Socialistische Partij
Keer het Tij!
Alternatieve Troonrede 2003
(14 september 2002 - Paasheuvel)
Vandaag ben ik uw koningin voor één dag.
Officieel roepen de meeste leden van de Staten-Generaal drie keer
`hoera' als de koningin binnenkomt om de troonrede voor te lezen. Maar
ik ben een alternatieve koningin en dit wordt een alternatieve
troonrede. Dus gaat het hier anders toe dan in de ridderzaal. Om te
beginnen hoeft hier niemand `hoera' te roepen, uitsluitend en alleen
voor een persoon.
Hoerageroep kunnen we beter bewaren voor het moment waarop er goede
voornemens bekend worden gemaakt of (nog beter!) als er prestaties
geleverd worden. En wat dat betreft hebben we vandaag bitter weinig
redenen om `hoera' te roepen.
Dat vind ik... én dat vinden de leden van mijn schaduwkabinet. Maar
mijn alternatieve bewindslieden denken dan ook in mensen en niet in
centen. Niet het rekenmachientje maar de mens is de maat voor onze
opmerkingen en voorstellen, die ik vandaag aan u wil voorleggen.
Cynthia Telting spreekt de Alternatieve Troonrede uit
Leden der Staten-Generaal, lieve mensen,
Natuurlijk is er het afgelopen jaar wel eens reden geweest om `hoera!'
te roepen. We hebben toch maar weer mooi twee voetbalploegen die
meedoen in de Champions League.
En... we hadden de warmste zomer sinds mensenheugenis. Dat was
genieten voor de meesten van ons en zeker voor hen die (net als ik)
hun wiegje of hun wortels in zonniger delen van de wereld hebben.
Maar om die zomer nu op het conto van Jan Peter te schrijven, dat gaat
mij wat ver. Ik heb de indruk dat de leden van zijn kabinet zelfs
onverstandig hebben gereageerd op deze zomer... dat ze in de hete zon
hun ministersteek hebben afgezet en daardoor een collectieve
zonnesteek hebben opgelopen.
Want hoe moeten wij de regeringsplannen voor komend jaar anders
interpreteren? Die zijn niet eens volgens het poldermodel opgesteld
maar volgens een koldermodel!
Ik zal de ernstige voorbeelden van de collectieve zonnesteek de revue
laten passeren:
* Het ergst er aan toe lijkt me minister Zalm, bij wie de stoppen nu
helemaal zijn doorgeslagen. Deze gulle lachebek wil kennelijk de
geschiedenisboeken in als de Grootste Bezuiniger Aller Tijden.
* En dan minister De Geus - ooit een bewogen vakbondsman en het
sociale gezicht van het kabinet - die wil mensen die buiten hun
schuld werkloos worden na de WW meteen naar de bijstand sturen.
* Minister Hoogervorst van Volksgezondheid (ooit een links student)
laat zijn ware gezicht ook zien. Die wil de tandarts, de pil en de
IVF uit het ziekenfonds schrappen.
* Staatssecretaris Schultz wil nog meer vliegtuigen - en dus herrie,
stank en gevaar - loslaten op de omwonenden van Schiphol, die toch
al niet meer buiten konden zitten.
* Minister Van Ardenne vindt dat de zon al genoeg schijnt in de
Derde Wereld en wil een deel van het ontwikkelingsbudget
overhevelen naar ons eigen leger.
* Minister De Hoop Scheffer loopt intussen kwispelend achter het duo
Bush & Blair aan en verkoopt ons op hun gezag een oorlog om olie
alsof het een democratiseringsactie is.
* En tot slot Balkenende zelf: die vertoont sinds deze zomer
paranoïde trekjes want hij houdt vitale stukken over oorlog en
vrede nu zelfs voor zijn eigen kabinetsleden geheim.
Volgens ons schaduwkabinet is het niet eerlijk om het héle land op te
laten draaien voor de zonnesteek van één kabinet. Wij stellen dus voor
om al die rare zomerplannen af te schieten en vaart te maken met een
beter en socialer beleid.
