Ingezonden persbericht
SP-gemeenteraadsfractie Utrecht
Utrecht, 8 juli 2003.
XL supermarkt: aanslag op leefbaarheid.
De vestiging van een XL supermarkt in Leidsche Rijn, pal aan de A2, zal leiden tot een slag om de koopkrachtige consument, waardoor een groot aantal wijk- en dorpswinkelcentra in de regio het loodje zullen leggen. De Provincie Utrecht en het BRU moeten paal en perk stellen aan een dergelijke concurrentieslag tussen gemeenten, die ten koste gaat van de leefbaarheid van wijken en de files verder zal doen toenemen.
SP-fractievoorzitter P.Jansen in de Utrechtse gemeenteraad wil daarom dat de gemeenteraad het Utrechtse college zo snel mogelijk terugfluit met haar plan om in het gebied Wetering-Zuid een supermarkt van 4.000-5.000 m2 te vestigen. Dat is drie keer de omvang van de grootste supermarkt in de regio. Jansen heeft zich ook gericht tot Provinciale Staten en het Bestuur Regio Utrecht, met het verzoek om regels te stellen aan het maximale vloeroppervlak van supermarkten.
De SP schat dat het invloedsgebied van de XL supermarkt zich minstens 10 kilometer rond de vestiging zal uitstrekken. Dat betekent dat bezoekers niet alleen uit de nieuwbouwwijken van Leidsche Rijn zullen komen, maar ook uit de bestaande wijken in de gemeente Utrecht (met inbegrip van Vleuten en De Meern) en uit Maarssen, IJsselstein en Nieuwegein.
Ongetwijfeld zou een dergelijke vestiging tot een ware aardverschuiving in het koopgedrag in de regio leiden en het begin betekenen van een schaalvergrotingsoperatie zonder weerga. Als immers aan een supermarktketen toestemming wordt gegeven voor een megavestiging, zal het onmogelijk worden om anderen te beletten hetzelfde te doen. Sterker nog: buurgemeenten die hun koopkracht zien wegvloeien naar de Supermarkt XL zullen niet weten hoe snel ze toestemming moeten geven aan een concurrerende keten voor een XL op hun eigen grondgebied. De effecten zullen zich ook niet beperken tot de food-sector: de Supermarkt XL zal naar buitenlands voorbeeld ook een groter aandeel non-food in zijn assortiment opnemen. Daarbij worden de krenten uit de pap gehaald van een groot aantal andere marktsegmenten. Met andere woorden: alle winkels in die segmenten zullen een deel van hun omzet zien wegvloeien naar de megawinkel.
De prijs voor deze schaalvergroting wordt elders betaald: vele wijk- en dorpswinkelcentra zullen eerst wegkwijnen en vervolgens het loodje leggen. De daardoor veroorzaakte gevolgkosten in de vorm van stadsvernieuwing en flankerend beleid komen op het bordje van de overheid, dus de belastingbetaler. De autostromen op ons overbelaste wegennet zullen nog verder aanzwellen, waarbij de peperdure gevolginvesteringen eveneens voor rekening van de belastingbetaler komen. Bewoners die niet beschikken over (tenminste) een auto beschikken straks niet meer over een winkel op fietsafstand. De SP wijst erop dat de Engelse overheid, die vijftien jaar geleden de deur open zette voor grootschalige supermarkten, is teruggekomen van haar liberale beleid toen de gevolgen voor de leefbaarheid duidelijk werden!
Er is maar een manier om deze heilloze ontwikkeling te vermijden: Provincie Utrecht en Bestuur Regio Utrecht moeten de gemeenten tegen elkaar beschermen en de omvang van supermarkten aan banden leggen. Dat is dubbel gewenst nu de rijksoverheid haar beleid op dit punt heeft herzien, waarbij een belangrijker rol is weggelegd voor regionale regie door het middenbestuur. De omvang van een supermarkt in stedelijk gebied zou gebaseerd moeten zijn op een verzorgingsgebied met een straal van 600 meter. Dat impliceert een omvang van 1000-1500 m2 BVO.
U stelt binnenkort het nieuwe streekplan vast. Neem uw verantwoordelijkheid.
Met vriendelijke groeten,
Paulus Jansen,
Voorzitter SP-fractie gemeenteraad Utrecht.
Bijlage: brief B&W Utrecht, kenmerk LRU 02.116458 d.d. 5 juni 2003.
---- --
Dagelijks Bestuur BRU
Postbus 14107
3508 SE UTRECHT
Utrecht, 8 juli 2003.
Betreft: vestiging supermarkt XL in de regio Utrecht.
