CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Nummer: 26
Datum: 11 juli 2003
Inlichtingen bij Machiel Mulder (tel: 070-3383383), of bij Jacqueline
Timmerhuis (tel: 070-3383477, thuis: 070-3225666)
Liberalising elektriciteitsmarkt: lagere prijzen bij goede institutionele
vormgeving
Liberalisering van de elektriciteitsmarkt zal leiden tot lagere
prijzen voor consumenten als de markt goed is opgezet. Een goede
opgezette elektriciteitsmarkt kent voldoende aanbieders van stroom,
een dagmarkt waar aanbieders en vragers dagelijks met elkaar kunnen
handelen, voldoende grensoverschrijdende transportcapaciteit, en
transparante nationale regulering van netwerken. Wanneer een markt
niet goed is opgezet, blijven deze resultaten uit en kan liberalising
leiden tot hogere elektriciteitsprijzen.
Dit zijn de belangrijkste conclusies uit CPB Document 33, Competition
on the European Energy Markets: Between policy ambitions and practical
restrictions. Dit document beschrijft de achtergrond en de
doelstellingen van het Europese liberalisingsbeleid, verklaart waarom
de doelen nog niet zijn bereikt, en bediscussieert de uitdagingen voor
de overheid. Het document behandelt met name de elektriciteitsmarkt,
maar schenkt ook enige aandacht aan ontwikkelingen op de gasmarkt.
De vijf jaar geleden in gang gezette liberalisering van
elektriciteitsmarkten in Europa heeft nog niet overal geleid tot de
beoogde toename van de concurrentie met een daaraan gekoppelde
verlaging van elektriciteitsprijzen. Marktdominantie van grote
bedrijven in een aantal landen en een tekortschietende
grensoverschrijdende transportcapaciteit belemmeren de totstandkoming
van een Europese elektriciteitsmarkt. Het ontbreken van een
gecoördineerd beheer van het internationale hoogspanningsnet leidt er
toe dat elektricteitsbedrijven soms moeilijk in andere landen stroom
kunnen aanbieden.
In de Scandinavische landen en in het Verenigd Koninkrijk is de
ontwikkeling van de elektriciteitsmarkt al ver gevorderd. Dominante
bedrijven ontbreken daar, terwijl goed functionerende dagmarkten vraag
en aanbod transparant maken. Deze maatregelen hebben geleid tot meer
concurrentie tussen de stroomproducenten en daardoor tot lagere
prijzen.
Om de liberalisering van de elektriciteitsmarkt goed van de grond te
krijgen, zullen overheden in andere landen tegenwicht moeten bieden
aan het streven naar marktmacht door producenten, de
transportcapaciteit vergroten, de ontwikkeling van transparante
markten bevorderen, en nationale regels voor toegang tot netwerken op
elkaar afstemmen.
Private bedrijven zullen niet snel investeren in zogenaamde
piek-capaciteit, dat is de productiecapaciteit die alleen gebruikt
wordt als de elektriciteitsvraag incidenteel heel hoog is. De
opbrengsten daarvan zijn onzeker en gering in vergelijking met de
kosten die gemaakt moeten worden om de capaciteit permanent ter
beschikking te hebben. Dit hangt in belangrijke mate samen met
politieke keuzes om dagelijkse veranderingen in de schaarste op de
markt niet in de elektriciteitsprijs voor consumenten tot uiting te
laten komen. Ook wanneer dat wel geval zou zijn, zullen bedrijven
waarschijnlijk niet investeren in reservecapaciteit die heel
incidenteel gebruikt zal worden. Dit risico vraagt om aanvullend
beleid om de leveringszekerheid te bevorderen. Gedacht kan worden aan
het opzetten van een capaciteitsmarkt, waarbij de bedrijven betaald
worden voor het hebben van de capaciteit.
Het CPB Document beschrijft ook het proces van liberalisering in de
landen die binnenkort tot de EU zullen toetreden. Daaruit blijkt dat
de snelheid waarmee de markten worden geopend, sterk verschilt tussen
deze landen, net als overigens het geval is tussen de huidige
EU-landen.
CPB Document 33, Competition on the European Electricity Markets:
Between policy ambitions and practical restrictions, ISBN
90-5833-130-X, kan worden besteld bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefoon: 070-3383425
Telefax: 070-3383350
E-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: 9,00 euro
De publicatie is (gratis) beschikbaar als PDF-file.
| Top | Home | Search | Sitemap |
Centraal Planbureau