Hoe we dat willen aanpakken? Luister:
Om te beginnen kunnen een heleboel dingen voor hetzelfde geld een stuk
effectiever. Je kunt kinderbijslag bijvoorbeeld inkomensafhankelijk
maken. Je kunt domme en onnodige bureaucratie opruimen. Je kunt
economische subsidies die geen effect hebben afschaffen. Je kunt
stoppen met het geven van gouden handdrukken bij overheid en
semi-overheid. Je kunt de topinkomens aan banden leggen. Je kunt
belastingfraude opsporen en je als overheid niet langer laten
bedonderen door bouwbedrijven en andere ondernemingen.
Verder kun je kijken wat het hardste nodig is en dát het eerste doen.
Ja, dat klinkt logisch, maar helaas gaat het zo niet in ons land. Want
dan zou er geen geld meer verspild worden aan prestigeprojecten en
zouden bodemloze putten als Betuwelijn en de hogesnelheidstrein niet
met nóg meer gemeenschapsgeld gevuld worden. Dan zou Washington worden
gebeld en de Joint Strike-bommenwerpers áfbesteld.
Dat zijn een paar voorbeelden om voor hetzelfde geld meer te doen voor
de mensen.
Als het nodig is kunnen we ook best tijdelijk wat geld lenen Dat doen
andere landen ook en die zijn op dat punt verstandiger dan wij. In de
afgelopen jaren van economische voorspoed hebben we veel meer geleend
geld teruggegeven dan andere landen deden. Dus kunnen we, nu het
economisch wat tegenzit, best een beetje extra lenen.
Geld lenen is geen probleem, geld terugbetalen, dáár gaat het om. En
er is geen reden om bang te zijn dat we onze schulden niet kunnen
betalen. Want de overheid mag dan een klein financieringstekort
hebben, sámen hebben wij nog steeds een stevig financieringsóverschot.
Dat heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek uitgerekend: het
totaal van de Nederlandse bestedingen (dat wil dus zeggen: de
gezinsconsumptie, de bedrijfsinvesteringen plus de
overheidsbestedingen samen) is minder dan wat we met z'n allen
produceren. Daar zit een overschot van ruim 25 miljard euro per jaar.
Laten we met die bestedingsruimte onze economie verstandig stimuleren
in plaats van de hand krampachtig op de knip te houden. Want zo wordt
de economische krimp alleen maar aangejaagd, wordt de werkloosheid
vergroot, de koopkracht verlaagd en de tweedeling verergerd!
Ik vind het trouwens onbeschaafd om - als je minder geld wilt uitgeven
- de mensen die toch al het minste hebben meteen het hardste te
pakken. Laten we eerst een bijdrage vragen aan degenen die het al
jaren voor de wind gaat en die soms niet eens weten wat ze met al hun
geld moeten doen. In de afgelopen jaren heeft de top van het
bedrijfsleven zich schaamteloos mogen verrijken, maar nu we in een
economische recessie zijn beland (mede door hun foute investeringen
overigens...) blijven zij hun topinkomsten nóg verder verhogen. Dat is
een schande en dat moet worden gestopt.
De FNV zegt terecht dat het kabinet-Balkenende wél werklozen, zieken,
bejaarden en bijstandsmoeders durft te pakken, maar niet het lef heeft
de topinkomens en de gouden handdrukken van topmanagers aan te pakken.
Jammer alleen dat oud-FNV-voorzitters als Kok en Stekelenburg hun
button met de tekst `Ik pik het niet!' zijn kwijtgeraakt toen ze zich
lieten inhuren als bedrijfscommissaris...
Mijn schaduwkabinet stelt voor om van minimumloon en sociale
uitkeringen af te blijven, net als van de verworven rechten van
werknemers.
