Kamerstuk, 01-07-2003
Om het kamerstuk op te halen:
Zie het origineel
http://www.minvws.nl/document...er=393&page=19927
Antwoorden op vragen over verslaafde, mogelijk niet toerekeningsvatbare,
prostituee
De Voorzitter van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
DBO/K-U-2388430
1 juli 2003
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van Justitie, de antwoorden
op de vragen van het Kamerlid Arib (PvdA) over een verslaafde,
mogelijk niet toerekeningsvatbare, prostituee (2020312150).
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
H. Hoogervorst
verslaafde, mogelijk niet toerekeningsvatbare, prostituee 1.
verslaafde, mogelijk niet toerekeningsvatbare, prostituee
Kamerstuk, 2-7-2003
Antwoorden op kamervragen van het kamerlid Arib over een verslaafd, mogelijk niet toerekeningsvatbare,
prostituee. (2020312150)
---
Hebt u kennisgenomen van het artikel in het Rotterdamse Dagblad over een verslaafde prostituee
aan de tippelzone op de Keileweg? 1)
---
Ja.
---
Klopt het dat er prostituees zijn die niet toerekeningsvatbaar zijn en waar de hulpverlening
tegen grenzen aanloopt om adequaat hulp te kunnen bieden? Zo ja, wat is de omvang van
deze groep? Zo nee, bent u bereid een onderzoek hiernaar te doen en de Kamer hierover te
informeren?
---
Zie het antwoord op vraag 3.
---
Kunt u aangeven welke mogelijkheden de huidige wet- en regelgeving biedt om prostituees
die niet toerekeningsvatbaar zijn te helpen?
---
De hulpverlening maakt niet altijd gebruik van alle wettelijke mogelijkheden die er zijn om
een verslaafde, die tot deze groep kan worden gerekend, te helpen. Het is in sommige van
deze gevallen wel degelijk mogelijk om iemand gedwongen op te nemen.
De Wet Bopz ziet op gedwongen opneming van personen die lijden aan een psychiatrische
stoornis en die daardoor een gevaar opleveren voor zichzelf of voor hun omgeving. Centraal
in de Wet Bopz staan het gevaarsbegrip en de psychiatrische stoornis. Ik merk daarbij op dat
het begrip toerekeningsvatbaarheid in dit verband minder gelukkig is omdat die term doorgaans
wordt gehanteerd in relatie tot een door betrokkene begaan strafbaar feit, wat hier
niet aan de orde is.
De Wet Bopz kan in sommige situaties een mogelijkheid bieden om daarvoor in aanmerking
komende personen gedwongen op te nemen, mits aan de criteria daarvoor wordt voldaan.
De Wet Bopz kent een gewone procedure voor gedwongen opneming (de rechterlijke machtiging)
en een spoedprocedure (de inbewaringstelling / kortweg ibs). Als sprake is van een
acute noodsituatie kan de burgemeester een ibs gelasten, op grond waarvan de betrokkene
snel gedwongen kan worden opgenomen. Omdat het bij een ibs gaat om een snel ingrijpen
in een noodsituatie is het voldoende dat er een ernstig vermoeden bestaat dat de betrokkene
lijdt aan een psychiatrische stoornis waardoor gevaar ontstaat. De (soort) stoornis hoeft bij
een ibs dus nog niet definitief vast te staan.
Dit betekent dus dat de omstandigheid dat voor de hulpverlening nog niet duidelijk is aan
welke stoornis de betrokkene lijdt, geen beletsel is om haar met een ibs op te nemen.
In situaties waarin geen sprake is van een acute noodsituatie, maar van een gevaarssituatie
die door een psychiatrische stoornis wordt veroorzaakt, kan ook de gewone procedure van
de Wet Bopz uitkomst bieden. Deze procedure verloopt dan via de rechter.
Bij een prostituee en bij ieder ander die lijdt aan een psychiatrische stoornis of die in zeer
ernstige mate verslaafd is, kan de rechter van oordeel zijn dat aan de criteria voor een gedwongen
opneming is voldaan.
