IP/03/1037
Brussel, 17 juli 2003
Overheidsopdrachten: de Commissie treedt op tegen zes lidstaten
De Europese Commissie heeft besloten in acht gevallen op te treden om
de EU-wetgeving inzake overheidsopdrachten te doen naleven. Die moet
ervoor zorgen dat alle Europese bedrijven een eerlijke kans krijgen om
in te schrijven op overheidsopdrachten. De EU-wetgeving vereist open
en transparante aanbestedingsprocedures. Zo is er meer concurrentie,
krijgt corruptie minder kans en krijgen de belastingbetalers een
betere dienstverlening en meer waar voor hun geld. De Commissie heeft
besloten Ierland, Italië en Duitsland voor het Hof van Justitie te
dagen, respectievelijk in verband met de uitbreiding, zonder
mededinging, van een contract met de Ierse post voor de betaling van
sociale uitkeringen, de aankoop, zonder mededinging, van helikopters
door het Italiaanse staatsbosbeheer en het niet naleven van de
EU-voorschriften in een contract voor afvalverwijdering in het Duitse
district Friesland. De Commissie heeft ook Griekenland, Nederland en
Zweden formeel verzocht hun praktijk te veranderen omdat verscheidene
overheidsopdrachten zijn gegund op een wijze die strijdig is met het
EU-Verdrag en/of de richtlijnen inzake overheidsopdrachten. Deze
formele verzoeken, zogenaamde "met redenen omklede adviezen", vormen
de tweede fase van de inbreukprocedure van artikel 226 van het
EG-Verdrag. Indien op een "met redenen omkleed advies" geen
bevredigend antwoord komt, kan de Commissie de lidstaten in kwestie
voor het Hof van Justitie dagen. Voorts heeft de Commissie een zaak
tegen België gesloten omdat het Waalse gewest de vroegere vereiste dat
stenen voor werken in overheidsopdracht uit België afkomstig moesten
zijn, heeft geschrapt.
Ierland contract met An Post voor de betaling van sociale uitkeringen
De Commissie heeft besloten Ierland voor het Hof van Justitie te dagen
omdat het contract met An Post (de nationale postdienst) voor de
betaling van sociale uitkeringen zonder mededinging is uitgebreid.
De Commissie heeft de Ierse autoriteiten in december 2002 een met
redenen omkleed advies toegezonden, waarop geen bevredigend antwoord
is gekomen (zie IP/03/266). Dit geval wordt niet uitdrukkelijk vermeld
in de gedetailleerde procedurevoorschriften voor de bekendmaking en
gunning van opdrachten in Richtlijn 92/50/EG inzake
overheidsopdrachten. De algemene bepalingen van deze richtlijn, de
algemene verplichtingen uit hoofde van de EU-wetgeving, zoals
niet-discriminatie, gelijke behandeling en transparantie, en de
beginselen inzake het vrij verrichten van diensten van het Verdrag
zijn echter wel van toepassing.
De betrokken Ierse autoriteiten hadden ten aanzien van mogelijke
gegadigden voor voldoende bekendmaking moeten zorgen om mededinging
mogelijk te maken.
De precieze vereiste omvang en vorm van de bekendmaking hangt af van
de soort diensten en de mate waarin er alleen regionale of nationale,
of ook Europese gegadigden kunnen zijn. Het contract met An Post
bedroeg bijvoorbeeld ongeveer 40 miljoen euro en had dus de
belangstelling van een aantal dienstverleners buiten Ierland kunnen
wekken. Een louter nationale bekendmaking was dan ook onvoldoende.
Italië aankoop van blushelikopters
Nadat de Commissie een met redenen omkleed advies had verstuurd (zie
IP/03/486), heeft zij Italië voor het Hof van Justitie gedaagd.
