IP/03/1268
Brussel, 18 september 2003
De EU roept op tot meer en beter gecoördineerd hersenonderzoek op
Europees niveau
Zo'n 250 toonaangevende hersenspecialisten komen vandaag in Brussel
bijeen om de totstandkoming van een Europese onderzoekruimte voor
hersenonderzoek te bespreken. De conferentie over "Hersenonderzoek in
Europa: een structuur voor de Europese neurowetenschappen", die samen
met Giuseppe Nistico en John Bowis, leden van het Europees Parlement,
wordt georganiseerd, werd geopend door Philippe Busquin, Europees
commissaris voor onderzoek. Vertegenwoordigers van de
wetenschappelijke wereld uit zowel universiteiten als de industrie, de
overheid, instanties die onderzoek financieren, patiëntenverenigingen,
Europese instellingen en de media wisselen van gedachten over de
manier waarop er intensiever en met meer samenhang kan worden gewerkt
aan hersenonderzoek in Europa en wat daarbij de prioriteiten moeten
zijn. De Europese Commissie heeft aangekondigd dat ze besprekingen
voert over nieuwe projecten voor hersenonderzoek die in 2004 van start
moeten gaan en waarvoor in totaal ongeveer 45 miljoen euro zal worden
uitgetrokken. Hersenonderzoek en neurowetenschappen worden in het
zesde EU-kaderprogramma, het financieel instrument van de EU voor het
creëren van een Europese onderzoekruimte, expliciet genoemd als
onderzoekgebied. Vandaag om 13.00 uur zal er in het Centrum A.
Borschette (zaal 0/B) een persconferentie met commissaris voor
onderzoek Philippe Busquin worden gehouden.
"Op dit gebied wordt Europa, net als op veel andere onderzoekgebieden,
geconfronteerd met een paradox die veel geld kost", zei commissaris
voor onderzoek Philippe Busquin. "Europa heeft hersenonderzoekers van
wereldklasse, die op individuele basis binnen Europa contacten
onderhouden. Maar degenen die het hersenonderzoek financieren hebben
nauwelijks contacten, laat staan dat ze de investeringen op Europees
niveau coördineren. Het hersenonderzoek en de neurowetenschappen
vormen een gebied waarop Europa veel meer kan doen door beter samen te
werken. De hersenen zijn de bron van de menselijke intelligentie en
creativiteit, maar tegelijkertijd berokkenen hersenaandoeningen veel
patiënten leed en pijn. Is het niet verbazingwekkend hoe weinig we
over de hersenen weten en hoe weinig het publiek zich bewust is van de
baten voor de gezondheid en de economische ontwikkeling die
hersenonderzoek kan opleveren?"
Het hersenonderzoek levert fundamentele kennis op het gebied van
bijvoorbeeld moleculaire en cellulaire neurowetenschappen, de
ontwikkelingsneurobiologie, de neurogenetica, de zintuigfysiologie, de
ethologie en de cognitieve neurowetenschappen. Het richt zich ook op
preklinisch en klinisch onderzoek naar neurologische en psychiatrische
aandoeningen en bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer, de ziekte van
Parkinson, depressie en schizofrenie. Duizenden mensen in Europa
lijden aan degeneratieve ziekten als de ziekte van Alzheimer en de
ziekte van Parkinson, die moeilijk te genezen zijn. Geestesziekten
berokkenen leed, ontwrichten levens en vormen een zware belasting voor
de Europese maatschappij.
Europa heeft fundamenteel neurowetenschappelijk onderzoek nodig
Topprioriteit in deze sector is de ontwikkeling van nieuwe en betere
middelen voor diagnose en therapie bij neurologische en psychiatrische
ziekten en bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson en bipolaire
stoornissen. Alle vorderingen op dit gebied worden geboekt door kennis
die afkomstig is van het fundamenteel neurowetenschappelijk onderzoek.
Bovendien zal fundamenteel onderzoek, als drijvende kracht achter het
Europees neurowetenschappelijk onderzoek, nieuwe inzichten in mentale
processen in het algemeen opleveren.
Hersenonderzoekers werken samen
De belasting door en kosten van hersenaandoeningen voor individuen en
de maatschappij als geheel zijn heel hoog en leveren grote problemen
op voor de Europese stelsels voor de gezondheidszorg. De meeste
nationale organisaties van wetenschappers die bij het hersenonderzoek
betrokken zijn, hebben al toegezegd dat ze intensiever gaan
samenwerken, waarbij de middelen worden gecombineerd in organisaties
als de Federation of European Neuroscience Societies (FENS) of de
European Federation of Neurological Societies (EFNS). Daarmee wordt
iets gedaan aan de zwakke punten van het Europees
neurowetenschappelijk onderzoek, maar er blijft sprake van
versnippering van investeringen en een gebrek aan financiering.
