NEDERLANDS KANKER INSTITUUT
Experimentele behandeling met aspirine tegen zeldzame kanker
Meteen na vondst functie kankergen door het NKI/AvL: Experimentele behandeling met aspirine tegen tulbandsyndroom
Amsterdam, 7 augustus 2003 - Artsen van het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis (NKI/AvL) starten een experimentele behandeling met hoge dosis aspirinecrème tegen cylindroma, een erfelijke vorm van kanker aan de haarzakjes, die kan leiden tot het tulbandsyndroom. De klinische trial volgt meteen op de vondst van de functie van een belangrijk kankergen door onderzoekers van het NKI/AvL. Een publicatie hierover verschijnt in Nature van 14 augustus. De vondst werd gedaan met een genetische screen die gebruik maakt van RNA-interferentie, een veelbelovende, snelle onderzoekstechniek die het NKI/AvL in 2002 introduceerde.
Erfelijke cylindroma is een zeldzame vorm van kanker van de haarzakjes (minder dan honderd patiënten in Nederland) met name voorkomend op de hoofdhuid en in de nek. Het ontstaan van verschillende cylindromas op het hoofd kan leiden tot het tulbandsyndroom. De enige behandeling tot nu toe is mutilerend: het verwijderen van de huid van de patiënt.
CYLD-gen
Uit onderzoek van het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis (NKI/AvL) in Amsterdam blijkt nu dat aspirine een mogelijk middel tegen deze vorm van kanker is. Al eerder was bekend dat deze tumor ontstaat door het verlies of een mutatie van het CYLD-gen. Onderzoekers van het NKI/AvL hebben achterhaald waarom de uitschakeling van dit gen precies leidt tot de woekering van haarzakcellen. Zij concluderen in Nature dat als het CYLD-gen afwezig is, het eiwit IKK hyperactief wordt. Dit leidt tot hyperactiviteit van een ander eiwit dat het natuurlijke afsterven van haarzakcellen tegengaat. Hierdoor ontstaan veel meer haarzakcellen dan normaal.
Eerder was al bekend dat aspirine een bepaald eiwitkinase kan remmen. Het onderzoek van het NKI/AvL bevestigt deze bevinding: aspirine kan in geïsoleerde kankercellen het verlies van het CYLD-gen compenseren. Dit suggereert dat ook cylindromapatiënten baat kunnen hebben bij een behandeling met aspirine. Het NKI/AvL start een klinische trial waarin deze suggestie wordt onderzocht.
Snelle onderzoekstechniek
De onderzoekers Thijn Brummelkamp, Sebastian Nijman, Annette Dirac en René Bernards verrichtten het onderzoek met behulp van de techniek RNA-interferentie. Dit is, bij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen tegen kanker, een nieuwe, zeer snelle methode om de functie van bepaalde genen te achterhalen. Met RNA-interferentie kunnen genen van zoogdiercellen langdurig worden onderdrukt. Tot het NKI/AvL deze techniek maart 2002 introduceerde, was dit een langdurig en kostbaar karwei. Bij het onderzoeken van de functies van genen hebben onderzoekers in het NKI/AvL inmiddels meer dan 6000 genen uitgeschakeld door middel van RNA-interferentie.