MEMO/03/161
Brussel/Lissabon, 8 augustus 2003
Informatie over EU-beleid ter ondersteuning van door bosbranden
getroffen gebieden in Portugal
Solidariteitsfonds
Europa moet hulp verlenen wanneer mensen getroffen worden door grote
rampen, zowel binnen als buiten de EU. Na de overstromingen in
Midden-Europa in augustus 2002 stelde de Commissie voor een nieuw
Europees instrument in te stellen voor het verlenen van noodhulp.
Lidstaten, toetredingslanden en landen die het lidmaatschap hebben
aangevraagd kunnen in geval van een grote ramp een beroep doen op dit
fonds.
Om in aanmerking te komen voor hulp, moet een land een schatting
indienen van de totale schade en van de kosten van de maatregelen die
gedeeltelijk door het Solidariteitsfonds gefinancierd kunnen worden.
EU-middelen kunnen gebruikt worden voor de kosten van urgente
maatregelen. Het fonds kan niet gebruikt worden om schade te vergoeden
die gedekt is door particuliere verzekeringen of waarvoor andere
bronnen van Europese en internationale financiering beschikbaar zijn.
Een ramp wordt groot geacht als de daardoor veroorzaakte schade wordt
geraamd op meer dan 3 miljard of meer dan 0,6% van het bruto nationaal
inkomen van het betreffende land (voor Portugal komt dit neer op 718
miljoen). In uitzonderlijke omstandigheden kan ook een bepaalde regio
voor steun in aanmerking komen als daar een buitengewone ramp
plaatsvindt die een groot deel van de bevolking treft en ernstige en
langdurige gevolgen voor de levensomstandigheden en de economische
stabiliteit heeft.
De totale jaarlijkse begroting van het Solidariteitsfonds bedraagt 1
miljard, waarvan 75 miljoen voor buitengewone regionale rampen. Tot 1
oktober wordt 25% van het totaalbedrag opzijgezet om aan eventuele
behoeften tijdens de laatste maanden van het jaar te kunnen voldoen.
Het Solidariteitsfonds heeft in 2002 bij vier overstromingen steun
verleend: Duitsland ontving 444 miljoen, Oostenrijk 134 miljoen en
Tsjechië 129 miljoen. Frankrijk kreeg 21 miljoen voor een regionale
ramp in het departement Gard. In 2003 stelde de Commissie voor steun
te verlenen in verband met de ramp met de Prestige ( 8,6 miljoen), de
uitbarsting van de Etna op Sicilië ( 16,9 miljoen) en de aardbeving in
de Italiaanse regio Molise ( 30,8 miljoen).
Meer gegevens hierover vindt u aan het eind van dit bericht. De tekst
van de verordening inzake het Solidariteitsfonds is toegevoegd aan dit
persdossier.
Structuurfondsen
Portugal heeft recht op 20,535 miljard uit hoofde van de
Structuurfondsen in het kader van het communautair bestek voor de
periode 2000-2006 (huidig prijsniveau). De financiële uitvoering is
tot nu toe bevredigend verlopen, en meer dan een derde van de middelen
is toegekend aan specifieke projecten. Lidstaten kunnen in de loop van
de programmeringsperiode hun prioriteiten en de verdeling van de
financiële middelen wijzigen. Door dergelijke veranderingen kunnen
meer middelen toegekend worden aan de gebieden die door de bosbranden
getroffen zijn. Er kunnen nieuwe maatregelen ingevoerd worden voor het
herstel van infrastructuur, productie-investeringen in ondernemingen
en de opzet van opleidings- en werkgelegenheidsprogramma's. Door al
deze maatregelen kunnen de gevolgen van de bosbranden beperkt
aangepakt worden.
Daarnaast heeft Portugal een reserve aangelegd van meer dan 500
miljoen voor de programmeringsperiode 2000-2006 om een zekere
flexibiliteit te hebben en te kunnen reageren op onvoorziene
situaties.
