UNIVERSITEIT VAN MUNSTER

Universiteit Münster verleent Wim Kok eredoctoraat

De Philosophische Fakultät der Westfälischen Wilhelms-Universität Münster heeft op 21 juli 2003 besloten voormalig ministerpresident Wim Kok een eredoctoraat te verlenen. Deze openbare akademische plechtigheid zal plaatsvinden op woensdag 10 december 2003 in de aula van de universiteit Münster.

De beslissing van de faculteit is o.a. gebaseerd op de volgende overwegingen:


1. Grote verdiensten voor de Nederlands-Duitse en Nederlands- Noordrijn-Westfaalse betrekkingen

Wim Kok heeft als ministerpresident van Nederland (1994-2002) een belangrijke bijdrage geleverd aan de verbetering en intensivering van de betrekkingen tussen Nederland en de Bondsrepubliek Duitsland. In de vroege jaren negentig was de bilaterale relatie sterk verslechterd en al kort na zijn benoeming tot ministerpresident in 1994 bezocht Kok bondskanselier Helmut Kohl. Daarmee maakte Wim Kok duidelijk - zowel aan het adres van de Bondsrepubliek als aan de Nederlandse bevolking - dat de verbetering van de bilaterale relatie voor hem hoge prioriteit had.. Met de christendemocratische bondskanselier Helmut Kohl bouwde hij snel goede contacten. In de Duitse pers werd in het midden van de jaren negentig zelfs van het 'Freundschaftsduo Kok-Kohl' gesproken en een dergelijke kwalificatie was nieuw in de Nederlands-Duitse relatie, zeker na de ronduit slechte verhouding die tussen Koks voorganger Ruud Lubbers en Helmut Kohl had bestaan. Ook met bondskanselier Gerhard Schröder (vanaf 1998) had Kok goede contacten en dat gold eveneens voor de intensieve relatie die hij met zijn Noordrijn-Westfaalse collega's Johannes Rau (tot 1999) en Wolfgang Clement onderhield.

Op verschillende niveaus zette ministerpresident Wim Kok zich in voor de verbetering van de Nederlands-Duitse betrekkingen. Concreet zijn o.a. de volgende aspecten te noemen:


- Het bezoek van ministerpresident Kok aan bondskanselier Kohl in oktober 1994 plaveide de weg voor twee bezoeken van bondskanselier Kohl aan Nederland in 1995 (januari en mei). Deze bezoeken waren bijzonder succesvol en mede daardoor geldt het jaar 1995 algemeen als het beginpunt van een nieuwe fase in de Nederlands-Duitse relatie. In januari bracht Kohl op uitnodiging van Kok een kort informeel bezoek aan Nederland, waarbij verbetering van de bilaterale relatie het centrale gespreksthema was. Door de gezamenlijjke inspanning van Wim Kok en Helmut Kohl werd aldus een klimaat gecreëerd voor het zeer goed verlopen officiële bezoek van Helmut Kohl in mei 1995, kort nadat het vijftigjarig einde van de oorlog was herdacht. Aldus voltrok zich in dat jaar een positieve 'Wende' in de bilaterale relatie.


- Belangrijk was ook het initiatief van Wim Kok dat bij de periodieke wisseling van de voorzitter van de Duitse Bondsraad deze voor een bezoek aan Den Haag werd uitgenodigd. Dit voorzitterschap wordt bij toerbeurt bekleed door een ministerpresident van een Duitse deelstaat. Door deze bezoeken werden ook de betrekkingen met de deelstaten/stadstaten intensiever dan voorheen.


- In het kader van de nagestreefde verbetering van de Nederlands-Duitse relatie kregen onder Koks eerste kabinet (1994-1998) ook de wetenschappelijke betrekkingen een belangrijke impuls. Samen met de regeringen van Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen en de Senaat van Bremen werd een zogenaamd Grenslandenbeleid op gang gebracht dat tot versterking van universitaire samenwerking op onderwijs- en onderzoeksgebied leidde. Vooral met Noordrijn-Westfalen groeide een hechte relatie, die o.a. tot uiting kwam in de bilaterale verklaring van de Nederlandse minister Jo Ritzen en zijn Noordrijn-Westfaalse collega Anke Brunn (22.01.1997) Een vervolg kregen deze verklaringen onder het tweede kabinet-Kok toen de ministers Huub Hermans en Gabriele Behler eveneens een bilaterale overeenkomst sloten. Ook op nationaal niveau werden afspraken over intensivering van de wetenschappelijke betrekkingen gemaakt in de gemeenschappelijke verklaring van Hermans en Edelgard Bulmahn (Berlin 25.09.2001).


- Onderdeel van deze politieke koers was voorts het zogenaamde Duitslandbeleid voor het Hoger Onderwijs dat in de jaren 1995-2000 in Nederland tot een sterke intensivering van het wetenschappelijk onderzoek over Duitsland en naar de Nederlands-Duitse betrekkingen leidde (o.m. oprichting Duitsland Instituut Amsterdam, krachtige financiële impuls voor het Centrum voor Duitslandstudies van de Katholieke Universiteit Nijmegen).


- De regering-Kok stelde voorts omvangrijke financiële middelen ter beschikking voor de inrichting van het 'Haus der Niederlande' aan de universiteit van Münster dat in 1995 in gebruik werd genomen door het 'Zentrum für Niederlande-Studien', het 'Institut für Niederländische Philologie' en de bibliotheek van het 'Sondersammelgebiet Niederländischer Kulturkreis'


- Speciale aandacht besteedde ministerpresident Kok aan de betrekkingen met de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Niet alleen op het gebied van onderwijs en wetenschap, ook op andere terreinen werd de samenwerking tussen Den Haag en Düsseldorf geïntensiveerd. Samen met ministerpresident Wolfgang Clement stuurde Wim Kok aan op nauwe afstemming van het regeringsbeleid in Düsseldorf en Den Haag. Achterliggende gedachte daarbij was dat Nederland en Noordrijn-Westfalen gezamenlijk op het gebied van wetenschap, onderwijs, economie, verkeer en cultuur tot de sterkste Europese regio's behoren en dat beide landen slechts kunnen profiteren wanneer die kracht wordt gebundeld.. Zo nam Wim Kok het initiatief om de lange termijn toekomstplanning van Nederland en Noordrijn-Westfalen op het gebied van verkeer en ruimtelijke ordening op elkaar af te stemmen


2. Grote verdienste voor het aanzien van Nederland in het buitenland

Onder de regering-Kok verwierf Nederland groot aanzien door de succesvolle aanpak van de werkloosheid, die mede tot stand kwam door op consensus gerichte samenwerking van staat, werkgevers en werknemers. Dit aanzien was zeer sterk met de persoon Kok verbonden. Niet alleen onder gelijkgezinde buitenlandse politici, die elkaar in de tweede helft van de jaren negentig vonden onder de vlag van 'de derde weg' was zijn prestige groot - 'You were the first, Wim' (Bill Clinton). Ook buiten de eigen partijpolitieke kring was dat het geval. Aldus was Kok de verpersoonlijking van het zog. 'Poldermodel' dat aan de basis stond van het dutch miracle op economisch gebied van de jaren negentig.

Hoewel het niet juist zou zijn deze successen uitsluitend als een verdienste van Kok te presenteren, zijn rol is wel cruciaal geweest. Samen met werkgeversvoorzitter Chris van Veen stond Kok als FNV-voorzitter in 1982 aan de basis van het 'Akkoord van Wassenaar'. Met dit akkoord, op politiek niveau geflankeerd door het bezuinigings- en dereguleringsbeleid van de regeringen-Lubbers, was de grondslag gelegd voor de economische successen van de jaren negentig. Niet alleen als vakbondsleider, ook als PvdA-leider (vanaf 1986), minister van Financiën (1989-1994) en ministerpresident speelde Wim Kok een belangrijke rol in deze ontwikkeling. Als pragmatische bruggenbouwer was hij een bindende kracht die hem ook in het buitenland veel sympathie opleverde

Zo belichaamde Kok in hoge mate het politiek-maatschappelijke consensusmodel dat Nederland in de jaren negentig internationaal aanzien bezorgde. Ook in de Bondsrepubliek was Koks prestige bijzonder groot. Met bewondering werd in Duitsland het 'Poldermodel' bestudeerd, waarbij Nederland veelvuldig een voorbeeldfunctie toegeschreven werd bij het zoeken naar oplossingen van sociaal-economische problemen in Duitsland.

Samenvatting

Wim Kok heeft ten tijde van zijn ministerpresidentschap een belangrijke bijdrage geleverd aan de verbetering van de Nederlands-Duitse betrekkingen die in de daaraan voorafgaande jaren een ernstige verslechtering te zien hadden gegeven. Geen periode in de naoorlogse geschiedenis kende zoveel succesvolle initiatieven in de bilaterale verhouding als de regeerperiode van Wim Kok. Op politiek, diplomatiek en wetenschappelijk gebied werd een 'Wende' voltrokken die ook op politiek-psychologisch terrein tot normalisering van de betrekkingen leidde. Met de verlening van het eredoctoraat wil de Westfälische Wilhelms-Universität Münster bovendien een man eren die door zijn pragmatische en bindende optreden niet alleen het aanzien van Nederland sterk verbeterde, maar ook een politiek model belichaamde met voorbeeldkarakter voor de Bondsrepubliek.

Münster, 24-07-2003
Pressestelle der Westfälischen Wilhelms-Universität Münster

Contact:
Zentrum für Niederlande-Studien
Alter Steinweg 6/7
48 143 Münster
tel.: 0049 - 251- 83 285 11
fax: 0049 - 251 - 83 285 20
email: nlstudien@uni-muenster.de

24 jul 03 15:34