Aan de Voorzitter van de TweedeKamerderStaten-Generaal
Binnenhof4
Den Haag
- Directie Azië en Oceanië
Bezuidenhoutseweg 67
Postbus 20061
2500 EB Den Haag
Datum
- 11 augustus 2003
Behandeld
- Methorst Dicky
Kenmerk
- DAO-489/03
Telefoon
- 3485698
Blad
- 1/9
Fax
- 348 53 23
Bijlage(n)
- 1
E-Mail
- dicky.methorst@minbuza.nl
Betreft
- Beantwoording vragen vande leden Çorüz en Van Vroonhoven-Kok over de positie van Birmese vluchtelingen in Bangladesh
Graag - bied ik u hierbij- , mede namens de Minister van Vreemdelingenzaken en Integratie, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door - de leden- Çorüz en Van Vroonhoven-Kok over - de positie van Birmese vluchtelingen in Bangladesh. Deze vragen werden ingezonden op - 11 juni 2003 met kenmerk - 2020312990.
De Minister van Buitenlandse Zaken
Mr. J.G. de Hoop Scheffer
Antwoorden van de heer De Hoop Scheffer, Minister van Buitenlandse Zaken, mede namens mevrouw Verdonk, Minister voor Vreemde-lingenzaken en Integratie, op vragen van de leden Van Vroonhoven-Kok en Corüz over de positie van Birmese vluchtelingen- .
Vraag 1
Is het u bekend of en wanneer de regering van Bangladesh zal overgaan tot goedkeuring van het armoedebestrijdingsplan "Self-sufficiency in Bangladesh: Refugees from Myanmar's Northern Rakhine State" van de UNHCR?
Antwoord
De regering van Bangladesh blijft zich op het standpunt stellen dat alle vluchtelingen moeten terugkeren. Tegen deze achtergrond vonden de Bengaalse autoriteiten een eerste conceptversie van het UNHCR armoedebestrijdingsplan niet acceptabel. UNHCR zal een nieuwe versie van het plan met de autoriteiten bespreken, waarin niet meer wordt gesproken van integratie maar van toelating van vluchtelingen die hun vluchtelingenstatus blijven behouden buiten het kamp. De verwachting van UNHCR is dat de
regering van Bangladesh het aangepaste plan niet openlijk zal goed- of afkeuren maar op termijn wel meer vrijheden voor een beperkte groep vluchtelingen buiten de kampen zal toestaan, opdat die beter in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. UNHCR interpreteert de houding van de Bengaalse regering onderwijl als een 'no objection' en werkt aan een implementatieplan.
Vraag 2
Wat zijn, indien de regering van Bangladesh besluit geen goedkeuring aan dit plan te geven, de gevolgen voor de mogelijkheden van de UNHCR en/of andere internationale organisaties die zijn betrokken bij de bescherming van en de zorg voor de Birmese vluchtelingen in Bangladesh?
Vraag 3
Bestaat het gevaar dat, al dan niet afhankelijk van de goedkeuring en uitvoering van het plan, de in de vorige vraag bedoelde internationale organisaties zich zullen gaan terugtrekken uit Bangladesh? Zo ja, wat zijn daarvan de gevolgen voor de Birmese vluchtelingen in Bangladesh?
Antwoord
UNHCR streeft ernaar alle betrokkenheid bij "care and maintenance" activiteiten in de kampen eind 2003 te hebben afgebouwd. Ook na sluiting van Cox's Bazaar zal UNHCR vanuit Dhaka een verantwoordelijkheid blijven houden voor de bescherming van de Rohingya vluchtelingen. Medische zorg zal volgens de plannen van UNHCR worden gestroomlijnd door deze geheel onder te brengen bij het Bengaalse Ministerie van Gezondheid.
Op dit moment zijn op basis van een overeenkomst met UNHCR de NGO's Artsen zonder Grenzen (AZG) en Concern tezamen met het Bengaalse Ministerie van Gezondheid betrokken bij de medische hulpverlening in de kampen. De Bengaalse autoriteiten hebben deze organisaties aangezegd dat zij zich per 1 augustus 2003 binnen zes weken uit de kampen moeten terugtrekken. Hoewel onderhandelingen van UNHCR met de centrale overheid over verlenging van de overgangsperiode nog gaande zijn, wordt deze aanzegging
door de lokale autoriteiten vooralsnog onverkort gehanteerd. AZG zag zich genoodzaakt daadwerkelijk tot terugtrekking over te gaan en heeft te kennen gegeven nog korte tijd (ca. 1 maand) met minimale bezetting in het kamp te blijven om de overgang van zorgactiviteiten naar het Ministerie van Gezondheid mogelijk te maken. Concern zal zich naar verwachting op korte termijn op zelfde wijze terugtrekken.