Er zijn ándere manieren om aan meer inkomsten te komen. Dat kan door
bijvoorbeeld een redelijker bijdrage te vragen aan de velen die het
nog steeds héél goed gaat. Wij weten dat veel rijke landgenoten het
zelf ook redelijk vinden als vermogende mensen een bescheiden
vermogensbelasting en een redelijke vermogenswinstbelasting afdragen,
als grootverdieners wat meer inkomstenbelasting gaan betalen, als
bezitters van erg dure huizen wat minder hypotheekrenteaftrek krijgen,
als grote ondernemingen wat meer vennootschapsbelasting betalen en
bestuurders van ondernemingen hun inkomens ook onder een CAO laten
vallen.
En laten we eerlijk zijn... zo hóórt het toch in een beschaafd land?!
Als het aan déze koningin ligt, komt er geen eigen risico van 200 euro
per jaar en geen hernieuwde medicijnenknaak (die knaak zou nu trouwens
al anderhalve euro per doktersrecept worden, want sinds de euro is
alles duurder geworden).
De FNV heeft becijferd dat door die plannen vooral oudere mensen
straks 500 euro per jaar extra kwijtraken aan hun gezondheidszorg.
Daarnaast weten we (op basis van eerdere ervaringen en onderzoek van
de Consumentenbond) dat de administratieve rompslomp van dit soort
regelingen heel groot is. Daardoor groeit de kans weer dat mensen ten
onrechte afzien van zorg die wél voor hen beschikbaar is. Het is niet
voor niets dat de Nederlandse Patiëntenvereniging, het comité Zorg
voor Iedereen en veel andere organisaties in de zorg ook `néé!' zeggen
tegen deze regeringsplannen.
Wij vinden dat de gezondheidszorg betaald moet worden via
inkomensafhankelijke premies. En in plaats van mensen eigen bijdragen
en risico's op te dringen, willen wij maatregelen om de agressieve en
explosieve marketing van de farmaceutische industrie - waarmee nu zo'n
450 miljoen euro is gemoeid - in te dammen. Maatregelen waardoor het
voorschrijfgedrag van artsen minder gestuurd gaat worden door
artsenbezoekers en meer door de behoeften van de patiënt en de
inzichten van de arts zélf.
Ons schaduwkabinet stelt maatregelen voor om het leven van de ouderen
onder ons te veraangenamen in plaats van het aan te tasten met
hardvochtig beleid. Wij zeggen: beloofd is beloofd, dus de
pensioengerechtigde leeftijd blijft 65 jaar. Wij gaan oudere
werknemers niet hun recht op de VUT afnemen en we gaan oudere
werklozen niet voor hun pensioen nog snel even in de bijstand stoppen.
En als er meer werkers zijn dan er werk is? Dan kiezen wij voor
arbeidstijdverkorting. Samen delen! We werken om te leven, niet
omgekeerd. Onze ouderen hebben met hún werk ónze maatschappij
opgebouwd en recht op een goed verzorgde oude dag. Beter één goed en
integraal ouderenbeleid in de hand dan tientallen nieuwe bommenwerpers
in de lucht!
Wij gaan ervan uit dat de Tweede Kamer op korte termijn de oorzaken op
een rij zet van de gegroeide achterstand en achterstelling van een
deel van onze allochtone Nederlanders en op basis daarvan maatregelen
treft om die tweedeling aan te pakken en stap voor stap op te heffen.
Daarbij dient speciale aandacht te zijn voor de oudere allochtonen die
na jaren van hard werk nu soms erg vereenzaamd en geïsoleerd zijn. Zo
mogen we niet met onze burgers omgaan!
Wij willen ook meer aandacht voor de ouderen van straks. Dus voor de
jeugd van vandaag.
De kosten voor ouders met schoolgaande kinderen in het voortgezet
onderwijs rijzen de pan uit. Steeds meer ouders worden gedwongen om
bij de schoolkeuze na de basisschool niet in de eerste plaats de
capaciteiten van hun kind te laten wegen, maar de kosten van de
vervolgopleiding. Een dubbel aantal ouders heeft nú al een lening
moeten afsluiten om de schoolkosten van hun kinderen te kunnen
betalen.