Overeenkomstig een besluit van de voorzitter van de ministerraad van
24 juli 2002 mag het Italiaanse staatsbosbeheer (Corpo forestale dello
Stato) de luchtvaartuigen die het meest geschikt zijn voor zijn taken
aankopen via een onderhandse procedure, buiten de mededingingsregels
van de EU-richtlijnen inzake overheidsopdrachten om.
Zoals het Hof van Justitie er herhaaldelijk aan heeft herinnerd,
moeten de bepalingen waarbij, overeenkomstig Richtlijn 93/36/EG inzake
overheidsopdrachten voor leveringen, afwijkingen van de
mededingingsregels worden toegestaan, strikt worden uitgelegd. De
aanbestedende dienst die ervan gebruik wil maken, moet aantonen dat de
afwijking door de omstandigheden wordt gerechtvaardigd, bijvoorbeeld
dwingende spoed ten gevolge van gebeurtenissen die de aanbestedende
dienst niet kon voorzien. Volgens de Commissie is er in dit geval
absoluut geen sprake van dergelijke omstandigheden.
Duitsland afvalverwijdering in het district Friesland
De Commissie daagt Duitsland voor het Hof van Justitie omdat het
district Friesland een opdracht voor afvalverwijdering heeft gegund
zonder de vereiste Europese aanbestedingsprocedure van Richtlijn
92/50/EG inzake overheidsopdrachten te volgen. De opdracht is in 1994
gegund, loopt van 1995 tot 2004 en is 14,83 miljoen euro waard.
In antwoord op de aanmaning van de Commissie van juli 2000 gaf
Duitsland de inbreuk op de EU-wetgeving toe. Het voerde echter aan dat
het contract niet voortijdig kon worden opgezegd zonder schadeclaims
en dat het na de oorspronkelijk geplande einddatum niet meer zou
worden verlengd. In de toekomst zouden dienstverleningscontracten
overeenkomstig de EU-wetgeving worden gegund.
Aangezien het contract tot eind 2004 blijft lopen, is de bestaande
inbreuk op de EU-wetgeving daarmee echter niet verholpen. Bovendien
doen zich in Duitsland nog steeds soortgelijke gevallen voor. De
Commissie is momenteel begonnen met de beoordeling van een soortgelijk
geval in het district Friesland, waarbij dezelfde aanbestedende dienst
betrokken is.
Griekenland levering van automatische weerstations
De Commissie heeft besloten Griekenland een met redenen omkleed advies
toe te zenden omdat de luchtmacht een opdracht voor de levering van 14
automatische weerstations heeft gegund zonder dat de aankondiging van
de opdracht in het Publicatieblad (PB) van de Europese Unie is
bekendgemaakt. Aangezien het voorwerp van de opdracht de drempel van
Richtlijn 93/36/EG inzake overheidsopdrachten voor leveringen
overschreed, moest de aankondiging van de opdracht in het PB worden
bekengemaakt.
De Commissie is van oordeel dat de uitzondering voor de levering van
bepaalde soorten materieel voor defensiedoeleinden niet op het
voorwerp van deze opdracht van toepassing is. Het geleverde materieel
is immers niet hoofdzakelijk voor militair gebruik bestemd. De
weerstations zijn bedoeld om het nationaal meteorologisch agentschap
te moderniseren en zullen voornamelijk voor de Olympische Spelen,
vervolgens voor de burgerluchtvaart en eventueel door de luchtmacht
worden gebruikt.
Een andere uitzondering, namelijk dwingende spoed ten gevolge van
gebeurtenissen die de aanbestedend dienst niet kon voorzien, lijkt
evenmin te kunnen worden aangevoerd. Dat de weerstations voor de
Olympische Spelen van 2004 bedrijfsklaar moeten zijn, kan immers niet
als een onvoorzienbare gebeurtenis worden beschouwd. Ten slotte lijkt
de behoefte ook niet zo dringend dat de vereiste termijnen voor de
openbare en niet-openbare procedures niet konden worden gerespecteerd.
