Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
2509 LV Den Haag
der Staten-Generaal Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1a Telefoon (070) 333 44 44
2513 AA `s-GRAVENHAGE Telefax (070) 333 40 33
Uw brief Ons kenmerk
B&GA/AB/03/49170b
Onderwerp Datum
Gemeentelijk beleid en handhaving van de 15 juli 2003
bijstandswetgeving bij woonwagenbewoners
Hierbij ontvangt u het onderzoeksrapport Gemeentelijk beleid en handhaving van de
bijstandswetgeving bij woonwagenbewoners. De Inspectie Werk en Inkomen (IWI) constateert
in haar rapport dat vijftien van de negenentwintig onderzochte gemeenten met woonwagenkampen
knelpunten of problemen ervaren bij de uitvoering van de Algemene bijstandswet (Abw) bij
woonwagenbewoners. Deze knelpunten raken twee belangrijke peilers onder de Abw, namelijk
handhaving en reïntegratie. De knelpunten hebben vooral betrekking op de verificatie van inkomen
en vermogen en de verificatie van de woonvorm. Daarnaast bestaan er problemen ten aanzien van
de arbeidstoeleiding en sociale activering van woonwagenbewoners.
Van de negenentwintig onderzochte gemeenten hebben er volgens IWI tweeëntwintig geen
specifieke aanpak voor woonwagenbewoners, omdat deze gemeenten geen verschil in behandeling
willen maken ten opzichte van andere bijstandsgerechtigden of omdat zij vinden dat deze groep
geen specifieke aanpak vereist.
IWI concludeert dat de uitvoering van de bijstandswet bij woonwagenbewoners gemeenten voor
problemen stelt en dat deze problemen risico's inhouden voor een rechtmatige uitvoering en voor
de handhaving van de bijstandswet. Ik onderken deze risico's, maar ben tevens van mening dat
gemeenten voldoende mogelijkheden hebben om deze risico's het hoofd te bieden. Zo staat
gemeenten de Kennisbank Hoogwaardig Handhaven ter beschikking. Met deze kennisbank
worden gemeenten in staat gesteld de kwaliteit van de lokale handhaving te verbeteren. Ik
bevorder het gebruik van dit instrument door gemeenten door middel van de Tijdelijke
stimuleringsregeling hoogwaardige handhaving.
Gemeentebesturen kunnen op het terrein van de handhaving het beste zelf beoordelen of specifieke
controles noodzakelijk zijn voor bepaalde risicogroepen. Op basis van een analyse van de
kenmerken van cliënten die behoren tot een groep met een hogere fraudekans (`risicoanalyse') kan
een gemeente gefundeerd besluiten tot het uitvoeren van intensievere controles bij bepaalde
---
cliëntgroepen. Uiteraard kunnen niet alle woonwagenbewoners of andere groepen over een kam
worden geschoren. Ik acht het daarom van belang dat de toepassing van intensievere controles
voldoende geobjectiveerd gebeurt, zodat uitkeringsgerechtigden en de gemeenteraad weten waar
zij aan toe zijn. In dit verband merk ik op dat door mij een project wordt geïnitieerd waarmee
gemeenten in staat worden gesteld risicoprofielen te ontwikkelen.
Ik vraag van gemeentebesturen een adequaat handhavingsbeleid. Gemeenten die genoemde
knelpunten signaleren dienen naar mijn mening dan ook niet terug te schrikken voor het
ondernemen van gerichte acties. Indien gemeenten de zaak op zijn beloop laten en dit leidt tot een
onrechtmatige uitvoering van de Abw, dan dienen deze gemeenten ermee rekening te houden dat
dit financiële gevolgen heeft.
Een integrale aanpak, zoals bedoeld in het IWI-rapport, is voor gemeenten een goede
mogelijkheid om knelpunten in de handhaving tegen te gaan. Uit het rapport blijkt dat de
samenwerking en afstemming in een integrale handhavingsaanpak nog niet in alle gemeenten is
gerealiseerd. Van de gemeentebesturen mag hierin een actieve rol worden verwacht.
Het is dus primair aan de gemeente om op basis van de lokale expertise en vanuit haar
verantwoordelijkheid het handhavings- en doelgroepenbeleid vorm te geven en vast te stellen.
Handhaving heeft onverminderd mijn aandacht. Met de beoogde invoering van de nieuwe Wet
werk en bijstand per 1 januari 2004 zal het financiële belang dat gemeenten zelf hebben bij een
adequate handhaving aanzienlijk toenemen. Ik verwacht hiervan een positieve prikkel.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(M. Rutte)