Geachte leden van het dagelijks bestuur,
Ondergetekende, lid van de gemeenteraad van Utrecht en in die hoedanigheid ook lid van het AB-BRU verzoekt u, op grond van artikel 34 van het reglement van orde, om inlichtingen te verstrekken inzake uw standpunt over de mogelijke vestiging van een supermarkt XL binnen de gemeente Utrecht.
Deze week ontving ik een notitie van burgemeester en wethouders van Utrecht, waarin een onderzoek naar de vestigingslocatie voor een "supermarkt XL" wordt aangekondigd (kopie bijgevoegd). Het betreft een supermarkt van 4.000-5.000 m2 bruto vloeroppervlak, dat is ca. drie keer de omvang van de grootste supermarkt in de regio. De beoogde vestigingslocatie is het gebied Wetering-Zuid in Leidsche Rijn, pal aan de A2. Naar mijn inschatting zal het invloedsgebied van deze supermarkt zich minstens 10 kilometer rond de vestiging uitstrekken. Dat betekent dat bezoekers niet alleen uit de nieuwbouwwijken van Leidsche Rijn zullen komen, maar ook uit de bestaande wijken in de gemeente Utrecht (met inbegrip van Vleuten en De Meern) en uit Maarssen, IJsselstein en Nieuwegein.
Ongetwijfeld zou een dergelijke vestiging tot een ware aardverschuiving in het koopgedrag in de regio leiden en het begin betekenen van een schaalvergrotingsoperatie zonder weerga. Als immers aan een supermarktketen toestemming wordt gegeven voor een megavestiging, zal het onmogelijk worden om anderen te beletten hetzelfde te doen. Sterker nog: buurgemeenten die hun koopkracht zien wegvloeien naar de Supermarkt XL zullen niet weten hoe snel ze toestemming moeten geven aan een concurrerende keten voor een XL op hun eigen grondgebied.
De effecten zullen zich ook niet beperken tot de food-sector: de Supermarkt XL zal naar buitenlands voorbeeld ook een groter aandeel non-food in zijn assortiment opnemen. Daarbij worden de krenten uit de pap gehaald van een groot aantal andere marktsegmenten. Met andere woorden: alle winkels in die segmenten zullen een deel van hun omzet zien wegvloeien naar de megawinkel.
De prijs voor deze schaalvergroting wordt elders betaald: vele wijk- en dorpswinkelcentra zullen eerst wegkwijnen en vervolgens het loodje leggen. De daardoor veroorzaakte gevolgkosten in de vorm van stadsvernieuwing en flankerend beleid komen op het bordje van de overheid, dus de belastingbetaler. De autostromen op ons overbelaste wegennet zullen nog verder aanzwellen, waarbij de peperdure gevolginvesteringen eveneens voor rekening van de belastingbetaler komen. Bewoners die niet beschikken over (tenminste) een auto beschikken straks niet meer over een winkel op fietsafstand. Niet voor niets is de Engelse overheid teruggekeerd op haar liberale beleid inzake perifere detailhandel toen de gevolgen voor de leefbaarheid duidelijk werden!
Er is maar een manier om deze heilloze ontwikkeling te vermijden: Provincie Utrecht en Bestuur Regio Utrecht moeten de gemeenten tegen elkaar beschermen en de omvang van supermarkten aan banden leggen. Dat is dubbel gewenst nu de rijksoverheid haar beleid op dit punt heeft herzien, waarbij een belangrijker rol is weggelegd voor regionale regie door het middenbestuur. De omvang van een supermarkt in stedelijk gebied zou gebaseerd moeten zijn op een verzorgingsgebied met een straal van 600 meter. Dat impliceert een omvang van 1000-1500 m2 BVO.
Op grond van bovenstaande overwegingen heb ik de volgende vragen aan het DB-BRU:
1.
Is de vestiging van een "supermarkt XL" mogelijk binnen het bestaande regionale RO-kader?
2.
Zo nee: bent u bereid om het gemeentebestuur van Utrecht te berichten dat een dergelijke vestiging is uitgesloten?
3.
Zo ja: bent u met mij van mening dat een dergelijke vestiging onwenselijk is? Indien u van mening bent dat een dergelijke vestiging wel acceptabel is: op grond van welke overwegingen, en binnen welke randvoorwaarden?
Afhankelijk van de antwoorden op deze vragen overweeg ik om bij de eerstkomende vergadering van het algemeen bestuur een motie in te dienen. Ik verzoek u om de overige leden van het AB-BRU tijdig een afschrift van mijn vragen en de antwoorden toe te sturen.
Met vriendelijke groeten,
P.F.C. Jansen.
Bijlage: brief B&W Utrecht, kenmerk LRU 02.116458 d.d. 5 juni 2003.
