Ministerie van Algemene Zaken


2003-07-04, NOS, Met het oog op morgen, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE

MINISTERRAAD, OVER BERLUSCONI EN ZIJN VAKANTIE


- BERLUSCONI -

VAN SLOOTEN:
Schröder belde met Berlusconi n.a.v. het incident. Zou u eigenlijk gebeld hebben als een Nederlandse europarlementariër ­ Maten, Pronk, Buitenweg ­ op zo'n manier weggezet zou zijn?

BALKENENDE:
Ik denk dat het een goed gebruik is dat wanneer je als regeringsleider merkt dat zaken niet goed gaan, je aan de bel trekt. VAN SLOOTEN:
Maar Schröder trekt specifiek aan de bel omdat het een Duits parlementariër betrof.
BALKENENDE:
Wat er werd gezegd was niet niets. Er werd een vergelijking gemaakt met de tweede wereldoorlog, dat ligt buitengewoon gevoelig in Duitsland. Dan begrijp ik dat Bondskanselier Schröder op zo'n moment zegt: "Hier gebeuren dingen die niet kunnen. Ik trek aan de bel." Nou is het een gebruik dat veel vaker voorkomt dat regeringsleiders elkaar bellen als bepaalde zaken niet goed gaan.
VAN SLOOTEN:
Zou u gebeld hebben?

BALKENENDE:
Ik denk het haast wel. Als er iets wordt gezegd in de persoonlijke sfeer en dat heeft niet alleen te maken met de persoon als zodanig, maar het heeft ook nog een betrokkenheid op een buitengewoon trieste periode in de Europese geschiedenis, dan laat je dat niet zo maar over je kant gaan.
VAN SLOOTEN:
Heeft u überhaupt iemand gebeld n.a.v. dit incident?
BALKENENDE:
Dit lag natuurlijk in eerste instantie in de verhouding met Duitsland, Schultz in het Europees Parlement als eerste, en de heer Berlusconi. Op dat moment had ik gedacht, een beetje gehoopt, dat Berlusconi verstandig zou zijn. Toen hij merkte dat de uitlating niet goed viel had hij het beter gelijk kunnen terugtrekken. VAN SLOOTEN:
Maar dat is niet gebeurd. Ik kan me voorstellen dat u iemand belt, want hij is dé voorzitter van Europa, dus ook van Nederland.
BALKENENDE:


Datgene wat hij deed was natuurlijk een puur persoonlijke handeling. Geen enkele Europese regeringsleider is ingenomen met dit soort vergelijkingen, dus hij heeft op dat moment ook niet gesproken, althans met die vergelijking met de tweede wereldoorlog, namens de EU. VAN SLOOTEN:
Geen aanleiding om eens iemand te bellen en te zeggen: "Laten we hier iets tegen doen."?
BALKENENDE:
Ik heb natuurlijk gedaan wat een premier behoort te doen, namelijk: "Dit kan niet." Ik heb aangegeven dat dit heel onverstandig is, dat het een valse start is van het voorzitterschap van Italië van de EU. Het feit dat je dan als regeringsleider, in mijn geval als Nederlands premier, zo afstand neemt van een collega, dan is dat op zichzelf een heel politiek relevant feit. VAN SLOOTEN:
U zei: een valse start, ongepast, niet goed voor het Italiaans voorzitterschap. Wat kunnen de Italianen dan niet door zo'n valse start?
BALKENENDE:
We moeten nu wel verder. Ik vind het niet goed om eindeloos terug te blikken. Daar schieten we ook niets mee op. Het is een buitengewoon pijnlijk incident. VAN SLOOTEN:
Die valse start, dan denk ik: dan kunnen ze iets niet wat ze anders wel hadden gekund.
BALKENENDE:
Wanneer je als voorzitter van de EU, Berlusconi geeft als Italiaans premier de komende maanden leiding aan de EU omdat hij nu het voorzitterschap heeft, in dat kader heeft hij het Europees Parlement bezocht. Als je daar bent, betekent dat dat je moet voorkomen dat zo'n debat ontaardt in gedoe. Dat was dit natuurlijk en dan bovendien op een heel verkeerde manier. Waarom is dat ernstig? Omdat Europa de komende maanden voor heel belangrijke beslissingen staat. We hebben nu net meegemaakt dat de Conventie in Europa heeft geleid tot conclusies o.l.v. Giscard d'Estaing. Dat heeft meer opgeleverd dan mensen twee, drie maanden geleden dachten. Dat is mooi. Dat betekent dat je over die conclusies nu verder besluiten moet nemen. Dan is het vervelend dat terwijl je aan het begin staat van de besluitvorming, de aandacht zich niet daar op richt, maar op heel iets anders. VAN SLOOTEN:
Bijna een pleidooi voor een vaste voorzitter. Niet meer het gedoe van elk half jaar een ander, dat je maar moet afwachten welke premier met welk humeur in het Europees Parlement verschijnt en met welk programma.
BALKENENDE:
Dat is een veel te snelle conclusie. VAN SLOOTEN:
Ja, want u bent daar tegen.

