Gemeente Heusden
Uitgangspunt komende jaren: lastenstijging inwoners binnen de perken
houden
Begroting 2004 biedt ruimte voor veel activiteiten ondanks
tegenvallers
Denken in kansen en niet in bedreigingen. Dat is het uitgangspunt van
het college van Heusden geweest bij het samenstellen van de
programbegroting 2004 en het bijbehorende meerjarenbeeld over de jaren
2005 tot en met 2007. Daarbij heeft het college tevens bepaald dat de
lastenstijging voor inwoners zoveel mogelijk binnen de perken moet
blijven. De fikse ombuigingen van de rijksoverheid, waardoor de
verwachte groei in de algemene uitkering uit het gemeentefonds
volledig achterwege blijft, zorgen ervoor dat de financiële ruimte om
eigen beleid te voeren verder is beperkt. Desondanks is het college
erin geslaagd voor 2004 een sluitende begroting aan te bieden. Er is
zelfs ruimte gebleven voor het ontplooien van veel belangrijke zaken
zoals bijvoorbeeld de renovatie van zwembad Die Heygrave, de
ontwikkeling van bedrijvenpark Het Hoog, de komst van het
Bezoekerscentrum Heusden en het streekarchief en de
centrumontwikkeling van Vlijmen en Drunen. Het meerjarenbeeld 2005 tot
en met 2007 laat een negatief financieel beeld zien. Er is sprake van
een dusdanig tekort dat het college de gemeenteraad uitnodigt eind
2003 of begin 2004 samen afwegingen te maken die moeten leiden tot
kaderstelling voor noodzakelijke ombuigingen.
In de conceptvoorjaarsnota werd nog uitgegaan van een groei in de
algemene uitkering op basis van de in de zogeheten septembercirculaire
2002 opgenomen economische prognoses. De verwachting die het college
toen uitsprak, namelijk dat deze cijfers te positief zouden zijn, is
uitgekomen. Naast ombuigingen als gevolg van het beleid van de
rijksoverheid, hebben er ook correcties op de hoogte van de algemene
uitkering plaatsgevonden vanwege de invoering van de Wet Werk en
Bijstand (WBB) voor het minimabeleid en de bijzondere bijstand. Deze
correcties kunnen binnen de begroting van de gemeente Heusden niet of
nauwelijks gecompenseerd worden. Ook de groei van het aantal woningen
en van het aantal inwoners is achtergebleven bij de tot op heden
gevolgde prognoses. Dit heeft negatieve gevolgen voor de hoogte van de
algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Bij de berekening van de tegenvaller in de algemene uitkering spelen
veel factoren een rol (bijvoorbeeld loon- en prijsstijgingen en het
zogeheten BTW Compensatie Fonds). Per saldo loopt het negatieve effect
ten opzichte van de conceptvoorjaarsnota van ruim 1,5 miljoen in 2004
af via ongeveer 1 miljoen in 2005 en 2006 naar 0,6 miljoen in 2007. De
extra bezuinigingen van het rijk zullen ook voor de gemeente Heusden
verdere consequenties hebben. Ook is er nog nieuwe landelijke
besluitvorming te verwachten over het gebruikersdeel woningen van de
Onroerende Zaak Belasting OZB. Met deze cijfers is bij de berekening
dus nog geen rekening gehouden. Als de OZB-maatregelen worden
ingevoerd (te weten afschaffing van deze belasting) betekent dit
vanzelfsprekend dat de mogelijkheden om te buigen via
belastingverhoging aanzienlijk afnemen. Verder was voor de
samenstelling van deze (meerjaren)begroting nog geen definitieve
begroting van de in oprichting zijnde Intergemeentelijke Sociale
Dienst (ISD) beschikbaar. Ook de verdeelmaatstaven voor de drie
deelnemende gemeentes Heusden, Loon op Zand en Waalwijk waren nog niet
bekend. De verwachting is dat door de verslechterde economische
situatie in Nederland het aantal bijstandsgerechtigden ook in de
gemeente Heusden zal toenemen. Voor de samenstelling van de begroting
is rekening gehouden met een budgettair neutrale situatie ten opzicht
van de geraamde rijksbijdrage. Indien alleen wordt uitgegaan van de
Heusdense situatie houdt dit een toename in van het aantal
bijstandsgerechtigden (door de verwachte economische situatie).