Hier schiet de tegemoetkoming door de overheid schromelijk te kort en
zo wordt de tweedeling in het onderwijs (en in de samenleving)
aangewakkerd. Al in 1978 werd door de Nederlandse regering een
Europees verdrag ondertekend waarin wordt afgesproken dat het basis-
én voortgezet onderwijs voor leerlingen kosteloos dient te zijn. De
regering heeft het 25-jarige jubileum van dit verdrag in grote stilte
laten passeren. Waarschijnlijk omdat ze het verdrag nog nooit in de
praktijk heeft gebracht. Dat wordt dus na al die tijd écht hoog tijd!
Laten we het hier ook eens hebben over ons verzuilde onderwijsbestel.
Dat bestel is bijna een eeuw oud en dus niet meer van deze tijd. Twee
van de drie regeringsfracties zeiden vóór de laatste Kamerverkiezingen
óók dat het moet worden aangepast. Maar in het regeerakkoord staat dat
het onderwijsbestel blijft zoals het is. Wij vinden dat een
vergissing.
Er dient werk gemaakt te worden van één `school', zonder voorvoegsels
zoals: protestants-christelijk, katholiek, islamitisch,
algemeen-bijzonder, of wat dan ook.
We moeten naar één school waar kinderen van jongs af aan op een
vanzelfsprekende manier in aanraking kunnen komen met vriendjes uit
andere culturen en religies. Dat bevordert de integratie en het
scheelt ook nog eens vele miljarden euro's die de verzuiling nu kost.
Dát geld kan straks als extraatje in de kwaliteit van het onderwijs
worden gestoken.
Vergissingen dreigen er straks gemaakt te worden bij de invoering van
de nieuwe Wet op de Jeugdzorg. Door de onsamenhangende en ingewikkelde
manier van financiering dreigt de jeugdzorg een bureaucratisch stelsel
te blijven. Terwijl iedereen die ermee te maken heeft, wéét dat
precies dát een van de grootste ergernissen is voor jongeren, ouders
en hulpverleners.
Onvergeeflijk is ook dat deze nieuwe wet wel spréékt van recht op
jeugdzorg voor iedereen - maar vervolgens kinderen van illegalen dat
recht ontzegt. Dat is in strijd met het internationale verdrag voor de
rechten van het kind. Die uitzondering moet dus snel worden geschrapt.
Gelukkig hebben kinderrechters al laten weten dat zij voorrang zullen
geven aan het internationale verdrag boven deze discriminatieregeling
van het kabinet Balkenende.
Voor de jeugdzorg is ook méér geld nodig. Dat de regering de
financiering van de bureaus jeugdzorg heeft overgedragen aan de
provincies is tot daaraan toe, maar dat het gebeurd is zonder er
voldoende geld bij te leggen is het zoveelste voorbeeld van zuinigheid
die de wijsheid bedriegt. Door die zuinigheid krijgen we immers straks
de jeugd die we verdienen. Ik bedoel: steeds meer kinderen die de
aansluiting met de samenleving missen en in criminaliteit terecht
komen - waardoor ze ons vervolgens veel meer geld kosten dan een
deugdelijke financiering van de bureaus jeugdzorg. En dan praat ik nog
niet over de menselijke ellende die het gevolg is van onvoldoende
preventief beleid in de jeugdzorg!
Natuurlijk: jongeren die ontsporen moeten worden gestraft, behandeld
en heropgevoed. Maar daar moeten dan wel voldoende mogelijkheden voor
zijn. En die zijn er niet. Daarom stellen wij voor om meer middelen
beschikbaar te stellen voor begeleiding. Dat zou al vrij simpel kunnen
door het ministerie van Justitie geen bemoeienis meer te geven met de
plaatsing van deze jongeren. Nu moet de gezinsvoogd na de machtiging
tot uithuisplaatsing eerst allerlei stukken sturen naar dat
ministerie, wat de uithuisplaatsing weken vertraagt, waarna alle werk
nog eens nodeloos wordt overgedaan door de ministeriële ambtenarij.
