Roodziekte bij aal door extreme zomer
20 augustus 2003
Uit Zwitserland en Duitsland druppelen berichten binnen over soms massale sterftes bij aal (paling). Voor de aalsterfte worden verschillende oorzaken aangedragen, evenwel alle terug te voeren op de warmte en droogte in West-Europa. De meldingen over dode aal in de Nederlandse oppervlaktewateren nemen ook toe. Deze sterfte geeft aan dat roodziekte ook bij Nederlandse aal optreedt.
Bij deze ziekte zwemt de aal aanvankelijk traag rond. Kort voor de dood hangt de aal gekromd aan de wateroppervlakte. Aan de buitenzijde zijn meestal geen uiterlijke symptomen zichtbaar. Bij een meer geleidelijk verloop van de infectie kunnen roodgekleurde plekken en zweren in de huid ontstaan. De verschijnselen breiden zich uit tot de aal sterft. De roodziekte is voor de mens ongevaarlijk. Roodziekte kan veroorzaakt worden door verschillende bacteriën, die onder normale omstandigheden geen tot weinig schade aanrichten. Door zijn leefwijze staat de aal intensief in contact met de bodem, broedplaats van virussen en bacteriën. Bij een hoge watertemperatuur neemt de weerstand van de aal tegen bacteriën en virussen sterk af. Plotseling contact met brak tot zout water kunnen dit proces versnellen. Een bepaalde vorm van roodziekte, door de bacterie Vibrio, komt vooral voor in zoute en brakke wateren; de bacteriële infectie door Aeromonas en Pseudomonas vooral in zoet water.
Koeler weer met een daling van de watertemperatuur vormt de enige remedie tegen de ziekte, bij voorkeur gepaard gaande met regen en hogere waterafvoeren. Zieke en dode alen dienen zo snel mogelijk te worden verwijderd: zij kunnen gaan fungeren als infectiehaard. LET OP: bij het verwijderen van de aal loopt men kans op besmetting met botulisme. Gebruik van plastic handschoenen is daarom aan te raden. Wateren waarin de chloride-gehaltes als gevolg van de droogte stijgen, moeten goed in de gaten worden gehouden.
Het consumeren van aal zonder uiterlijke ziektesymptomen in water waarin roodziekte voorkomt lijkt op voorhand niet gevaarlijk voor de volksgezondheid te zijn. Duitse bronnen melden namelijk dat de bacteriën afsterven boven de 60 '0C, terwijl de aal voor consumptie altijd bereid wordt bij hogere temperaturen. Maar omdat de symptomen voor roodziekte weinig specifiek zijn, is het niet aan te raden om aal met zulke symptomen te consumeren.
4Klik hier voor specifiekere informatie over roodziekte
Nadere informatie en meldingen:
Voor nadere informatie en meldingen van aalsterfte kunt u terecht bij de Organisatie ter Verbetering van de Binnenvisserij (contactpersoon: G. Gerlach). E-mail: gerlach@ovb.nl. Telefoonnr: 030-6058425 / 06-22804531 (ook 's avonds en in het weekend)
Redactie: J. Quak, OVB