De Portugese overheid kan eventueel ook Cohesiefonds-projecten
opzetten om de gevolgen van de branden aan te pakken. De Commissie is
bereid specifieke versnelde procedures te hanteren voor verzoeken in
verband met de ramp.
Plattelandsontwikkeling
Europese programma's ondersteunen de plattelandsontwikkeling in
Portugal voor een bedrag van 3,56 miljard. Ongeveer 140 miljoen is
toegekend aan het verbeteren van duurzaam bosbeheer en het uitvoeren
van maatregelen ter voorkoming van bosbranden. De programma's voor
plattelandsontwikkeling omvatten ook maatregelen voor het herstel van
afgebrande bosgebieden en de productiecapaciteit van boerderijen. Deze
maatregelen kunnen op verzoek van Portugal en door middel van een
aanpassing van het programma voor plattelandsontwikkeling aangevuld
worden.
Gemeenschappelijk landbouwbeleid
Vanwege de extreme droogte in bepaalde lidstaten heeft de Commissie
een aantal afwijkingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid
goedgekeurd. Boeren mogen braakliggende grond gebruiken om dieren te
voederen. Portugal heeft al toestemming gekregen om op basis van
objectieve criteria te bepalen waar deze regeling van toepassing kan
zijn. Portugal kan de Commissie ook verzoeken een beroep te mogen doen
op andere maatregelen waartoe besloten werd in verband met de droogte,
zoals het vooruitbetalen van directe vergoedingen aan boeren in
verschillende agrarische sectoren; in de rundvleessector is dit al
mogelijk op basis van een besluit van 25 juli.
Crisiscentrum voor civiele bescherming
De solidariteit op Europees niveau is al gebleken uit de opzet door de
Europese Commissie van een crisiscentrum voor civiele bescherming.
Dankzij dit centrale loket kon Portugal hulp vragen aan andere
Europese landen, wat leidde tot de inzet van twee Italiaanse Canadairs
en drie Duitse helikopters. Doordat er tegelijkertijd bosbranden
woedden in andere landen in het Middellandse-Zeegebied was het meeste
materiaal helaas in het land van oorsprong nodig.
Het crisiscentrum van de Commissie is operationeel sinds januari 2002.
Het waarschuwingssysteem is 24 uur per dag actief en wordt in gang
gezet door een land dat getroffen wordt door een noodsituatie. Het
doel is de Europese samenwerking bij alle soorten noodgevallen te
verbeteren. Interventie kan plaatsvinden bij natuur- en technologische
rampen en bij eventuele terroristische aanslagen. In beginsel draagt
de staat die om hulp verzoekt de kosten van alle operaties, maar
deelnemende staten kunnen hun hulp gratis aanbieden.
Staatssteun
De materiële schade als gevolg van een natuurramp kan voor 100%
vergoed worden met staatssteun. Alle schadevergoedingen uit andere
bronnen, zoals particuliere verzekeringen, moeten met deze
steunregeling verrekend worden. Wanneer een duidelijk causaal verband
met de ramp aangetoond kan worden, kan met staatssteun ook meer
indirecte schade vergoed worden, zoals productieachterstand als gevolg
van een elektriciteitsstoring of leveringsachterstand als gevolg van
vervoersproblemen.
De Commissie zal Portugal onmiddellijk antwoorden mocht het land
besluiten een dergelijke regeling in te stellen.
Brandpreventie
De Commissie heeft voorgesteld de Europese samenwerking met betrekking
tot bosbeheer te intensiveren. Forest Focus, een voorstel in dit
verband, wordt momenteel behandeld door de Raad en het Europees
Parlement. In het kader van dit programma zou in de periode 2003-2006
52 miljoen beschikbaar gesteld worden ter verbetering van de
verzameling en analyse van gegevens over Europese bossen. De Commissie
heeft reeds een Europees informatiesysteem met betrekking tot
bosbranden (EFFIS) ontwikkeld. Iedere morgen ontvangen de overheden
van de lidstaten via EFFIS kaarten waarop risicogebieden zijn
aangegeven. Deze kaarten dienen ter aanvulling op nationale informatie
en vormen de basis voor internationale samenwerking.