Het is de bedoeling dat daarna voor de kampbewoners het zelfde zorgstelsel beschikbaar zal zijn als voor de omwonende bevolking. Of dit haalbaar is, moet nog blijken. De fase voor overgang is zeer kort en de noodzakelijke medewerking van het Ministerie van Gezondheid laat naar de mening van de NGO's te wensen over. De Nederlandse ambassade in Dhaka is met de EU-ambassades in gesprekken met UNHCR en de NGO's actief bij de ontwikkelingen betrokken, en tracht erop toe te zien dat de overgang zo
goed mogelijk verloopt. Ook in reguliere contacten met de Bengaalse autoriteiten vraagt de ambassade hiervoor de aandacht.
Vraag 4
Hoe beoordeelt u de stelling van de UNHCR dat hij niet heeft kunnen vaststellen dat in de kampen in Cox's Bazaar sprake is van druk op Rohingya's om naar Birma terug te keren, terwijl Artsen zonder Grenzen en Forum Asia beweren te beschikken over vele, met de UNHCR gedeelde, voorbeelden dat Rohingya's op tal van manieren en met name in de afgelopen maanden worden geïntimideerd om terug te keren?
Antwoord
De berichten van Artsen zonder Grenzen en Forum Asia zijn over het algemeen goed gedocumenteerd en doen in meerdere gevallen twijfel ontstaan over de vrijwilligheid van de terugkeer. Dit is reden tot zorg, die de Nederlandse permanente vertegenwoordiging in Genève en ambassade Dhaka aan UNHCR hebben overgebracht. UNHCR heeft overigens toegegeven dat niet valt uit te sluiten dat sprake is geweest van gevallen van intimidatie en bedreigingen door overijverige lokale kampautoriteiten.
Tegelijkertijd is UNHCR gebleken dat de kampbewoners zich hierover openlijk uitspreken en ook openlijk naar voren brengen of zij wel of niet wensen terug te keren naar Birma. UNHCR benadrukt dat zij in haar contacten met de Bengaalse autoriteiten blijft duidelijk maken dat geen enkele terugkeerdwang acceptabel is. Met alle vluchtelingen die terugkeren wordt persoonlijk gesproken om zeker te stellen dat zij vrijwillig terugkeren. In Cox Bazaar zal UNHCR haar aanwezigheid gedurende de uitfasering
versterken van 2 naar 4-6 personen. Bovendien zal de UNHCR screeningspost aan de Birmese zijde van de rivier terugkerende vluchtelingen alsnog terugsturen naar Bangladesh in geval van twijfel over de vrijwilligheid.
Vraag 5
Hoe beoordeelt u de door Artsen zonder Grenzen gesignaleerde voortdurende ernstige mensenrechtenschendingen in Northern Rakhine State (NRS) en de verslechterende voedselsituatie aldaar, ten opzichte van de door de UNHCR als "verbeterd" en de voldoende veilig voor de terugkeer beschouwde situatie in NRS?
Antwoord
Zoals ik u in antwoord op uw eerdere vragen van 4 februari jl. heb bericht, acht ik de situatie in Northern Rakhine State, evenals de situatie elders in Birma en met name in sommige etnische gebieden, ondanks verbeteringen zonder meer zorgwekkend. UNHCR vindt evenwel dat de situatie voldoende veilig is voor terugkeer en verwijst ter illustratie naar het feit dat de grote meerderheid van de 234.000 teruggekeerden ook in Northern Rakhine State is gebleven. Kennelijk verkiest men de situatie daar
boven een nieuwe vlucht. Al met al zie ik geen aanleiding om aan het oordeel van UNHCR te twijfelen, zeker niet zolang in Northern Rakhine State een internationale presentie waaronder die van UNHCR blijft bestaan.
Vraag 6
Is het waar dat de UNHCR slechts beperkt invulling kan geven aan zijn protectiemandaat in NRS vanwege personeelsgebrek en vanwege observaties van het UNHCR-kantoor door de Birmese autoriteiten, waardoor Rohingya-moslims niet in contact durven te treden met de UNHCR?