Laat dat werk over aan het Zorgtoewijzingsorgaan van het bureau
jeugdzorg. Da's voordeliger én verstandiger!
We lijken in dit land steeds minder verdraagzaam te zijn voor jeugdig
wangedrag en roepen steeds al snel: `Aanpakken en opsluiten!' Dat
gebeurt ook. Wij sluiten méér jongeren op dan in de ons omringende
landen - en ook voor steeds langere tijd. Niet alleen onze economie
lijkt zo steeds meer onder Amerikaanse invloed te komen ook ons
strafrechtelijk ingrijpen. En net als daar worden de omstandigheden
waaronder de straf wordt uitgezeten steeds armzaliger.
Wij willen het anders. We willen aanzienlijk meer penitentiaire
programma's voor volwassenen en scholing- en trainingsprojecten voor
minderjarigen buiten de inrichting. Onder duidelijk toezicht van de
reclassering.
Het is ook goedkoper om de reclassering beter te financieren dan om
meer mensen op te sluiten. Er moet gestopt worden met het ineffectieve
gemodder in inrichtingen en daarbuiten dat voor behandeling doorgaat.
Niet de populariteit van een project moet worden gesubsidieerd maar de
effectiviteit van de interventie. Alleen als we kiezen voor goede
behandelmethodes en niet voor geëxperimenteer met gedetineerden is er
hoop op een positieve sociale ontwikkeling en... minder recidive. En
daar gaat het immers om.
Onze jeugd groeit op in een Nederland dat steeds meer deel wordt van
de Europese Unie. Maar wat voor Unie is dat, waarin we ook nu weer
geconfronteerd worden met gesjoemel en frauduleus gedrag, zoals dit
keer bij Eurostat?
In de Europese Unie spelen zich nog steeds taferelen af die je eerder
in een Augiasstal verwacht dan in een samenwerkingsverband dat de
pretentie heeft van alle Europeanen broeders te maken. Er is een
permanente wanverhouding tussen pretenties en prestaties. En de kloof
tussen burgers en bestuur wordt niet kleiner. Daar zal echt iets aan
moeten veranderen, wil de Unie haar inwoners in de toekomst enig
saamhorigheidsgevoel kunnen geven.
Ons schaduwkabinet wil in ieder geval dat de bevolking zijn mening kan
geven over de nieuwe Europese grondwet, zeker omdat daarin op een
aantal punten de rechtspositie van de burgers wordt aangetast. Een
referendum daarover moet samengaan met de Europese verkiezingen in
juni volgend jaar. Dan wordt de opkomst misschien ook wat hoger!
De na veel strijd bevochten verbeteringen op het terrein van het
dierenwelzijn zijn voor een belangrijk deel weer teruggedraaid onder
Balkenende I en worden niet hersteld onder Balkenende II. Als het aan
ons ligt moet dat wel gebeuren.
Ten onrechte wordt er ook gemorreld aan het moratorium op gasboringen
in natuurgebieden en dreigt er kostbaar groen te moeten wijken voor
mensen met veel poen, want die willen bouwen in het buitengebied dat
nu nog van iedereen is. Deze regering is te gevoelig voor die verwende
mensen. Ze dreigt óók te gevoelig te worden voor de Amerikaanse druk
om meer ruimte aan genetisch gemanipuleerd voedsel te geven, ook al
wil een meerderheid van onze bevolking daar niets van weten.
Wij stellen voor om de moratoria over de natuurgebieden en het
genetisch gemanipuleerd voedsel naar letter en geest te handhaven en
ze niet als nationaal en internationaal wisselgeld te beschouwen. Dus:
geen plezierjacht, geen villa's in natuurgebieden, geen extra ruimte
voor bio-industrie, geen geklooi met genetische manipulatie. Is dat
duidelijk?
In internationaal verband maken wij ons grote zorgen over de
opstelling van de regering. Het slaafse volgen van de politiek van
Bush is precies het tegenovergestelde van wat wij willen.
