dit is een gezamenlijk persbericht van gelderse milieufederatie,
staatsbosbeheer, stichting het geldersch landschap en vereniging
natuurmonumenten, 1 augustus 2003
De voorgenomen toename van laagvliegen met legerhelicopters boven de
Veluwe is op diverse punten in strijd met de nationale én
internationale wet- en regelgeving. Dit concludeert het juridisch
rapport Schade aan Natuurwaarden op de Veluwe door Toename van
Laagvliegen met Militaire Helicopters. Met name zoogdieren en vogels
op de Veluwe worden door de laagvliegende helicopters ernstig
verstoord. Het is dan ook opvallend dat in het eerste deel van het
Tweede Structuurschema Militaire Terreinen (SMT II) op geen enkele
wijze wordt ingegaan op de relatie tussen het laagvliegen boven
natuurgebieden en de geldende nationale en internationale
natuurbeschermingswetgeving. Het rapport is opgesteld door Van den
Biesen advocaten in opdracht van de Gelderse Milieufederatie,
Stichting Het Geldersch Landschap en Vereniging Natuurmonumenten. Deze
organisaties en Staatsbosbeheer Gelderland maken zich ernstig zorgen
over de voorgenomen plannen van het ministerie van Defensie en dringen
erop aan dat uitgebreid onderzoek plaatsvindt naar de gevolgen van en
alternatieven voor het onbeperkt laagvliegen boven de Veluwe. Het
rapport is aangeboden aan de ministeries van Defensie, LNV en VROM, de
Vaste Kamercommissies van Defensie en Natuur en het College van GS van
Gelderland.
Alternatieven niet onderzocht
Het SMT II is in zijn huidige vorm strijdig met de voor de Veluwe
geldende internationale natuurbeschermingswetgeving, waaronder de
Vogel- en Habitatrichtlijnen. Volgens deze richtlijnen is het
noodzakelijk dat de overheid onderzoek doet naar de aantasting van
natuurwaarden en naar de mogelijkheden om de voorgenomen activiteiten
op een andere manier te regelen, met minder schade voor de natuur.
Deze vereiste voorafgaande beoordeling is tot nog toe uitgebleven.
Echter pas na deze beoordeling en na inspraak kan eventueel
toestemming worden geven voor de voorgenomen plannen van Defensie.
Overlast reduceren
De toename van laagvliegen is bovendien in strijd met het
Structuurschema Groene Ruimte (SGR) en de Flora- en Faunawet. In het
SGR is de gehele Veluwe als kerngebied van de Ecologische
Hoofdstructuur (netwerk van aaneengesloten natuurgebieden) aangewezen.
Ook onder het SGR is de overheid verplicht om te onderzoeken of en in
welke mate natuurwaarden worden aangetast. Volgens de Flora- en
Faunawet is laagvliegen verboden. Ontheffing is alleen mogelijk na
voorafgaand onderzoek naar mogelijke alternatieven. Toename van het
laagvliegen staat tenslotte ook haaks op het provinciaal beleid uit
het rapport Veluwe 2010, dat juist de geluidsoverlast in dit
uitgestrekte natuurgebied probeert te reduceren.
Overlast voor dieren én recreanten
Uit wetenschappelijke informatie blijkt onmiskenbaar dat laagvliegen
aanzienlijke schadelijke effecten heeft op de fauna. Helicopters
worden daarbij als meest verstorend aangemerkt. Toename van het
laagvliegen boven de Veluwe zal een significant negatief effect hebben
op de aanwezige zoogdieren en op vogels als de grauwe klauwier,
boomleeuwerik, duinpieper, ijsvogel, wespendief, roodborsttapuit,
nachtzwaluw en zwarte specht. Laagvliegen leidt onder meer tot stress,
verwondingen, verlies aan foerageertijd, extra energiegebruik,
verstoring van het paringsgedrag en bij vogels tot verstoring van
broedsels. Boswachters hebben vaak geconstateerd hoe panisch wild,
runderen, paarden en schapen reageren op laagvliegende helicopters.
Het Centraal Veluws Natuurgebied is een van de grootste aaneengesloten
natuurgebieden van ons land. Het is bijna 100.000 hectare groot en
vormt het leef-, rust-, pleister- en foerageergebied voor een veelheid
aan bijzondere en beschermde diersoorten. Daarnaast komen er veel
beschermde plantensoorten en habitattypes voor. Het gehele gebied is
in 2000 aangewezen als speciale beschermingszone onder de
Vogelrichtlijn. De Veluwe is eveneens aangemeld voor de
Habitatrichtlijn. Overigens hebben niet alleen dieren, maar ook
recreanten veel last van de laagvliegende helikopters op de Veluwe.
Dat geldt voor fietsers en wandelaars, maar zeer zeker ook voor
ruiters. Het is meerdere malen voorgekomen dat paarden in paniek op
hol slaan door de laag overkomende helicopters.
No-fly-zones
De natuurorganisaties dringen er bij het ministerie van Defensie
tevens op aan om het laagvliegen aan te passen aan de ecologische
omstandigheden op de Veluwe. Dit kan door het hanteren van grotere
vlieghoogtes, te vliegen buiten broed- en bronsttijden en door het
instellen van no-fly-zones.
Staatsbosbeheer