Financieel is dit een tegenvaller in de begroting van 90.000 in 2004
tot 230.000 in 2006 en 2007.
Sluitende begroting 2004
Ondanks de fikse tegenvallers is er toch sprake van een sluitende
begroting 2004 (zie tabel). Dat komt met name door een terughoudend
beleid met betrekking tot het inzetten van de reserves van de gemeente
Heusden. Door de gunstige reservepositie is de gemeente in staat om de
begroting positief te beïnvloeden door het volledig opnemen van het
renteresultaat. Het opnemen van het renteresultaat houdt in dat de
voordelen van de reservepositie ten volle benut wordt voor de dekking
van lasten. Het houdt echter wel in dat het voortaan aanwenden van
reserves een direct nadelig gevolg heeft voor de jaarlijks beschikbare
financiële ruimte.
Meerjarenbeeld 2005-2007
De jaren 2005 tot en met 2007 laten een dusdanig tekort zien dat samen
met de gemeenteraad een zorgvuldige afweging moet plaatsvinden om ook
in de toekomst een sluitende begroting te kunnen aanbieden. Er
ontstaat, hoofdzakelijk door de ombuigingsmaatregelen van de
rijksoverheid, schaarste en dat wil zeggen dat er keuzes gemaakt
moeten worden. Op allerlei beleidsterreinen zullen ambities moeten
worden teruggeschroefd. Het college wil ook aan de inwoners duidelijk
maken dat niet alle problemen kunnen worden opgelost door de lokale
overheid.Het college nodigt de gemeenteraad uit eind 2003 of begin
2004 samen afwegingen te maken met als basis het raadsprogramma. Dit
tijdstip wordt het meest geschikt geacht omdat dan effecten van de
septembercirculaire doorgerekend zijn. De tussenliggende periode zal
gebruikt worden om vooral het meerjarenbeleid extra te analyseren. De
sombere financiële prognoses en het ontstane beeld zijn aanleiding
geweest om van de door de raad genoemde prioriteiten op sportgebied
vooralsnog alleen de breedtesportimpuls vanaf 2005 in de
(meer)jarenbegroting op te nemen. Om de financiële positie niet verder
te onder druk te zetten zijn de overige vanuit de raad geuite wensen
niet in de (meer)jarenbegroting verwerkt. Het college stelt met nadruk
dat de begroting scherp is geraamd en nu al een aantal risicos bevat
(onderwijs, rente, onderuitputting). Bovendien blijft het uitgangspunt
om de lastenstijging voor inwoners binnen de perken te houden.
Denken in kansen
Het college constateert enerzijds dat de financiële tegenvallers en
het financiële beeld dat daardoor in de gemeente Heusden ontstaat,
geen reden geeft tot optimisme. Anderzijds wil het nadrukkelijk
stellen dat er ook geen reden is om bij de pakken neer te zitten. Of
dat er enkel sprake zou zijn van bedreigingen. Veel voor de gemeente
en haar inwoners belangrijke activiteiten zullen doorgang kunnen
vinden. Het college wijst daarbij bijvoorbeeld op wezenlijke zaken als
de centrumontwikkeling van Vlijmen en Drunen, de komst van het
Bezoekerscentrum Heusden en het streekarchief, de renovatie van Die
Heygrave, de ontwikkeling van bedrijvenpark Het Hoog en de
ontwikkeling van de breedtesport. Het college wil dan ook vooral
blijven denken in kansen.