Persberichten juli 2003
Promotie jurist Jurgen de Poorter
Belangenorganisaties moeten beroepsrecht houden
In Nederland hebben burgers, bestuursorganen en belangenorganisaties
ruim toegang tot de rechter om de rechtmatigheid van
overheidsbesluiten te toetsen. Volgens critici leidt dit tot
oneigenlijk gebruik, stroperigheid en overbelasting van rechter en
bestuur. De Tilburgse jurist Jurgen de Poorter echter stelt dat de
ruime toegang juist een groot goed is. Hij promoveert op 5 september.
De Vereniging Das en Boom die strijdt tegen een aanlegvergunning voor
een snelweg, een gemeente die de wetmatigheid van een provinciebesluit
betwist of een burger die geen windmolenpark 'in zijn achtertuin' wil:
allemaal kunnen ze via het procesrecht proberen het tij te keren, want
ze zijn belanghebbenden. Maar hoe lang nog? Het ministerie van
Justitie onderzoekt een beperktere uitleg van het
belanghebbende-begrip, en onlangs nam de Tweede Kamer een motie aan om
te bezien of het beroepsrecht voor belangenorganisaties kan worden
afgeschaft. Velen zien meer in het strengere 'Duitse systeem' dat
bijvoorbeeld vereist dat de nieuwe regeling in strijd is met een norm
die appellerende dient te beschermen.
De Tilburgse jurist en universitair docent mr. Jurgen de Poorter
verrichtte een rechtsvergelijkend literatuur- en
jurisprudentieonderzoek naar 'de belanghebbende'. Hij keek onder meer
naar het Duits, Europees en Internationaal recht en jurisprudentie op
dit terrein. Hij concludeert in zijn proefschrift dat
belangenorganisaties en collega-bestuursorganen juist een belangrijk
en positief tegenwicht bieden tegen de 'almacht' van de overheid. Het
procesrecht behoort niet alleen individuele rechtsbescherming aan de
direct betrokkenen te garanderen, het is ook een belangrijke
objectieve toets voor de rechtmatigheid van overheidsbesluiten.
Bovendien blijkt een collectieve actie juist vaak kostenbesparend
vanwege de bundeling van procedures.
De Poorter vindt dat bij de beoordeling wie er belanghebbende zou
moeten zijn, uitgegaan moet worden van het feitelijke
belanghebbende-begrip. De juiste vraag is: Zal deze persoon of
organisatie daadwerkelijk nadeel ondervinden van het nieuwe besluit?
Dit betekent in de praktijk eerder een uitbreiding dan een beperking
van de huidige interpretatie van 'de belanghebbende' (in artikel 1:2
van de Algemene wet bestuursrecht beschreven als "degene wiens belang
rechtstreeks bij een besluit is betrokken"). Want nu kan bijvoorbeeld
een docent die een cursus verzorgt waarvoor de subsidie wordt
ingetrokken niet tegen dit besluit procederen: dat moet zijn werkgever
doen. Echter, deze kan hele andere belangen hebben. Dit leidt tot
grote onbillijkheden, stelt De Poorter, zeker als het gaat om zoiets
fundamenteels als iemands broodwinning. Daarom zou -in vergelijkbare
gevallen- ook een afgeleide belanghebbende als belanghebbende erkend
moeten worden. De toegang tot de rechter moet niet verder worden
beperkt maar juist gekoesterd en mag -op sommige punten- zelfs
enigszins worden versoepeld, besluit de promovendus zijn studie.
Mr. Jurgen C.A. de Poorter (1974) is universitair docent
bestuurs(proces)recht bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de
Universiteit van Tilburg. De Poorter studeerde Nederlands Recht in
Tilburg en was van 1998 tot eind 2002 promotieonderzoeker bij het
Schoordijk Instituut van de Universiteit van Tilburg. Vanaf 2003 is
hij als universitair docent werkzaam bij de vakgroep Staats- en
Bestuursrecht.
Noot voor de pers
De promotieplechtigheid vindt plaats op vrijdag 5 september 2003 om
14.15 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg. Promotoren zijn
prof.mr. B.W.N. de Waard en prof.mr. A.J.C. de Moor - van Vugt. Het
proefschrift is getiteld 'De belanghebbende. Een onderzoek naar de
betekenis van het belanghebbende-begrip in het bestuurs(proces)recht'.
Een handelseditie is verschenen bij Boom Juridische uitgevers (ISBN 90
5454 350 7) en kost 43 euro. Journalisten kunnen een exemplaar
opvragen bij de Afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de
universiteit, tel: 013 466 2000, e-mail: voorlichting@uvt.nl. Jurgen
de Poorter is bereikbaar via tel: 013 466 2504 en e-mail:
j.c.a.depoorter@uvt.nl (nb. vakantie van 10-26 september). Informatie
over UvT-wetenschappers is voorhanden op webwijs.
Tilburg, 20 augustus 2003
Laatst gewijzigd: woensdag 20 augustus 2003
Contact
E-mail: M.M.C.Hanssen
Universiteit van Tilburg