Paars, de
regering van de herfst?
Paars, de regering van de herfst?
Persdienst
Paskal Deboosere
Sergeant De Bruynestraat 78-82, 1070 Anderlecht
tel 02 290 91 46 fax 02 290 91 47
e-mail pers@agalev.be
P E R S C O N F E R E N T I E
donderdag 10 juli 2003
SPREKERS:
Dirk Holemans, politiek secretaris
Jacinta De Roeck, Agalevsenator
Trefwoord:
Regeerakkoord, paars
---
1. Inleiding
Na 50 dagen van soms moeizame onderhandelingen hebben de paarse
partijen een akkoord bereikt. Het regeerakkoord van de nieuwe regering
is omvangrijk. De tekst staat vol goede intenties en ambitieuze
plannen, waarvan een groot deel wel later nog moet worden uitgewerkt,
in een of ander forum.
In het regeerakkoord zien we heel wat positieve punten: de wil om de
werkloosheid aan te pakken, de wil om voldoende middelen in de
ziekteverzekering te investeren, de bouw van windmolens, de intentie
om een beleid van duurzame ontwikkeling te voeren, Daarnaast wordt
aangegeven dat men verder wil gaan met belangrijke realisaties van de
vorige regering: het voedselagentschap, de uitvoering van de wet
verkeersveiligheid, Wij hopen dat de paarse regeringspartijen deze
intenties ook echt zullen kunnen uitvoeren.
2. Een eerste bilan van de grote lijnen van het akkoord
De voorstellen rond milieu, mobiliteit en duurzame ontwikkeling
bevatten goede intenties, maar te weinig concrete beslissingen over
hoe die zullen worden uitgevoerd. Enkele voorbeelden.
MILIEU
* In de uitvoering van het Kyoto-Protocol is er geen afspraak over
de lastenverdeling tussen gewesten en met hierin de vastgelegde
rol van de federale overheid. Het regeerakkoord bepaalt nu dat de
nationale Klimaatscommissie deze klus mag klaren tegen het
jaareinde. Hiermee blijven de verschillende overheden en de
economische sectoren tot 2004 in het ongewisse over de
inspanningen die zij zullen moeten leveren en zal bijgevolg een
effectief beleid op zich laten wachten. Het dossier dreigt
hierdoor ook vooral een communautair dossier te worden. België
moet volgens het Kyoto-protocol 7,5% minder broeikasgassen
uitstoten tegen 2010/2012. Als die 7,5% lineair verdeeld zou
worden over de gewesten, dan levert dat problemen op voor
Vlaanderen. Onder meer door de aanwezigheid van energie-intensieve
sectoren is het voor Vlaanderen relatief moeilijker om de
doelstelling van 7,5% te halen. Het is belangrijk voor Vlaanderen
dat er een 'gelijkwaardige' inspanning komt. De beslissing over de
verdeling van de inspanningen verhuist nu naar de
klimaatcommissie, en wordt waarschijnlijk gekoppeld aan andere
communautaire dossiers. Daardoor is het niet uit te sluiten dat er
voor de regionale verkiezingen van 2004 geen oplossing komt. Dat
is alleszins een slechte zaak voor de concurrentiepositie van
bepaalde Vlaamse sectoren. Verder wordt er geen duidelijkheid
gegeven over hoe men de klimaatdoelstellingen zal bereiken. Er is
een dubbele aanpak: enerzijds het bevorderen van
milieu-efficiëntie, anderzijds het verwerven van buitenlandse
emissiekredieten. Toetssteen bij een dergelijke dubbele aanpak zal
de verhouding tussen de 'eigen inspanningen' en de 'afgekochte
inspanningen' moeten zijn. Op dit vlak geeft het regeerakkoord
weinig indicatie. Met andere woorden de onderhandelaars leggen
geen beperking op de aankoop van emissierechten. De aankoop van
hete lucht wordt niet uitgesloten.
* We zijn blij dat de nucleaire uitstap niet wordt teruggeschroefd.
* De voorgestelde vergroening van de autofiscaliteit overtuigt niet.