Achtergrond: voorbeelden van steun in het kader van het
Solidariteitsfonds van de Europese Unie
2002
444 miljoen voor Duitse regio's die getroffen werden door de
overstromingen
De aan Duitsland toegekende subsidie werd met name besteed aan de
compensatie van door Duitsland gemaakte kosten in verband met
reddingsoperaties, onmiddellijk herstel van infrastructuur ter
voorkoming van overstroming, heringebruikstelling van
zuiveringsinstallaties en energievoorzieningen, sociale infrastructuur
zoals crèches en ziekenhuizen en de drinkwatervoorziening.
134 miljoen voor Oostenrijkse regio's die getroffen werden door de
overstromingen
De aan Oostenrijk toegekende subsidie werd met name besteed aan de
compensatie van door Oostenrijk gemaakte kosten in verband met
onmiddellijk herstel van communicatiemiddelen en de watervoorziening,
veiligstelling van waterbouwkundige infrastructuur, bevoorrading van
getroffen bevolkingsgroepen, bescherming van het cultureel erfgoed en
schoonmaak van het rampgebied.
129 miljoen voor Tsjechië vanwege de overstromingsramp
Tsjechië heeft van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie een
subsidie van 129 miljoen gekregen voor de regio's die direct getroffen
werden door de ramp. Met deze steun zijn de volgende maatregelen
gefinancierd: 1) onmiddellijk herstel van infrastructuur op het gebied
van onder andere energie- en watervoorziening, afvalwaterzuivering,
vervoer (waaronder de metro in Praag), scholen, posterijen en de
provisorische vernieuwing van het telefoonnet; 2) organisatie van
dienstverlening ten bate van de getroffen bevolkingsgroepen, met name
tijdelijke huisvesting, en ondersteuning van de hulpdiensten; 3)
onmiddellijke opzet van preventieve infrastructuur, bijvoorbeeld de
versterking van oevers en ontzette gebouwen.
21 miljoen voor Frankrijk vanwege overstromingen in het departement
Gard
In de Gard zijn de middelen voornamelijk besteed aan de compensatie
van kosten in verband met het onmiddellijke herstel van getroffen
infrastructuur, tijdelijke huisvesting, versterking van preventieve
infrastructuur, bescherming van het cultureel erfgoed en schoonmaak
van het rampgebied.
2003
De Commissie stelt voor 8,6 miljoen toe te kennen aan de Spaanse
regio's die zijn getroffen door de ramp met de Prestige
De Europese Commissie heeft de instemming van de Raad en het Parlement
gevraagd om uit het Solidariteitsfonds van de Europese Unie noodhulp
aan Spanje te mogen toekennen voor een bedrag van 8,6 miljoen. De
subsidie is in de eerste plaats bedoeld voor de vergoeding van de
kosten van de dringende schoonmaak die nodig was na de ramp met de
gezonken Prestige. Deze ramp heeft het kustgebied van de vier
noordelijke autonome regio's van Spanje (Galicië, Asturië, Cantabrië
en Baskenland) getroffen, met inbegrip van sommige eilanden voor de
Atlantische kust en de mondingen van de Spaanse rivieren die in de
Atlantische Oceaan uitmonden.
De Commissie stelt voor 47,6 miljoen toe te kennen aan de Italiaanse
regio's die zijn getroffen natuurrampen
De Europese Commissie heeft de instemming van de Raad en het Parlement
gevraagd om uit het Solidariteitsfonds van de Europese Unie noodhulp
aan Italië te mogen toekennen ten bedrage van 47,6 miljoen. Hiervan is
30,8 miljoen bedoeld voor de financiering van noodmaatregelen zoals
tijdelijke huisvesting na een reeks aardbevingen in de regio's Molise
en Apulië eind 2002. De overige 16,8 miljoen moet worden gebruikt voor
de door de uitbarsting van de Etna veroorzaakte ramp en de
daaropvolgende aardbevingen, die eveneens eind 2002 plaatsvonden.
European Commission