Italië - aanleg en beheer van autowegen
De Commissie heeft besloten om een met redenen omkleed advies te
zenden aan Italië met betrekking tot de procedures voor de gunning van
de aanleg en het beheer van de autoweg van Valtrompia en de autoweg
Pedemontana Veneta Ovest.
Het publiekrechtelijke orgaan ANAS de in Italië bevoegde autoriteit
voor de verlening van de autowegconcessies van nationaal belang heeft
de concessie voor de aanleg en het beheer van voornoemde autowegen
onderhands gegund zonder voorafgaande aanbesteding op communautair
niveau.
De richtlijn betreffende de coördinatie van de overheidsopdrachten
voor de uitvoering van werken (93/37/EEG) bepaalt dat de aanbestedende
diensten die openbare werken in concessie wensen te geven (wanneer de
waarde van de werken gelijk is aan of meer is dan 5 miljoen euro)
gehouden zijn hun voornemen kenbaar te maken via een in het
Publicatieblad van de Europese Unie te publiceren bekendmaking.
Nederland levering van huisvuilcontainers in Assen
De Commissie heeft besloten om een met redenen omkleed advies te
zenden aan Nederland in verband met contracten voor de levering van
huisvuilcontainers. De gemeente Assen heeft deze contracten onderhands
aan een leverancier gegund.
De richtlijn betreffende de overheidsopdrachten voor leveringen
(Richtlijn 93/36/EEG) is op deze contracten niet van toepassing,
aangezien de bedragen daarvan de toepassingsdrempel van deze richtlijn
niet overschrijden. De Commissie meent echter dat het feit dat deze
contracten rechtstreeks aan een leverancier zijn gegund zonder
voorafgaande aanbesteding een schending vormt van het algemeen
beginsel van het EG-Verdrag betreffende gelijke behandeling dat
voortvloeit uit het beginsel van niet-discriminatie op grond van
nationaliteit. Er had kunnen worden gezorgd voor enige publiciteit om
verschillende bedrijven in staat te stellen een offerte in te dienen
en het contract te gunnen aan de beste offerte om op die manier te
garanderen dat het overheidsgeld goed wordt besteed.
Zweden raamovereenkomst voor openbare werken in Eskilstuna
De Commissie heeft besloten om een met redenen omkleed advies te
zenden aan Zweden betreffende een besluit van de gemeente Eskilstuna
om een raamovereenkomst te sluiten voor de uitvoering van verscheidene
werken ter waarde van minimaal 19,6 miljoen zonder toepassing van de
aanbestedingsregels van de richtlijn betreffende de
overheidsopdrachten voor openbare werken (93/37/EEG).
Hoewel de Zweedse autoriteiten de overtreding van de regels hebben
erkend en hebben meegedeeld dat sommige werken reeds zijn voltooid, is
de Commissie van mening dat de werken in hun geheel nog in uitvoering
zijn en heeft zij besloten om dit met redenen omkleed advies uit te
brengen. Als de richtlijn inzake werken niet naar behoren wordt
toegepast, bestaat het gevaar dat EU-bedrijven geen eerlijke kans
krijgen om een offerte te doen en het is mogelijk dat de betreffende
gemeente en bijgevolg de belastingbetaler voor de werken een hogere
prijs betaalt dan nodig is.
België blauwe steen
De bestekken voor de opdrachten voor de uitvoering van werken voor het
Waalse gewest bepaalden dat alle blauwe steen uitsluitend in België
moest worden gewonnen. De vermelding van een bepaalde herkomst is
echter door de Europese wet in beginsel verboden. Na door een brief
van de Commissie van 16 oktober 2002 in gebreke te zijn gesteld,
bepalen de betreffende bestekken voortaan dat soortgelijke natuursteen
van buitenlandse herkomst ook toegelaten wordt. Daarom heeft de
Commissie besloten de zaak te seponeren.
De laatste informatie over de inbreukprocedures betreffende alle
lidstaten is te vinden op de volgende site:
http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/sgb/droit_com/index_fr.h
tm
European Commission