Er is geen sprake van een "drastische verschuiving van de vaste
naar de variabele kosten". Hogere accijnzen in ruil voor de
afschaffing van de kost voor de aanschaf van een nummerplaat
levert misschien wat extra inkomsten op, maar nauwelijks
milieuwinst. En wat is de betekenis van een hogere accijns voor
diesel als onmiddellijk een vrijstelling wordt gegeven voor
vrachtwagens? De transportsector en de truckers halen hierbij hun
'beroepsdiesel' binnen. Gezien de uitstoot van gevaarlijke
kankerverwekkende stofdeeltjes (dieselroet) zeker door
dieselvrachtwagens, zal deze maatregel letterlijk alvast niet
bijdragen tot meer zuurstof voor België Verder valt ook op dat de
regering er bij de gewesten op wil aandringen om het
rekeningrijden in te voeren. Merkwaardig, aangezien net de paarse
partijen hier geen voorstander van zijn.
* Inzake de NMBS staat er weinig nieuws in het akkoord. Het gaat
vooral over de uitvoering van wat eerder al was afgesproken.
Belangrijke vragen blijven echter onbeantwoord. De overname van de
schuld zal er nog niet toe leiden dat er meer treinen zullen
rijden. Het over een langere tijd uitspreiden van de
investeringen, en het steunen op de gewesten om die te betalen
geeft evenmin een garantie dat er snel meer treinen kunnen rijden.
Het probleem van het investeringsplan is dus nog altijd niet
opgelost. Zonder bijkomende financiële engagementen zal het plan
nog meer in de tijd worden uitgesmeerd, wat maakt dat men hopeloos
achterop dreigt te geraken met voor Vlaanderen cruciale
investeringen. Verder valt ook op dat er niets wordt gezegd over
het goederenvervoer. In het ontwerp-ondernemingsplan van de NMBS
is nochtans sprake van een daling van de vervoerde tonnage met
ongeveer 8 miljoen ton (van 56 tot 48 miljoen euro). Meer
goederenvervoer op het spoor is nu net een van de meest efficiënte
manieren om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.
* Een oplossing voor het dossier van de nachtvluchten wordt
andermaal vooruitgeschoven. Een oplossing kan volgens ons enkel
als naast een spreiding van de vluchten ook het groene perspectief
van een geleidelijke afbouw in het vooruitzicht wordt gesteld.
* Het is opvallend dat er geen sprake meer is van een beleid ten
aanzien van GGO's. Wil dit zeggen dat er vanaf volgend jaar meer
veldproeven zullen komen in de gemeenten?
* Het valt evenzeer op dat op geen enkele manier wordt gesproken
over milieu en gezondheid. Dit belangt de mensen nochtans
rechtstreeks aan. Ervoor zorgen dat er minder mensen ziek worden
van een ziek milieu is een prima preventie, en voorkomt ook
verdere uitgaven in de gezondheidszorg.
* Dierenwelzijn is een mager beestje. Welgeteld één alinea is er aan
besteed in het regeerakkoord, met geen enkele concrete maatregel.
* Eveneens valt op dat er geen uitgewerkt deel rond
consumentenbeleid en voedselveiligheid is, en dat in schril
contrast met het akkoord van 1999. Het is onduidelijk of er wel
een aparte bevoegdheid consumentenzaken zal komen.
SOCIAAL
* De grote onduidelijkheid rond de maatregelen die de
werkgelegenheid willen aanzwengelen, is verontrustend. Zal de
lastenverlaging jobs opleveren, zal de overheid zelf een
inspanning doen om allochtonen aan te werven tot een bepaald
quotum, hoeveel tienduizenden werknemers zullen er afvloeien bij
de NMBS, De Post, Belgacom, en hoe zal men die mensen begeleiden,
met welke concrete plannen wil men de explosieve jeugdwerkloosheid
aanpakken, wat zal de werkbonus in werkelijkheid voorstellen, ?
* Het succesvolle systeem van tijdskrediet wordt niet uitgebreid,
maar is vervangen door tijdsparen. Tijdsparen is een minder
vriendelijk systeem dan tijdskrediet: je moet het verwerven (het
is geen automatisch recht), het is vrouwonvriendelijk (vrouwen
werken minder (over) omwille van de kinderen), het bevordert de
werkzaamheid niet (als men genoeg gespaard heeft stapt op 'jonge'
leeftijd uit de arbeidsmarkt) en het zal de stress op het werk
aanzienlijk doen toenemen.
* Het luik armoede is teleurstellend. En de zeer voorwaardelijke
aankondiging dat men het leefloon en de laagste sociale
uitkeringen wil verhogen, stelt teleur. Daarentegen zijn de
verwijzingen naar de aanpak van de 'sociale fraude' zorgwekkend.
