Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Persbericht
Universiteit Leiden
4 september 2003
Uitbreiding EU dreigt draagvlak voor Europa bij Nederlandse provincies en
gemeenten te ondermijnen
De Europese Unie biedt vooral kansen aan Nederlandse provincies en grote
gemeenten die minder welvarend zijn. Deze maken namelijk de meeste kans op
subsidies uit de Europese structuurfondsen. Met de verwachte toetreding in
2006 van Midden- en Oost-Europese staten tot de Europese Unie zullen de
structuurfondsgelden echter vooral naar deze landen toevloeien.. Als de
structuurfondsgelden daardoor grotendeels aan Nederland voorbij zullen gaan,
blijft voor Nederlandse gemeente- en provinciebesturen alleen de beperkende
dimensie van de EU over, namelijk Europese regelgeving. Op lange termijn kan
dit het draagvlak voor de EU in Nederlandse gemeenten en provincies
ondermijnen.
Dit zijn enkele conclusies van het onderzoek dat de Leidse politicoloog Rob
de Rooij deed naar de betekenis van de Europese Unie voor subnationale
overheden in Nederland. Hiermee biedt hij het eerste omvangrijke overzicht
van de gevolgen van de Europese Unie voor politiek en bestuur in gemeenten
en provincies. Rob de Rooij promoveert vandaag, 4 september, op dit
onderzoek aan de Universiteit Leiden.
De Rooij onderzocht welke gevolgen de Europese Unie heeft voor politiek en
bestuur in regionale en locale overheden, met de nadruk op Nederland. Hij
vroeg zich af hoe zichtbaar de EU is in politiek en bestuur van gemeenten en
provincies. Hiertoe deed hij onder meer case studies in negen gemeenten en
vijf provincies, die waren geselecteerd op de criteria grootte,
sociaal-economische positie, plattelandskarakter en ligging in een
grensregio. De Rooij onderzocht in hoeverre Nederlandse gemeenten en
provincies 'geëuropeaniseerd' zijn, en keek daarbij naar de absorptie en
implementatie van EU-geld, pro-actieve pogingen om EU-geld te verkrijgen
(waaronder lobby), en aanpassing van de politiek-bestuurlijke organisatie
aan de EU.
De zichtbaarheid van Europa blijkt bij de provincies vooral af te hangen van
de sociaal-economische positie; voor de relatief arme provincies Friesland,
Groningen en Flevoland is Europa belangrijker dan voor andere provincies.
Provincies hebben hun politieke belangenbehartiging over het algemeen beter
georganiseerd dan gemeenten. Bij gemeenten speelt de grootte een belangrijke
rol bij de zichtbaarheid van de EU; een grote gemeente als Rotterdam heeft
bijvoorbeeld meer mogelijkheden om in Brussel effectief te lobbyen dan een
middelgrote gemeente als Kerkrade. Of een provincie of gemeente in een
grensregio ligt blijkt verrassend genoeg geen rol te spelen. Zo zijn de
grensprovincie Groningen en het niet aan de grens gelegen Friesland in
gelijke mate geëuropeaniseerd.
Met de verwachte toetreding van Midden- en Oost-Europese staten tot de
Europese Unie in 2006 zullen de armste regio's vooral in Midden- en
Oost-Europa komen te liggen. Als om die reden de Europese
structuurfondsgelden voor Nederland grotendeels zullen wegvallen, blijft
alleen de beperkende dimensie van de EU over, namelijk Europese regelgeving.
Deze zal wel een blijvend zichtbaar Europees element blijven in provincies
en gemeenten.
De Rooij besteedt in zijn proefschrift veel aandacht aan de praktijk in
gemeenten en provincies zelf, en presenteert een aanzienlijke hoeveelheid
interviewmateriaal met betrokkenen op sleutelposities, waaronder de
Commissarissen der Koningin van de provincies Groningen en Zeeland. Ook
besteedt de auteur ruim aandacht aan lobby en belangenbehartiging.
R.A.A. de Rooij (1975) studeerde politicologie aan de Universiteit Leiden.
Van 1998 tot 2002 was hij Assistent in Opleiding bij het Departement
Politieke Wetenschap van dezelfde universiteit. In die functie schreef hij
zijn dissertatie. Sinds 2000 maakt hij deel uit van de VVD-fractie in de
Leidse Gemeenteraad
---
R.A.A. de Rooij, Nederlandse gemeenten en provincies in de Europese Unie.
Gevolgen van het nationale EU-lidmaatschap voor subnationale overheden.
Uitgeverij Kluwer, ISBN 9013004695, E 33.50. Promotie aan Universiteit
Leiden: donderdag 4 september 14.15 uur.
Voor de redactie,
Universiteit Leiden