Speech minister Dekker bij opening manifestatie Heilige Huisjes 03 en
start van ICEB op zaterdag 6 september 2003
Beste standhouders en bezoekers,
Begeesterde eigenbouwers, eigenzinnige architecten, innovatieve
aannemers en voortrekkers bij overheden. Zij hebben de manifestatie
Heilige Huisjes doen uitgroeien tot een spraakmakend jaarlijks
evenement. Particulier opdrachtgeverschap in de woningbouw is voor
woonconsumenten én woonproducenten steeds meer gaan leven. Het is mij
daarom een genoegen de derde editie van Heilige Huisjes in het NAI te
mogen openen. Temeer daar we vandaag ook het startsein geven voor de
consumentendesk en de website van het InfoCentrum EigenBouw, het ICEB.
(Oproep aan gemeenten)
Het particulier opdrachtgeverschap, kortweg PO, mag zich dan in een
groeiende belangstelling verheugen, gemeenten zijn nog vaak huiverig
voor ruimhartige uitgifte van vrije kavels. Angst voor tijdrovende
bouwaanvragen, `Belgische toestanden', nadelige gevolgen voor de
gemeentekas en gebrek aan `bouwclaimvrije grond' houden het aanbod van
vrije kavels krap. Ik roep het nieuwe InfoCentrum en alle ervaren
eigenbouwers dan ook op om aarzelende gemeenten de voordelen van
eigenbouw voor te houden. De gemeenten zelf wens ik lef en daadkracht.
Het bouwproces verloopt bij PO doorgaans niet moeizamer dan bij
projectontwikkelaars. Waar eigenbouwers onvoorziene hobbels moeten
nemen zijn zij er achteraf in ieder geval positiever over. PO is ook
niet uitsluitend weggelegd voor bemiddelde burgers. Waar de vraag naar
duurdere kant-en-klare cataloguswoningen uitvalt, zijn er kansen voor
initiatiefrijke woonconsumenten. Zij kunnen voor de realisatie van hun
ontwerp, of dat van een catalogusbouwer, een scherpe prijs bij
aannemers bedingen.
Veel consumenten willen overigens niet meer dan keuze in het uiterlijk
van de buitenkant, de indeling van de woning of de plaats van de
keuken. En daar is niks mis mee. Maar de particuliere opdrachtgever
maakt in principe alle keuzes rond zijn nieuwe huis zelf: van de
plaatsing op de kavel tot het ontwerp en de keuze van de aannemer.
(brede doelstelling)
Voormalig Staatssecretaris Remkes schreef in de Nota Mensen, Wensen,
Wonen te streven naar 33 procent puur PO in alle nieuwbouw vanaf 2005.
Ik stel mij nadrukkelijk achter dat cijfer. Ik denk wel dat
het enigszins is losgeraakt van de bredere doelstelling van méér
zeggenschap voor de woonconsument en méér diversiteit in
nieuwbouwwijken. En dat dan niet alleen in grootschalige
VINEX-projecten, maar ook in kleinschalige dorpsuitbreidingen en
stedelijke vernieuwingsgebieden. In die brede benadering passen
allerlei vormen van individueel en collectief particulier
opdrachtgeverschap, maar bijvoorbeeld ook cascobouw en
consumentgerichte projectontwikkeling.
Eén ding is zeker: succesvolle eigenbouw komt alleen van de grond als
de koper een kavel heeft, als hij weet wat hij wil en wat er bij het
bouwen van een huis komt kijken. Een ondernemend eigenbouwer komt daar
wel uit. Desnoods met hulp van een commercieel bureau. Dat ben ik eens
met de Utrechtse professor Hooimeijer die zich daarover onlangs in
Cobouw uitsprak. Zijn mening dat een infocentrum eigenbouw daarom
overbodig is, deel ik echter niet.
(ICEB neemt stokje over)
Het informatiepunt is er immers niet alleen voor de bemiddelde
eigenbouwer. Het is er ook voor de woonconsument die eigenbouw kiest
om de kosten te drukken. Voor gemeenten die zekerheid zoeken in hun
grondbeleid voor vrije kavels. Voor groepsinitiatieven en voor
bewoners die willen meedoen in PO-projecten in de stad en de
stedelijke vernieuwing. Een thema waarvoor in deze editie van Heilige
Huisjes extra aandacht is. Zij allen zijn op zoek naar goede
voorbeelden, willen zien waar en hoe droomhuizen worden gebouwd.
Bij de voorbereiding van het ICEB is niet over één nacht ijs gegaan.
Er zijn uitgebreide enquêtes gehouden onder potentiële eigenbouwers,
gemeenten en anderen. Alle vragen en wensen rond PO zijn zorgvuldig in
kaart gebracht. Uiteindelijk is niet gekozen voor een compleet nieuw
instituut met een aparte staf en kantoor. Het ICEB is feitelijk een
`virtueel centrum' geworden, bemenst door vier gerenommeerde
kennisinstellingen op dit vlak.
Het zijn Architectuur Lokaal - specialisten in architectuur en
welstandsbeleid, het Bouwcentrum Expo - met de digitale kavelbank, de
SEV - met kennis van collectief bouwen en proefprojecten en de
Vereniging Eigen Huis die de consumenten-infodesk beheert.
Vandaag openen we dus niet alleen de internetsite en het telefonisch
steunpunt van het Infocentrum Eigenbouw (ICEB). Jarenlang opgebouwde
kennis bij eigenbouwers en gemeenten met projectervaring komt
beschikbaar voor een breed publiek. Het ICEB neemt daarmee vanaf nu
het stokje over van VROM waar het gaat om kennisoverdracht en het
stimuleren van nieuwe ideeën en initiatieven op het gebied van PO.
(slot: VROM trekt zich niet terug)
Dit betekent niet dat VROM zich helemaal terugtrekt van dit terrein.
Onlangs zijn de voorbereidingen gestart voor een convenant over
grondprijzen bij kavelbouw. Naar het voorbeeld van een dergelijke
afspraak voor projectontwikkeling tussen rijk, gemeenten en
ontwikkelaars, zoekt VROM nu een overeenkomst over de prijssystematiek
bij gronduitgifte voor particulier opdrachtgeverschap en cascobouw.
Daarnaast krijgen gemeenten binnenkort, dankzij een wetswijziging
vanuit VROM, de mogelijkheid om via exploitatievergunningen bepaalde
delen van bouwlocaties te reserveren voor bijvoorbeeld eigenbouw op
vrije kavels.
Tenslotte zijn onlangs vanuit het innovatieprogramma IPSV plannen en
projecten voor PO in de stedelijke vernieuwing doorgelicht. Ik hoop op
positieve uitkomsten die straks in de best practices-lijst van het
ICEB een stimulerende rol zullen spelen voor nieuwe PO-plannen in
stedelijk gebied.
Ik wens de organisaties die het Infocentrum dragen - maar vooral de
eigenbouwers - veel succes.
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer