UWV
UWV-rapport: "Dweilen of de kraan dicht"
Fraudebestrijding uitzendbranche vraagt wetswijziging
24 juli 2003
Om fraude in de uitzendbranche en bij handmatige agrarische
loonbedrijven structureel aan te pakken is wijziging van wetgeving
nodig. Hoewel het controleren en inspecteren van deze bedrijven
regelmatig leidt tot het opleggen van boetes, terugvorderingen en tot
rechtszaken, zijn er onvoldoende middelen om de fraude structureel aan
te pakken. Daarom moet er een laagdrempelig vergunningenstelsel
ingevoerd worden, moet een werkgever zijn werknemer op zijn eerste
werkdag aanmelden bij UWV en dient de werknemer zelf zijn
dienstverband te bevestigen om identiteitsfraude te voorkomen. Op die
manier kan concurrentievervalsing door frauderende bedrijven worden
tegengegaan. Dit adviseert UWV in het rapport `Dweilen of de kraan
dicht¿ dat is aangeboden aan Staatssecretaris Rutte van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid.
Controleren en inspecteren niet afdoende
Doel van het onderzoek was om aan te tonen op welke manier fraude in
de uitzendbranche het beste kan worden bestreden. Regelmatig
controleren en inspecteren door UWV en andere instanties leidt
namelijk wel tot opsporing van veel misstanden, het opleggen van
boetes en vervolging, maar is niet afdoende om de fraude structureel
aan te pakken. Veel ondernemingen in de branche komen nu nog tot de
conclusie dat het te behalen voordeel (meer winst) de nadelen (boetes,
terugvorderingen en/of gevangenisstraf) overtreft. Op den duur worden
zo alle eerlijke ondernemingen uit de markt geconcurreerd en blijven
alleen de frauderende ondernemingen over.
Gebruik van valse of andermans identiteit
Een veel voorkomende vorm van fraude is dat een illegale werknemer of
een uitkeringsgerechtigde vanuit een uitzendbureau of agrarisch
loonbedrijf werk verricht bij een werkgever. Deze wordt niet, onder
een valse identiteit of onder andermans identiteit in de administratie
van het uitzendbureau opgenomen. Het gebruik van andermans identiteit
kan zonder medeweten van die persoon, bijvoorbeeld doordat zijn
legitimatiebewijs is gestolen. Maar vaak werkt iemand hieraan mee,
zodat hij of zij later een beroep kan doen op een uitkering, zonder
daar ooit voor te hebben gewerkt. Een frauderend uitzendbureau strijkt
op deze manier meer winst op dan met een reguliere werknemer en een
frauderend opdrachtgever heeft een relatief goedkope uitzendkracht
ingehuurd.
Voorstellen voor structurele aanpak fraude
Om de fraude bij malafide uitzendbureaus structureel te kunnen
aanpakken, is volgens UWV de invoering van een nieuw, laagdrempelig
vergunningenstelsel voor uitzendbedrijven nodig. Dit geeft de
mogelijkheid om de vergunning in te trekken zodra een bedrijf
fraudeert of zijn verplichtingen op het gebied van de sociale
zekerheid niet nakomt. Door alle uitzendbedrijven met een licentie op
te nemen in een register dat op internet is te raadplegen, weten
opdrachtgevers met welke bedrijven ze zaken mogen doen. In 1998 is het
vergunningenstelsel voor uitzendbedrijven afgeschaft, omdat het te
veel drempels op zou werpen. UWV heeft destijds gewezen op het risico
van afschaffing en pleit er nu voor om een beperkter aantal eisen aan
een vergunning te verbinden dan voorheen het geval was.
Ook zou een werknemer die door een werkgever is aangemeld bij UWV,
zelf zijn dienstverband moeten bevestigen om identiteitsfraude buiten
zijn medeweten te voorkomen. UWV hanteert hiervoor gegevens uit het
gemeentelijke bevolkingsregister. Wanneer iemand niet op het adres van
het bevolkingsregister woont, moet hij persoonlijk een bevestiging van
de melding van het dienstverband afhalen bij UWV, waarbij zijn
identiteitsdocument wordt gecontroleerd.
Daarnaast zou een werkgever een nieuwe werknemer op zijn eerste
werkdag moeten aanmelden bij UWV in plaats van binnen de huidige
termijn van een maand. Op die manier kan UWV bij controles op de
werkplek onmiddellijk nagaan of voor een werknemer premies wordt
afgedragen. Nu kan een werkgever op elk willekeurig moment beweren dat
een werknemer `pas is begonnen¿.
Tot slot stelt UWV voor om bij overtredingen in meer gevallen dan nu
een boete te kunnen opleggen zonder tussenkomst van Justitie.
Resultaten onderzoek regio Den Haag
UWV baseert zijn advies op onderzoek in de regio Den Haag en op
eerdere onderzoeken van UWV. Bij het onderzoek in Den Haag heeft UWV
voor 35 miljoen euro aan premieloon gecorrigeerd. Dit leverde voor
circa 10 miljoen euro aan premies op. Hiervoor heeft UWV in 2002 circa
500 bedrijven onderzocht, waarna bij 150 bedrijven een uitvoerig
onderzoek is ingesteld. Van de 150 bedrijven bleken 108 hun
administratieve verplichtingen niet na te komen.
Dit persbericht is gebaseerd op de volgende publicaties:
"Dweilen of de kraan dicht" samenvatting
"Dweilen of de kraan dicht" bevindingen en
aanbevelingen
"Dweilen of de kraan dicht" bijlagen