXPOLIS studie (2) MACBETH studie
Bijlage 2
Aromatische verbindingen in verschillende schoolruimtes (school in
Milaan/Italië)
Blootstellingconcentraties van scholieren
Concentratie
Benzeen
Tolueen
Ethylbenzeen
m/p- xyleen
o- xyleen
Via Legnano Klein klaslokaal Groot
klaslokaal Kleuterschool Lerarenkamer Cafeteria Gymlokaal Gymvoorzien
ingenkamer Scholier 1 Scholier 2 Scholier 3
Bijlage 3
CO-concentratie bij verschillende luchtverversingssnelheden
Concentratie
Statisch
0,2
Minuten na inschakelen van de verlichting
(1)
"Het GCO heeft tot taak klantgerichte wetenschappelijke en technische
ondersteuning te leveren voor de uitstippeling, ontwikkeling,
uitvoering en monitoring van beleid van de EU. Het GCO, dat een dienst
is van de Europese Commissie, fungeert als referentiecentrum op het
gebied van wetenschap en technologie voor de Unie. Het GCO, dat nauw
betrokken is bij het beleidsvormingsproces, dient het
gemeenschappelijk belang van de lidstaten en is onafhankelijk van
commerciële of nationale belangen."
European Commission