Een aantal van deze organisaties heeft onlangs overeenstemming bereikt
over de oprichting van de European Brain Council (EBC), die bedoeld is
als grotere overkoepelende organisatie voor alle verenigingen of
instanties die bij het hersenonderzoek in Europa betrokken zijn.
Hiertoe behoren ook verschillende patiëntenverenigingen, zoals de
European Federation of Neurological Associations (EFNA).
Naar een Europese onderzoekruimte voor hersenonderzoek
De conferentie is op initiatief van de Europese Commissie
georganiseerd en is bedoeld om de aanzet te geven tot de
totstandkoming van een echte Europese onderzoekruimte op het gebied
van hersenonderzoek. De conferentie moet aanbevelingen doen voor de
manier waarop de financiering van het hersenonderzoek in heel Europa
kan worden gestroomlijnd en beter kan worden gecoördineerd. Tijdens de
conferentie zal ook worden besproken hoe de EU dit werk kan
katalyseren, met name via het EU-programma voor de financiering van
onderzoek (KP6: het zesde kaderprogramma voor 2003-2006).
In KP6 zal 2,255 miljard euro worden besteed aan onderzoek op het
gebied van de gezondheid, onder andere voor de neurowetenschappen. De
Commissie voert momenteel besprekingen over voorstellen voor nieuwe
geïntegreerde projecten en topnetwerken, ingediend naar aanleiding van
een eerste uitnodiging tot het indienen van voorstellen, op het gebied
van depressie, de neuropathologie van ataxie, aggregatie van eiwitten
bij neurodegeneratieve aandoeningen en onderzoek aan menselijk
hersenweefsel. In kleinere projecten zal wellicht aandacht worden
besteed aan zeldzame neurologische aandoeningen en pijn. Uit de
mobilisatie van de wetenschappelijke wereld naar aanleiding van de
eerste uitnodiging tot het indienen van voorstellen van KP6, na een
massale stroom van ideeën voor onderzoek vorig jaar, blijkt dat zij
beseft dat er een echte Europese onderzoekruimte op dit gebied moet
komen en dat zij bereid is daaraan te werken. Alleen op die manier zal
Europa de versnippering bij het neurowetenschappelijk onderzoek in
Europa kunnen verhelpen en uiteindelijk een voorsprong op de VS en
Japan kunnen nemen.
Op langere termijn zouden andere nieuwe veelbelovende technologieën
die door KP6 worden gesteund, zoals de nanotechnologie, bij de aanpak
van hersenziekten kunnen helpen. KP6 kent ook innoverende regelingen
als het ERA-net, dat de coördinatie van nationale en regionale
onderzoekprogramma's ondersteunt.
De conferentie
De conferentie biedt een unieke mogelijkheid:
* als forum voor de verschillende betrokkenen (zoals
vertegenwoordigers uit de wetenschappelijke wereld, de overheid,
stichtingen, patiëntenorganisaties, het bedrijfsleven, de Europese
instellingen, de besluitvormers en de media) om de organisatie van
het Europees hersenonderzoek ten aanzien van het fundamenteel en
het klinisch/toegepast onderzoek op nationaal en Europees niveau
te bespreken;
* om verslag uit te brengen over belangrijke tendensen en
initiatieven bij het Europees hersenonderzoek en de verwachtingen
voor de toekomst;
* om voor de belangrijkste betrokkenen bij hersenonderzoek
mogelijkheden te verkennen om intensiever samen te werken en
afspraken te maken over de te volgen weg;
* om het publiek bewuster te maken van onderzoek op het gebied van
de hersenen en de neurowetenschappen.
De conferentie begint op 18 september 2003 om 9:00 uur in het Centrum
A. Borschette (zaal 0/A), Froissartstraat 36 in Brussel.
Voor nadere informatie over de conferentie (met inbegrip van het
volledige programma) wordt u verwezen naar:
http://europa.eu.int/comm/research/conferences/2003/brain/index_en.htm
l.
Voor meer informatie over de thematische prioriteit biowetenschappen,
genomica en biotechnologie voor de gezondheid van het zesde
kaderprogramma (KP6):
http://www.cordis.lu/lifescihealth/home.html.
De website van de European Brain Council (EBC) is te vinden op het
volgende adres:
http://www.europeanbraincouncil.com/news.htm.
European Commission