---- --
Provinciale Staten van Utrecht
Postbus 80300
3508 TH UTRECHT
Utrecht, 8 juli 2003.
Betreft: vestiging XL supermarkt in gemeente Utrecht.
Geachte leden van Provinciale Staten,
Als oud-lid van de Utrechtse staten herinner ik mij nog goed dat in de periode 1995-2003 met regelmaat gedebatteerd is over de risico's van schaalvergroting in de detailhandel, met name in de periferie van het stedelijk gebied. Zo heeft de ad-hoc commissie sociale cohesie geconcludeerd dat de aanwezigheid van winkelvoorzieningen een cruciale factor is voor de leefbaarheid van kleine kernen op het platteland en wijken in het stedelijk gebied. De vestiging van grootschalige perifere detailhandel ondermijnt het verzorgingsgebied van de kleinere winkelcentra en is daarmee een potentiële bedreiging voor de toekomst van dergelijke centra.
Deze week ontving ik een notitie van burgemeester en wethouders van Utrecht, waarin een onderzoek naar de vestigingslocatie voor een "supermarkt XL" wordt aangekondigd (kopie bijgevoegd). Het betreft een supermarkt van 4.000-5.000 m2 bruto vloeroppervlak, dat is ca. drie keer de omvang van de grootste supermarkt in de regio. De beoogde vestigingslocatie is het gebied Wetering-Zuid in Leidsche Rijn, pal aan de A2. Naar mijn inschatting zal het invloedsgebied van deze supermarkt zich minstens 10 kilometer rond de vestiging uitstrekken. Dat betekent dat bezoekers niet alleen uit de nieuwbouwwijken van Leidsche Rijn zullen komen, maar ook uit de bestaande wijken in de gemeente Utrecht (met inbegrip van Vleuten en De Meern) en uit Maarssen, IJsselstein en Nieuwegein.
Ongetwijfeld zou een dergelijke vestiging tot een ware aardverschuiving in het koopgedrag in de regio leiden en het begin betekenen van een schaalvergrotingsoperatie zonder weerga. Als immers aan een supermarktketen toestemming wordt gegeven voor een megavestiging, zal het onmogelijk worden om anderen te beletten hetzelfde te doen. Sterker nog: buurgemeenten die hun koopkracht zien wegvloeien naar de Supermarkt XL zullen niet weten hoe snel ze toestemming moeten geven aan een concurrerende keten voor een XL op hun eigen grondgebied.
De effecten zullen zich ook niet beperken tot de food-sector: de Supermarkt XL zal naar buitenlands voorbeeld ook een groter aandeel non-food in zijn assortiment opnemen. Daarbij worden de krenten uit de pap gehaald van een groot aantal andere marktsegmenten. Met andere woorden: alle winkels in die segmenten zullen een deel van hun omzet zien wegvloeien naar de megawinkel.
De prijs voor deze schaalvergroting wordt elders betaald: vele wijk- en dorpswinkelcentra zullen eerst wegkwijnen en vervolgens het loodje leggen. De daardoor veroorzaakte gevolgkosten in de vorm van stadsvernieuwing en flankerend beleid komen op het bordje van de overheid, dus de belastingbetaler. De autostromen op ons overbelaste wegennet zullen nog verder aanzwellen, waarbij de peperdure gevolginvesteringen eveneens voor rekening van de belastingbetaler komen. Bewoners die niet beschikken over (tenminste) een auto beschikken straks niet meer over een winkel op fietsafstand. Niet voor niets is de Engelse overheid teruggekeerd op haar liberale beleid inzake perifere detailhandel toen de gevolgen voor de leefbaarheid duidelijk werden!
Er is maar een manier om deze heilloze ontwikkeling te vermijden: Provincie Utrecht en Bestuur Regio Utrecht moeten de gemeenten tegen elkaar beschermen en de omvang van supermarkten aan banden leggen. Dat is dubbel gewenst nu de rijksoverheid haar beleid op dit punt heeft herzien, waarbij een belangrijker rol is weggelegd voor regionale regie door het middenbestuur. De omvang van een supermarkt in stedelijk gebied zou gebaseerd moeten zijn op een verzorgingsgebied met een straal van 600 meter. Dat impliceert een omvang van 1000-1500 m2 BVO.
U stelt binnenkort het nieuwe streekplan vast. Neem uw verantwoordelijkheid.
Met vriendelijke groeten,
P.F.C. Jansen,
Voorzitter SP-fractie gemeenteraad Utrecht.
Bijlage: brief B&W Utrecht, kenmerk LRU 02.116458 d.d. 5 juni 2003.
---- --