Socialistische Partij
Bastion Balkenende eist harde polarisatie
De bezuinigingsplannen van Balkenende II nopen tot massaal verzet. Ook
de PvdA moet zich aansluiten bij de oppositie, terwijl de vakbeweging
de kans krijgt zich te herstellen.
---
door Jan Marijnissen, fractievoorzitter SP in de Tweede Kamer
---
Terwijl Nederland van de zomer geniet, wordt in Den Haag de grootste
bezuinigingsoperatie ooit voorbereid. Op de derde dinsdag van
september zal duidelijk worden welke sociale ramp Balkenende II over
ons gaat uitstorten.
Wouter Bos dacht even na over het opheffen van de PvdA en het invoeren
van een tweepartijenstelsel in Nederland. Dat zou duidelijkheid
verschaffen en de betrokkenheid van de bevolking vergroten. Die
discussie lijkt snel doodgebloed, maar daar zit ik niet mee. Laten we
nu niet dagdromen over iets wat waarschijnlijk een politieke
nachtmerrie zou blijken - kijk eens naar de Verenigde Staten of
Engeland met hun twee grotendeels inwisselbare partijen. Het is
zinvoller de mensen een concrete keuze voor te leggen: mag Balkenende
zijn ramkoers vervolgen of blokkeren we hem?
Natuurlijk, het kabinet beschikt over een meerderheid in het
parlement. Maar een deel van de CDA-Kamerleden moet weten dat er ook
in haar eigen achterban sterke onvrede is over de richting van dit
kabinet. De keiharde bezuinigingen, de verdere uitverkoop van de
publieke sector en de vergroting van de tweedeling in de samenleving:
dit ademt de geest van Reagan en Thatcher, niet die van de barmhartige
Samaritaan of Marga Klompé, de christen-democrate die daadwerkelijk de
armoede bestreed door de Bijstandswet in te voeren. Balkenende II
lijkt er vooral te zijn voor big business en bommenwerpers, maar geeft
niet thuis als het gaat om bejaarden en bijstandmoeders.
Barmhartigheid en beschaving zijn in de plannen ver te zoeken.
In tegenstelling tot wat Bos beweert, namelijk dat er de komende vier
jaren niks in het parlement te bereiken valt, zeg ik dat het
hoogtijdagen voor de democratie zouden moeten zijn. Wie succes wil
boeken in de strijd tegen het aanstaande rechtse beleid, zal met alle
overtuiging en alle kracht moeten beuken op de poorten van het bastion
van Balkenende. Ik roep Bos dan ook op om afscheid te nemen van zijn
defaitisme en de mouwen op te stropen. De oppositie zal vanaf nu keer
op keer moeten hameren op de effecten van het voorgesteld beleid voor
onze samenleving. Alle Kamerleden die de regering ondersteunen zullen
zich over de gevolgen moeten uitspreken. Met vage algemeenheden en
nietszeggende gemeenplaatsen nemen we geen genoegen: het debat in de
Haagse politieke arena mag concreet worden. Wat betekent snijden in de
subsidie van de Zonnebloem? En het korten van ontwikkelingshulp voor
kleine, praktische projecten? Wat betekent invoering van een
sollicitatieplicht in de bijstandswet voor een moeder met kleine
kinderen? En voor iemand die 40 jaar hard gewerkt heeft in de bouw en
na zijn 57ste is weggesaneerd is?
Ja, dat is polariseren en dat is hoognodig ook. De tijd van pappen en
nathouden en met iedereen vriendjes blijven is voorbij. De mensen
snakken naar een cultuuromslag na drie kabinetten Lubbers en twee
kabinetten Kok. Mensen zijn de eentonige verhalen over de noodzaak van
verslechteringen beu. Men wil graag "meedoen", maar dan moet er ook
hoop zijn dat het morgen beter wordt. Als de coalitie-Kamerleden
daadwerkelijk voor de keus worden gesteld, wil ik nog wel eens zien of
ieder CDA- en D66-Kamerlid achter het kabinet blijft staan.
Argumenteren, bekritiseren en confronteren met de gevolgen van het
beleid. Dat is de opdracht van de oppositie.
Om onze argumenten kracht bij te zetten dient de strijd in het
parlement nauw verbonden te zijn met de strijd daarbuiten. Voor mij is
dat een eenvoudige stelregel die wij al sinds tijden praktiseren. Voor
de PvdA is het iets nieuws, dat bij sommigen herinneringen oproept aan
lang vervlogen tijden. Maar Bos zegt het zelf, keer op keer: "We
moeten het land in." Precies, want alleen door mensen buiten het
parlement te informeren en te mobiliseren kan de druk binnen het
parlement opgevoerd worden. Ik ben er van overtuigd dat de maatregelen
van B II door een grote meerderheid van de mensen afgewezen worden,
als men er goed over geïnformeerd wordt en andere, haalbare en
betaalbare alternatieven voorgeschoteld krijgt.
Strijd voeren buiten het parlement is op de eerste plaats de taak van
de organisaties van de mensen zelf. Zij zullen het voortouw moeten
nemen en daarbij is vanzelfsprekend een central rol weggelegd voor de
vakbonden. Het poldermodel ligt aan diggelen. Ik vind dat de bonden er
samen tegenaan moeten, nu de fundamenten van de solidaire samenleving
bedreigd worden. Het verdedigen ervan is een kerntaak van de
vakbeweging. Laten zij zich verbinden zonder hun eigenheid op te
geven: maak daar juist gebruik van, ook richting de CDA-achterban. Een
vakbond die niet vecht als de nood aan de man is, zal steeds verder in
de marge worden gedrukt.
De vraag die voorligt voor alle maatschappelijke organisaties is:
Capituleren of confronteren. Alleen de combinatie van strijd binnen en
buiten het parlement kan B II dwingen met beleid te komen dat wél op
maatschappelijk draagvlak kan rekenen. Samenwerking van alle
oppositionelen is hierbij een vereiste, net als het propageren van een
écht alternatief dat de hoop van de mensen in dit rijke land een grond
geeft.
(Dit artikel verscheen in de Volkskrant van 18 juli 2003)
---