Te vrezen valt dat een nieuwe heksenjacht wordt georganiseerd op
steuntrekkers.
* De aangekondigde 'fiscale amnestie', opgeleukt tot 'regularisatie
van de spaargelden', is niet meteen de meest fraaie maatregel van
Verhofstadt II. Wie belastingen ontduikt, moet daar niet voor
beloond worden. Integendeel. De houding van de regeringspartijen
in het dossier van de Europese spaarrichtlijn en de
coördinatiecentra ligt in dezelfde lijn. Agalev maakt zich
hierover zorgen.
DEMOCRATIE
* De verwijzing in het regeerakkoord over het stemrecht voor
niet-EU-burgers blijft erg onduidelijk. Wij hebben alleszins reeds
ons wetsvoorstel daarover opnieuw ingediend, zodat er snel een
uitspraak kan komen van het parlement.
INTERNATIONAAL
* De grote lijnen, met name de Europese en mondiale oriëntatie van
het regeerakkoord, zijn positief.
* Vooral op het vlak van ontwikkelingssamenwerking is het akkoord
dubbelzinnig, zoals ook enkele NGO's opmerkten de voorbije dagen.
Het is goed dat de 0,7%-norm opnieuw bevestigd wordt. De manier
waarop echter de bevoegdheid en de begroting van het departement
worden uitgekleed, is zorgwekkend. Het doorschuiven van de
middelen voor conflictpreventie en noodhulp naar Buitenlandse
Zaken wijst op de stille overname van wat opgebouwd werd door
Ontwikkelingssamenwerking. De middelen van
Ontwikkelingssamenwerking zullen geïnstrumentaliseerd worden door
Buitenlande Zaken. Er dreigt ook een versplintering van de
bevoegdheden. Of de kwaliteit van de samenwerking daardoor beter
wordt, is een open vraag. Misschien komt er een minister voor
Ontwikkelingssamenwerking, maar het lijkt er sterk op dat die veel
minder te zeggen zal hebben dan de uittredende staatssecretaris.
BUDGET
* Het valt erg op dat het regeerakkoord 65 bladzijden intenties en
goede voornemens bevat, en enkel één bladzijde, de 66ste het
financieel kader schetst. De financiële afspraken blijven
bijzonder onduidelijk, en dreigen een zware hypotheek te leggen op
het regeringswerk.
3. Om niet te besluiten
Het federaal regeerakkoord staat vol mooie intenties, aangevuld met
vele plannen voor rondetafels in de herfst (minstens zeven). Op vele
plaatsen ontbreekt de becijfering van de meerkost van deze plannen
(bvb. om ouderen langer aan het werk houden). Gelet op de budgettaire
krapte komt het regeerakkoord neer op een kookboek met mooie recepten.
Maar of de mensen echt iets voedzaams zullen krijgen opgediend, is
zeer de vraag.
Bovendien zijn er een aantal elementen in het regeerakkoord die ons
verontrusten:
* het gebrek aan specifieke maatregelen voor de jongeren. De
jeugdwerkloosheid stijgt als nooit tevoren, toch zal de
belastingverlaging voor bedrijven (gericht op 5 specifieke
doelgroepen) niet gebruikt worden om meer jongeren aan een baan te
helpen. Ook wat betreft het jeugdrecht is er geen samenhangend
verhaal dat uitgaat van de toekomst van elke jongere.
* de te geringe aandacht voor pacifisme: zo lezen we dat de uitgaven
voor militaire investeringen zullen stijgen? Ook wil men de NAVO
wil versterken maar voorziet men niet in de oprichting van een
centrum voor conflictpreventie. En ook het regionaliseren van het
geweten rond Belgische wapenleveringen getuigt niet van
krachtdadig progressief beleid.
* weinig aandacht voor nieuwe vormen van solidariteit: we lezen
niets over een vermogensbelasting in eigen land, noch over een
Tobintaks voor een meer rechtvaardige globalisering. Terwijl enkel
op deze wijze de overbelasting op arbeid op een haalbare wijze
verminderd kan worden, en nieuwe sporen voor de toekomstige
financiering van de gezondheidszorg kunnen ontwikkeld worden.
Dirk Holemans, politiek secretaris,
Jacinta De Roeck, Agalevsenator
Agalev (Vlaanderen)