Nederlands Uitgeversverbond

Royalty en het loonbegrip

Enkele uitgevers werden begin dit jaar opgeschrikt door een zogenoemde hedenbeslissing van het Uitvoeringsorgaan Werknemers Verzekeringen (UWV, voorheen GAK) met de strekking dat vanaf dat moment vergoedingen aan auteurs op royaltybasis worden beschouwd als loon. De betrokken uitgevers hebben hiertegen beroep aangetekend, daarbij ondersteund door het NUV. Het UWV is ingegaan op de uitnodiging van het NUV om de door deze hedenbeslissing ontstane onrust te bespreken. Uit dat gesprek is voortgekomen dat het UWV alleen heeft bedoeld te verklaren dat vergoedingen op royaltybasis formeel moeten worden beschouwd als een beloning, hetgeen nog niet wil zeggen dat er sprake is van loon uit dienstbetrekking of van loon uit een fictieve dienstbetrekking. Voor een echte dienstbetrekking moet immers eerst worden vastgesteld dat er feitelijk sprake is van een gezagsverhouding en voor een fictieve dienstbetrekking moet immers eerst worden vastgesteld of de auteur geen ander hoofdberoep heeft of niet als een zelfstandige moet worden beschouwd.

Het UWV vond het nodig deze hedenbeslissing af te geven omdat de indruk bestond dat de betrokken uitgevers alleen toetsen of er geen sprake is van sociale verzekeringsplicht. Naar de mening van UWV dreigen de uitgevers daardoor de groep royaltyauteurs te veronachtzamen omdat zij royaltyauteurs per definitie als zelfstandige beschouwen en onvoldoende toetsen of er wellicht sprake is van een gezagsverhouding. Immers, wanneer feitelijk sprake is van een gezagsverhouding kan ook royalty tot het loonbegrip worden gerekend.
Naar de mening van het NUV toetsen uitgevers wel degelijk bij hun freelancers of er sprake is van een gezagsverhouding, maar is dat niet altijd direct zichtbaar. Gelet op de uitzonderingssituatie in de sociale verzekeringswetgeving voor auteurs met een ander hoofdberoep en voor royaltyauteurs wordt aan dat aspect meer aandacht besteed. Daar komt bij dat in een normale uitgever- auteursrelatie doorgaans geen sprake is van een gezagsverhouding gelet op de vrijheid die de auteur heeft om zijn werk te vervaardigen.

Het NUV heeft met het UWV afgesproken dat gezamenlijk zal worden nagedacht over een duidelijke procedure waaruit blijkt dat uitgevers wel degelijk toetsen, ook bij royaltyauteurs, of er sprake is van een gezagsverhouding. Tevens zal gesproken worden over een verduidelijking van de Eigen Verklaring en wellicht ook van het aanvraagformulier voor een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), zodat ook de positie van royaltyauteurs kan worden verduidelijkt. Een NUV-werkgroep gaat een en ander na de zomer voorbereiden.