Vraag 7
Kunt u de bewering van Artsen zonder Grenzen bevestigen dat UNHCR zijn taken in NRS momenteel aan het beëindigen is en dat nieuwe hulporganisaties niet of moeilijk worden toegelaten? Zo ja, hoe kan dan worden voorkomen dat de door u als zorgwekkend gekwalificeerde leefomstandigheden en de mogelijkheden tot bescherming van mensen in NRS nog verder zullen verslechteren?
Antwoord
De bewering van Artsen zonder Grenzen dat UNHCR haar taken in Northern Rakhine State aan het beëindigen is, is onjuist. Het budget voor 2003 en 2004 voor UNHCR in Birma is vastgesteld, maar als gevolg van de vele crisishaarden elders in de wereld, wel fors verminderd. Wel zal UNHCR Rangoon het hoofdkantoor verzoeken om versterking van haar screeningcapaciteit, nu de aantallen terugkerende Rohingya's naar verwachting zullen toenemen. UNHCR Rangoon zal zich op het protectiewerk concentreren en de
ontwikkelingsactiviteiten steeds meer overlaten aan NGO's. UNHCR Rangoon heeft overigens niet de indruk dat Rohingya's die dat willen de weg naar de UNHCR niet kunnen vinden.
Het is voorts niet juist dat nieuwe hulporganisaties niet zouden worden toegelaten.
Vraag 8
Bent u op de hoogte van de abominabele omstandigheden van de circa 4000 (illegale) Birmese vluchtelingen in het Teknafkamp en de overstromingsgevaren die hen te wachten staan in verband met de komende regenperiode?
Antwoord
Ik ben op de hoogte van de situatie in het Teknafkamp. Inmiddels heeft lokale staf van Artsen zonder Grenzen met toestemming van de overheid van Bangladesh toegang tot dit kamp, zij het onregelmatig.
Vraag 9
Bent u bereid om, samen met de UNHCR en NGO's, te bezien wat voor de vluchtelingen kan worden gedaan en daartoe, zonodig, in contact te treden met de autoriteiten van Bangladesh?
Antwoord
Zie mijn antwoord op vraag 11.
Vraag 10
Heeft u kennisgenomen van het rapport over de "fact-finding mission" van Burma Centrum Nederland (BCN) van april/mei jongstleden?- Zo neen, bent u bereid van dit rapport kennis te nemen?
Antwoord
Ja. Ik heb ook kennis genomen van het rapport van de NGO Forum-Asia van juni jl.-
Vraag 11
Bent u bereid om samen met BCN te bezien hoe in breder internationaal verband uitvoering kan worden gegeven aan de aanbevelingen van het BCN-rapport?
Antwoord
De gefaseerde terugtrekking van UNHCR uit de kampen is om meerder redenen onvermijdelijk. Waar middelen schaars en noden elders in de wereld omvangrijk zijn, kan ook voor UNHCR de situatie van de afgelopen 10 jaar, waarin UNHCR verantwoordelijk was voor de protectie en zorg voor resterende vluchtelingen, niet worden voortgezet. Nu volgens berichten van UNHCR de Birmese junta zijn restricties ten aanzien van terugkeer van de resterende Rohingya's onverwacht zou hebben opgeheven, zal het
terugkeerproces waarschijnlijk verder worden versneld. Wel blijft het een kerntaak van UNHCR om toe te zien op voldoende protectie voor nog resterende vluchtelingen, vrijwilligheid van hun terugkeer en veiligheid van hen die zijn teruggekeerd. Ik heb de ambassade in Dhaka geïnstrueerd contact op te nemen met andere ambassades in Bangladesh om na te gaan of de bereidheid bestaat gezamenlijk bij UNHCR en de autoriteiten van Bangladesh hierop aan te dringen. Tevens heb ik de permanente
vertegenwoordiging in Genève verzocht de situatie van de Rohingya vluchtelingen en het belang van de rol van UNHCR Dhaka en UNHCR Rangoon daarbij op te brengen bij het hoofdkantoor van UNHCR. Voor de rapporten van de NGO's is speciale aandacht gevraagd.
- Deze vragen dienen als aanvulling op eerdere vragen ter zaken van de leden Corüz en Van Vroonhoven-Kok, Aanhangsel Handelingen nr. 946, Vergaderjaar 2002-2003.
- "Caught between a crocodile and a snake", Report on the fact-finding mission April/May 2003.
- "We are like a soccer ball, kicked by Burma, kicked by Bangladesh! Rohingya refugees in Bangladesh are facing a new drive of involuntary repatriation", Chris Lewa, Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA), Bangkok, Thailand
---
Ministerie van Buitenlandse Zaken