Amnesty International
International stuurt president Nizayov het ontbrekende hoofdstuk van
zijn heilige boek
Persbericht Amsterdam, 12 september 2003
Turkmenistan
Amnesty International stuurt president Nizayov het ontbrekende
hoofdstuk van zijn heilige boek
'De mensenrechtensituatie in Turkmenistan is nog verder verslechterd
sinds de vermeende aanslag op president Nizayov in november 2002',
aldus Amnesty International in het vandaag verschenen rapport
Turkmenistan. Clampdown on dissent.
Vandaag, 12 september, is tevens de dag van de viering van de
Rukhnama, het door Nizayov geschreven heilige boek van Turkmenistan.
Amnesty stuurt Nizayov per koerier een zelf vervaardigd exemplaar van
de Rukhnama, met daarin het ontbrekende hoofdstuk: de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens.
De mensenrechtensituatie in Turkmenistan geeft al jarenlang aanleiding
tot grote zorg. De vrijheid van meningsuiting wordt beknot en de media
staan onder strikte controle. Mensenrechtenactivisten, journalisten en
politieke oppositieleden worden regelmatig opgepakt. Ook de vrijheid
van religie is aan hevige beperkingen onderhevig. Slechts twee
religieuze organisaties zijn toegestaan (de soennitische Moslims en de
Russisch Orthodoxe Kerk); leden van andere religieuze groeperingen
lopen risico op gevangenschap, huisuitzetting of deportatie.
De persoonlijkheidscultus rond Nizayov leidt er toe dat iedere kritiek
op de autoriteiten keihard de kop wordt ingedrukt en is een belangrijk
obstakel voor het verbeteren van de mensenrechtensituatie. President
Nizayov is alom aanwezig in het openbare leven. Centraal in zijn
persoonlijkheidscultus staat de door hem geschreven Rukhnama (Boek van
de Ziel). De Rukhnama zou in zijn hart zijn geboren door de wil van de
Almachtige en het boek wordt door Nizayov vergeleken met de bijbel en
de koran. Het boek dient als leidraad in het leven van de Turkmeense
bevolking. Alle Turkmenen moeten delen van de Rukhnama uit hun hoofd
leren. Bij toelatingsexamens voor universiteiten moeten studenten
vragen over de Rukhnama beantwoorden. Scholieren, leraren en
gevangenen moeten bij verschillende gelegenheden delen van de Rukhnama
kunnen reciteren.
'Turkmenistan wordt al te lang vergeten door de internationale
gemeenschap. Door middel van restrictieve visumregels en strenge
controle proberen de autoriteiten te verzekeren dat er geen kritische
media in het land aanwezig zijn', aldus Amnesty International.
Recente repressiegolf
De mensenrechtensituatie is verslechterd na de mislukte aanslag op
Nizayov op 25 november 2002. Volgens de Turkmeense autoriteiten vielen
oppositieleden de autocolonne van de president aan in een poging hem
te doden en de regering omver te werpen. De president bleef ongedeerd.
De werkelijke toedracht van de gebeurtenissen op 25 november is nooit
duidelijk geworden.
Sinds november zijn vele mannen, vrouwen en kinderen opgepakt en
mishandeld, uit hun huizen gezet en hun eigendommen in beslag genomen.
Velen van hen zijn uitsluitend opgepakt omdat zij familiebanden hebben
met opposanten van de regering. Tenminste 59 mensen zijn in gesloten
zittingen veroordeeld vanwege hun vermeende betrokkenheid bij de
aanslag. Acht mensen van hen zijn tot levenslang veroordeeld, 51
anderen tot gevangenisstraffen van 5 tot 25 jaar.
Hun berechting voldeed niet aan de voorwaarden voor een eerlijk proces
en de processen waren niet toegankelijk voor internationale
waarnemers. De Turkmeense rechtbanken zijn niet onafhankelijk, de
verdachten werden niet verdedigd door onafhankelijke advokaten en
sommige advocaten zouden hun verdediging zijn begonnen met de woorden
'ik schaam mij om iemand als u te verdedigen'.
De verblijfplaats van de veroordeelden is veelal onbekend. Amnesty is
bezorgd dat zij het slachtoffer worden van marteling. Volgens sommige
berichten zijn enkele veroordeelden in de gevangenis als gevolg van de
martelingen overleden.
'Hoewel de recente repressiegolf in Turkmenistan buitensporig is, is
ze helaas in lijn met het recente verleden', aldus Amnesty
International.
Amnesty International roept de Turkmeense regering op om de
mensenrechtensituatie in het land te verbeteren en haar wetgeving in
lijn te brengen met internationale mensenrechtenverdragen. Ook wordt
de internationale gemeenschap opgeroepen om meer druk uit te oefenen
op de Turkmeense regering.
Amnesty Nederland een heeft een speciaal exemplaar van de Rukhnama
vervaardigd, met daarin het ontbrekende hoofdstuk: de Universele
Verklaring van de Rechten van de Mens. Op 12 september wordt de
verklaring per koerier bij het presidentiele paleis van Nizayov in
Turkmenistan afgeleverd. Tegelijkertijd voert Amnesty actie waarbij
duizenden Amnesty leden per email en fax bij Nizayov aandringen op een
verbetering van de mensenrechtensituatie in Turkmenistan.