BALKENENDE:
Ja, want Nederland heeft altijd gezegd: "Het zou goed zijn wanneer er sprake is van een roulerend voorzitterschap."


VAN SLOOTEN:
Maar dan krijg je dus dit soort zaken.


BALKENENDE:
Maar dat zegt niet zoveel. Stel dat er iemand komt die tegen valt. Dan zit je wel een hele tijd aan een bepaalde voorzitter vast. Je kan ook een ander argument daaraan koppelen. VAN SLOOTEN:
Die kun je dan misschien wegstemmen.
BALKENENDE:
Dat zal niet zo snel gebeuren. Het geeft natuurlijk wel aan dat wanneer we een voorzitter van de Europese Raad zouden krijgen die voor een langere periode wordt benoemd - dat kan een periode zijn van tweeënhalf jaar, dat is op het ogenblik in ieder geval in het kader van de Conventie naar voren gebracht ­ dan moet je wel heel goed kijken naar de kwaliteit van de persoon. Ik vind niet dat omdat er nu iets behoorlijk fout is gegaan in de relatie tussen Berlusconi en het Europees Parlement, dat je daarom de conclusie zou moeten trekken: dus dan maar naar een vaste voorzitter. Ik vind dat die conclusie iets te snel wordt getrokken. VAN SLOOTEN:
Er was vandaag nog heel veel discussie over of hij wel of geen excuses heeft aangeboden. U heeft gezegd: ik ga hem spreken binnenkort als ik hem tegenkom. Weet u wat dat is in het Italiaans, excuus?

BALKENENDE:
Niet in het Italiaans in ieder geval. VAN SLOOTEN:
Mea culpa misschien?

BALKENENDE:
Wij spreken elkaar in het Engels en dat weten we het ook over te brengen.
- VAKANTIE -

VAN SLOOTEN:
U gaat straks op vakantie. Ik geloof dat dat een staatsgeheim is. Ligt dat zo gevoelig?
BALKENENDE:
Het is gigantisch druk geweest. Je bent een publiek figuur. De vakantie is iets van mijn gezin en dat mag dan best even geheim blijven. VAN SLOOTEN:
Bent u een caravantype, of bent u iemand die in de zon gaat liggen?
BALKENENDE:
Wanneer we hebben gezegd dat het iets van de familie is, dan doen we zelfs daar geen mededelingen over. Maar ik hoop wel dat ik een genoeg zon heb, dat lijkt me wel heerlijk. Die zon wens ik iedereen graag toe, waar men ook is.


VAN SLOOTEN:
Dan wordt het land bewaakt door Zalm. Wordt hij toch nog even premier.


BALKENENDE:
Gedurende de weken dat ik weg ben is hij als eerste vice-premier degene die de verantwoordelijkheid overneemt. Hij gaat wat later op vakantie en dan neem ik alles weer voor mijn rekening.
VAN SLOOTEN:
Ik wens u een fijne, prettige en vooral zonnige vakantie toe.
BALKENENDE:
Dank u wel en dat wens ik u ook toe. (Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RD)