Wij willen een Nederland dat zich onafhankelijk in de internationale
politiek opstelt; een Nederland dat het aandurft om nee te zeggen
tegen militaire en economische avonturen van deze Amerikaanse
president; een Nederland dat ja durft zeggen tegen voorstellen uit de
Derde Wereld om iets structureel te veranderen aan de oneerlijke
schuldenlast en de oneerlijke eisen van Internationaal Monetair Fonds
en Wereldbank; een Nederland dat het durft om de door de
Wereldhandelsorganisatie gelegitimeerde oneerlijke concurrentiepositie
van de Derde Wereld aan te pakken; wij willen een Nederland dat echt
aan het ideaal van één wereld gaat werken.
Daarom geven we ook tegengas aan hen die vinden dat onze
ontwikkelingsbijdrage omlaag kan. Zolang de helft van de
wereldbevolking nog moet leven van 2 dollar per dag (inderdaad:
hetzelfde bedrag dat wij neertellen om onze auto één uur in de stad te
parkeren) zolang die wantoestand voortduurt is er geen enkel argument
om onze hulp aan medemensen in het arme deel van de wereld te
verminderen!
Wij gaan er verder vanuit dat er na alle geroep vanuit de Nederlandse
politiek dat het zo écht niet verder kan in het Antilliaanse deel van
ons koninkrijk, nu ook feitelijke stappen gezet worden om welvaart en
welzijn voor de gewone mensen in de Antillen drastisch te vergroten,
met respect voor het zelfbeschikkingsrecht van onze overzeese
landgenoten.
Laat ik afsluiten.
Het beleid dat ons schaduwkabinet voorstelt sluit aan op wat heel veel
mensen vinden in ons land. Het sluit óók aan op de D in de namen van
de drie regeringspartijen, de D dus van Democratie. In een echte
democratie is iedereen gelijkwaardig: rijk of arm, gezond of ziek, oud
of jong, autochtoon of allochtoon. Daar moet de regering dus op worden
afgerekend.
Ons beleid sluit óók aan op de C van Christen uit de naam van de
partij van de premier. De vraag is echter of de grootste partij van
het land zich herinnert dat de man uit de Evangeliën zich meer thuis
voelde bij de verschoppelingen dan bij de rijken en machtigen. Hij was
het die het opnam tegen degenen die hun eigen handeltje belangrijker
vonden dan het welzijn van alle mensen! Als de partij van de premier
die letter C via de aangekondigde bezuinigingen verder laat
verloederen, dan blijft slechts DA over.
DA, dat is - zoals u weet - een kruidenier in cosmetica en pilletjes
om de pijn te verzachten.
Hoe symbolisch... Sluit even je ogen en je ziet Jan Peter zó achter de
toonbank staan...
Maar hoho... val niet in slaap! Want de komende tijd hebben we wakkere
mensen nodig. Om te beginnen aanstaande zaterdag al. Want - al ben ik
geen koningin meer - dan ben ik wel bij het koninklijk paleis te
vinden. Want zaterdag wordt daar, op de Dam in Amsterdam, de nationale
`Keer het Tij'-demonstratie gehouden. Het lijkt me een mooie plek om
elkaar weer te treffen. Om er samen op te hameren dat het ánders
kan... béter.
Desnoods doen we het de hele hete herfst lang. Met z'n allen.
Tot zaterdag!
---
De Alternatieve Troonrede is gebaseerd op de bijdragen van het
schaduwkabinet 2003, bestaande uit:
* Paul van Buitenen, Europadeskundige
* Raoul Heertje, standup comedian
* Josine Junger-Tas, criminologe
* Rob Limper, directeur Vereniging voor Openbaar Onderwijs
* Remi Poppe, milieuactivist
* Nanneke Quik-Schuijt, kinderrechter
* Geert Reuten, econoom
* Kees Slager, schrijver
* Cynthia Telting, actrice
* Jeroen Zonneveld, journalist
* Jan Zwanepol, voorzitter Landelijke Vereniging van
Arbeidsongeschikten.
---
Blik eens terug op de vorige Alternatieve Troonredes