Stadsdeel ZuiderAmstel Amsterdam
Tentoonstelling "De Zomerdijkstraat" Retrospectief 1
De serie tentoonstellingen komt tot stand door een
samenwerkingsverband van het Stadsdeel ZuiderAmstel en het Veilinghuis
Glerum.
Het unieke ateliercomplex, gebouwd door de architecten Zanstra, Giesen
en Sijmons, werd in 1934 in gebruik genomen en was toen het eerste
complex van atelierwoningen dat in Nederland gerealiseerd werd.
In 2009 bestaat het complex 75 jaar. Tot aan die tijd zal ieder jaar
in juli een nieuwe tentoonstelling te zien zijn van werk, foto's en
documenten van een aantal oud-bewoners/kunstenaars van de
Zomerdijkstraat.
De laatste tentoonstelling, in 2009, is tevens het 75-jarig jubileum.
Bij deze gelegenheid zullen een documentaire en een boek met essays
over de kunstenaars en het leven in de Zomerdijkstraat gepresenteerd
worden.
Op deze eerste tentoonstelling in de serie - Retrospectief 1 - is
beeldhouwwerk te zien van twee beroemde oud-bewoners van het eerste
uur: Federico Carasso en Gerrit van der Veen. Van Van der Veen zijn
ook enkele bijzondere tekeningen te zien. Beiden zijn, behalve door
hun beeldhouwwerk ook beroemd geworden door hun verzetswerk tijdens de
Tweede Wereldoorlog, wat de laatste met zijn leven heeft moeten
bekopen.
Gerrit van der Veen
woonde aan de Zomerdijkstraat totdat hij, vanwege zijn verzetswerk,
moest onderduiken. Voordien was hij een hardwerkende beeldhouwer,
zoals te zien is aan de vele beelden van zijn hand die in de stad,
Amsterdam en in het hele land terug te vinden zijn. Op Curaçao is een
klok voorzien van beeldhouwwerk van Van der Veen.
Van der Veen begon als technisch tekenaar op Curaçao. Hij kon echter
een studiebeurs krijgen voor de Academie in Amsterdam als beloning
voor een heldendaad die hij verrichte in de haven van Curaçao. Met
gevaar voor eigen leven heeft hij er in zijn eentje een ramp
voorkomen. Door de oorlog en de fatale afloop voor hem, heeft zijn
oeuvre zich nooit verder kunnen ontplooien. Deze maand zal voor het
eerst een groot deel van zijn werk te zien zijn in het Veilinghuis
Glerum.
Federico Carasso
had al een turbulent leven achter de rug voordat hij in de
Zomerdijkstraat kwam wonen. Hij vluchtte voor Mussolini en zijn
fascisme uit Italië en kwam via een omweg in Nederland terecht.
Tijdens de oorlog stond ook zijn leven in het teken van verzet. En net
als van der Veen, sprak Carasso zich duidelijk uit tegen lidmaatschap
van de Kulturkammer door kunstenaars. Dit in tegenstelling tot velen
die dachten met enige medewerking iets te kunnen bereiken. Carasso's
oeuvre bestaat uit talloze beelden en tekeningen. Veel tekeningen zijn
in het bezit van het Prentenkabinet van het Stedelijk Museum te
Amsterdam, en vanwege hun kwetsbaarheid niet te zien op deze
tentoonstelling.
Zowel voor Carasso als voor Van der Veen is het vrouwelijk lichaam een
voortdurende bron van inspiratie in hun werk geweest.
De derde exposant is Louise van der Veen, de weduwe van Gerrit, die
als fotografe jarenlang ondermeer beeldhouwers en hun werk
fotografeerde. Op de tentoonstelling zijn vele foto's van bekende
beeldhouwers te zien. De bijzondere foto's geven een uniek beeld van
het artistieke leven in Amsterdam.
Louise kende Gerrit van der Veen vanuit zijn tijd aan de Rijksacademie
te Amsterdam. Een door hen beide uitgevoerde opdracht, in brons
gegoten, is daar het bewijs van. Na de gewelddadige dood van haar man
in 1944, verhuizen Louise en haar twee dochters van onderduikadres
naar onderduikadres. Na de oorlog werd Louise van der Veen bestuurslid
van de Stichting Kunstenaars Verzet 1942-1945.
De schilder Fred Sieger was nauw bevriend met Federico Carasso. Zijn
moderne schildertrant inspireerde Carasso en omgekeerd. Hij is daarom
als vierde exposant een belangrijke aanvulling voor het tonen van het
tijdsbeeld, het toenmalige artistieke klimaat en het heersende
gedachtegoed, waarin Carasso en Van der Veen werkten en leefden. Ook
Sieger zat tijdens de oorlog in het verzet en hij woonde tegenover het
onderduikadres van Gerrit van der Veen. Sieger was lid van de
modeltekenclub, die wekelijks in het atelier van Carasso aan de
Zomerdijkstraat bijeen kwam. Er is een bekende foto waarop zij aan het
werk zijn, tezamen met een aantal ander kunstenaars, waaronder de Van
der Veens
Sieger kreeg veel bekendheid in Denemarken. Hij overleed op de hoge
leeftijd van 97 jaar. Tot aan zijn dood in 1999 heeft hij geschilderd,
onder andere in zijn atelier in Zevenaar. De werken die op deze
tentoonstelling te zien zijn, zijn een keuze uit zijn latere periode;
een deel ervan is gemaakt op 92-jarige leeftijd!
Familieleden van Carasso en Van der Veen en ook de weduwe van Sieger
hebben ruimhartig de in hun bezit zijnde werken, documenten en
archiefmateriaal ter beschikking van de tentoonstelling gesteld. Het
archiefmateriaal geeft niet alleen een tijdsbeeld, maar ook een
concreet idee van het leven van deze bewoners van de Zomerdijkstraat.
Met deze eerste tentoonstelling in een reeks van zeven
zomertentoonstellingen over leven en werken in het unieke
ateliercomplex aan de Zomerdijkstraat, wordt de spits afgebeten.
In de volgende tentoonstellingen tot en met het jubileum in 2009, gaan
we verder terug in de tijd en wordt werk en leven van de verschillende
bewoners van de ateliers aan de Zomerdijkstraat getoond. In de komende
jaren zullen werk, foto's en documenten van onder andere Charlotte van
Pallandt, Matthieu Wiegman, Herman Kruyder, Jan Wiegers, Jaap
Wagemaker en Han van Meegeren te zien zijn. Zo zal in de loop van de
tijd een beeld ontstaan van het leven en werk van de diverse
kunstenaars die een atelier hadden aan de Zomerdijkstraat. In 2009
wordt dit beeld gecompleteerd met een boek en een documentaire over
leven en werk in de Zomerdijkstraat 1934-2009.
Op aanvraag is beeldmateriaal beschikbaar.
Meer informatie is verkrijgbaar bij: Marcella van Zanten, telefoon 020
6799909
Sophie Schrameijer, telefoon 020 4040876.
locatie: In Veilinghuis Glerum, Lekstraat 63 te Amsterdam
tentoonstelling: van 27 juni t/m 24 juli 2003
Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 10.00 uur tot 16.00 uur
zaterdag 28 en zondag 29 juni van 10.00 tot 16.00 uur
zaterdag 5 en zondag 6 juli van 10.00 tot 16.00 uur