Witsen in het Gemeentearchief
Gemeentearchief en Rijksmuseum
14 augustus 2003 - Johanneke Helmers
Het Gemeentearchief Amsterdam toont vanaf 15 augustus tot en met 26
oktober de tentoonstelling Witsen en Amsterdam. Deze tentoonstelling
is samengesteld door conservatoren van het Rijksmuseum.
Naast honderdvijftig schilderijen, tekeningen, etsen, foto's en
documenten bestaat het project uit nog twee onderdelen:
* de publicatie van vier boeken,
* de tentoonstelling in Dordrechts Museum.
De tentoonstelling in het Gemeentearchief
Witsen Montelbaanstoren
De kunstenaar Willem Witsen (1860-1923) was zijn leven lang
gefascineerd door de nog ongerepte schoonheid van zijn geboortestad
Amsterdam. Niet zozeer de monumentale grachtenpanden, maar vooral de
volksbuurten trokken zijn aandacht. Vanuit zijn atelier aan het
Oosterpark tekende hij de verstilde straten, gevels en grachten. De
oude binnenstad was jarenlang het onderwerp van zijn werken. Hij ging
daarbij zelfs zover dat hij in 1911 een boot huurde. Daarop liet hij
een atelier bouwen van waaruit hij de omgeving op vele manieren in
beeld heeft gebracht. Hij kon er werken vanuit een laag gezichtspunt.
Vooral de buurt rond de Oude Schans met de Montelbaanstoren, de
Binnenkant, het Kolkje en de Oudezijds Achterburgwal, Uilenburg, de
boten op het IJ en de omgeving van Damrak en Rokin heeft hij uitvoerig
in beeld gebracht. In ruim twintig jaar maakte hij vele tientallen
artistieke impressies van de stad waar hij zoveel van hield. Te zien
zijn de prachtige schilderijen, etsen, aquarellen en tekeningen met
zijn typische kijk op het Amsterdamse stadsgezicht rond 1900.
Rijksacademie en Witsenhuis
De tentoonstelling besteedt ook aandacht aan zijn opleiding aan de
Rijksacademie, zijn rol in de kunstenaarswereld en natuurlijk het
Witsenhuis. Tal van kunstenaars, dichters, schrijvers en toneelspelers
waren hier kind aan huis. De foto's die Witsen zelf maakte van zijn
vriendenkring en egodocumenten illustreren het verhaal van Willem
Witsen en Amsterdam.
Tachtiger esthetiek
Witsens etsen waren vernieuwend door zijn subtiele toepassing van
aquatint en vernis mou. Hiermee maakte hij mooie nuances van toon in
de zwarte vlakken. Datzelfde gevoel voor tonaliteit en stemmigheid,
een typisch kenmerk van de Tachtiger esthetiek, is terug te vinden in
zijn schilderijen van stadsgezichten en sneeuwlandschappen.
De Nieuwe Gids
Mensen zijn er op deze verstilde, ingetogen schilderijen weinig te
zien. Toch blijkt Witsen gedurende zijn hele carrière een begenadigd
portrettist, zowel in zijn fotoportretten als in andere media. In de
vroege jaren negentig ontstond een hele reeks van getekende,
geschilderde, gefotografeerde en geëtste portretten van schrijvers en
schilders rondom het tijdschrift De Nieuwe Gids. Deze getuigen van een
nieuwe beweging vol élan en tevens van de vele vriendschappen die
Witsen onderhield.
Publicaties
Bij de tentoonstellingen verschijnen de volgende publicaties:
* Willem Witsen 1860-1923, Schilderijen, tekeningen, prenten, fotos
door Irene de Groot, .J.F. Heijbroek, Moniek Peters en Jenny
Reynaerts e.a. ,
* Willem Witsen, Wandelen en varen door Dordrecht rond 1900 door
J.F. Heijbroek,
* Willem Witsen, Twee wandelingen door Amsterdam rond 1900 door
J.F. Heijbroek,
* Het Huis aan het park, geschiedenis van het Witsenhuis aan het
Amsterdamse Oosterpark door Jessica Voeten, (verschijnt dit
najaar).
Gegevens Gemeentearchief
Adres: Amsteldijk 67, 1074 HZ Amsterdam
Toegang tentoonstelling: Tolstraat 129 (Asschergebouw), 1074 VJ
Amsterdam
Periode: 15 augustus t/m 26 oktober 2003
Openingstijden: Ma t/m zo 11.00-17.00 uur
Toegangsprijs: Volwassenen EUR 3,-; Stadspas, Pas-65+, CJP EUR 1.50;
groepen vanaf 10 personen EUR 1,50
Op vertoon van het toegangsbewijs van de tentoonstelling in het
Dordrechts Museum ontvangen bezoekers EUR 1,50 korting op de volle
prijs.
Rondleiding: Op aanvraag EUR 25,--, toegangsprijs niet inbegrepen
Te bereiken met: tram 3 halte / hoek Amsteldijk; tram 4 halte
Lutmastraat; metro/sneltram Station Wibautstraat.
© Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam