Nivel


M. van Oort, W. Devillé, D. de Bakker, Monitoring huisartsenzorg aan asielzoekers
Nivel, 2003, 183 pag.
NIVEL bestelcode: W1.90
Prijs: 15 Euro
ISBN: 9069056224
Een asielzoeker kost een huisarts per jaar niet meer tijd dan een reguliere ziekenfondspatiënt

26 augustus 2003

Asielzoekers belasten de huisarts in werktijd ongeveer even zwaar als reguliere patiënten. De subjectieve belasting ligt bij asielzoekers wel hoger vooral door psychische problemen en communicatiebarrières. Dit blijkt uit NIVEL onderzoek naar de werklast van de huisarts bij de zorg voor asielzoekers, in opdracht van Zorgverzekeraar VGZ en de landelijke huisartsen vereniging LHV.

De aanleiding voor het onderzoek is een convenant dat sinds 1997 van kracht is. Binnen deze overeenkomst tussen de LHV en de Zorgverzekeraar zijn afspraken gemaakt over de omstandigheden waaronder huisartsen zorg verlenen aan asielzoekers. Een huisarts krijgt volgens dit convenant 2,5 maal het abonnementstarief van een ziekenfondsverzekerde voor een asielzoeker. Op het moment van het sluiten van het convenant tussen LHV en de voorganger van Zorgverzekeraar VGZ was er echter nog geen informatie over de werkelijke werklast.
Voor het onderzoek werden twee tot vijf weken lang de contacten van huisartsen en praktijkverpleegkundigen met asielzoekers geregistreerd. Dit gebeurde in zon 30 AZCs en opvangcentra in Nederland. Deze gegevens werden vergeleken met gegevens over Nederlandse en allochtone patiënten uit de Tweede Nationale Studie (NS2), een omvangrijk onderzoek naar ziekten en verrichtingen in de huisartsenpraktijk.

Een Nederlandse ziekenfondspatiënt kost de huisarts 44 minuten per patiënt per jaar. Een asielzoeker in het AZC kost de huisarts iets minder tijd: ongeveer 43 minuten per jaar. De zorgvraag per patiënt per jaar is het hoogst in de opvangcentra (OCs), waar asielzoekers terechtkomen die voorlopig in Nederland mogen blijven. Daar is de werklast van huisartsen met ongeveer 82 minuten per asielzoeker per jaar dubbel zo groot als in asielzoekerscentra (AZCs).

Ook het aantal contacten is vergeleken. Een asielzoeker in het AZC ziet zijn huisarts minder vaak dan Nederlandse patiënten hun huisarts zien. De duur per contact is voor een asielzoeker echter wel langer dan het contact met een autochtone patiënt.
De bijna twee keer hogere werklast in opvangcentra wordt voor een deel veroorzaakt doordat asielzoekers die net Nederland binnen zijn gekomen meer psychische en communicatieproblemen hebben. Het percentage contacten waarbij een tolk nodig is ligt in de OCs ongeveer 20 tot 30 procent hoger dan in de AZCs.

Door de problemen met de communicatie heeft een arts in de beperkte tijd van het spreekuur vaak niet genoeg tijd om op de hulpvraag in te gaan. Ook dragen extra scholing, emotionele belasting en werkoverleg met de praktijkverpleegkundigen bij aan de werklast van de huisarts.

Binnen de huisartsenzorg voor asielzoekers is een bijzonder plaats weggelegd voor de praktijkverpleegkundige MOA. Deze draagt zorg voor het eerste contact met de asielzoekers met gezondheidsklachten en maakt een inschatting van de zorgvraag. Indien nodig zal de verpleegkundige de toegeleiding naar de huisarts verzorgen. Door deze manier van werken komen er minder vragen bij de huisarts die ook kunnen worden afgehandeld door de praktijkverpleegkundige MOA. De praktijkverpleegkundige geeft individuele voorlichting en biedt ondersteuning bij de zelfzorg.

Door de nieuwe instroombeperkende vreemdelingenwet, die na het voltooien van dit onderzoek van kracht is geworden, neemt het aantal asielzoekers in Nederland af. De werklast zou, volgens de onderzoekers, per patiënt echter kunnen toenemen. Relatief meer asielzoekers die nu nog toegelaten worden vereisen meer zorg. Het NIVEL zal de werklast van de huisartsen blijven meten om te kijken of deze toe of juist af neemt.

Download het rapport
Bestel het rapport

Meer informatie over allochtonen en de gezondheidszorg op de NIVEL site
Meer informatie over het NIVEL onderzoeksprogramma Migranten

Thea Visser, op 26-8-2003


NIVEL, Postbus 1568, 3500BN Utrecht, Tel. 030 2729700, Fax. 030 2729 729, email: nivel@nivel.nl