---
Daarnaast kan in sommige situaties een op handen zijnde wijziging van de Wet Bopz van
belang zijn. Dit betreft een wijziging van de Wet Bopz, die - nadat deze wetswijziging in
werking zal zijn getreden - het mogelijk maakt personen die waarschijnlijk lijden aan een
psychiatrische stoornis, gedurende een periode van drie weken te observeren. Het doel van
die nieuwe maatregel (de zgn. observatiemachtiging) is om beter te kunnen beoordelen wat
er aan de hand is en welke zorg en behandeling noodzakelijk is. Eventueel kan daarna een
gewone rechterlijke machtiging volgen.
Deze nieuwe Bopz-maatregel biedt een verruiming van de huidige criteria voor een gedwongen
opname. Zoals gezegd is de daarop betrekking hebbende wetswijziging evenwel nog
niet in werking getreden.
---
Bent u op de hoogte van de mensonterende praktijken waaraan heroïne- en crackverslaafde
prostituees worden blootgesteld? Zo ja, wat is uw standpunt hierover?
---
Verslaafde prostituees worden geconfronteerd met een situatie waarin de kans op uitbuiting
groot is. Overigens hebben ook verslaafden een eigen verantwoordelijkheid in dezen. Goede
opvang kan verslaafde prostituees bescherming bieden. In de maatschappelijke opvang,
vrouwenopvang en verslavingszorg zijn diverse initiatieven gaande waar deze groep baat bij
zou kunnen hebben. Ik noem bijvoorbeeld intensieve bemoeizorg en case-management voor
zorgwekkende zorgmijders, eerste hulpposten, crisisopvangcentra, time-outvoorzieningen en
aangepaste woonvoorzieningen. De opvang van verslaafde prostituees en de diversiteit binnen
het aanbod behoort tot de verantwoordelijkheid van de centrumgemeenten.
---
Bent u bereid het medisch heroïne experiment naar deze doelgroep uit te breiden? Zo neen,
waarom niet?
---
Het experiment hoeft niet te worden uitgebreid om deze groep toe te laten. Er zijn criteria
opgesteld waaraan getoetst wordt of iemand kan worden toegelaten tot de behandeling met
heroïne: langer dan vijf jaar verslaafd aan heroïne, (bijna) dagelijks gebruik van illegale heroïne,
eerder zonder succes deelgenomen aan een methadonprogramma, slechte gezondheid
e.d. Of iemand werkzaam is in de prostitutie is daarbij niet relevant; dit is geen reden om
iemand in- of juist uit te sluiten.
---
Wat vindt u van het voorstel van stichting DeltaBouman om een kleinschalig klinisch medisch
experiment met verstrekking van crack te starten gericht op crackverslaafde prostituees?
---
Cocaïne of crack leent zich niet voor medische verstrekking. Anders dan bij heroïne kun je
met crack niet goed gebruik maken van een 'onderhoudsdosis'. Cocaïneverslaafden hebben
vaak een drang naar steeds meer. Het huidige experiment met de behandeling met heroïne
naast methadon is gericht op zeer langdurig verslaafden, die niet reageren op vervangende
medicatie zoals methadon. Cocaïneverslaafden zijn gemiddeld minder langdurig verslaafd.
Bovendien bestaat er voor cocaïne geen vervangende medicatie.
Overigens zijn in het algemeen de instellingen voor verslavingszorg in Nederland geen voorstander
van een dergelijk experiment.
---
---
Deelt u de mening dat voor deze prostituees door hen hierin medisch te begeleiden voorwaarden
worden geschapen om aan een behandeling te kunnen beginnen en dat dit kan
bijdragen aan het tegengaan van verloedering en misbruik van deze kwetsbare groep?
---
Van verstrekking van cocaïne kan geen sprake zijn, ook niet onder medische begeleiding (zie
hiervoor het antwoord op vraag 6).
In algemene zin vind ik dat de opvang voor deze groep verslaafden heel laagdrempelig moet
zijn. Het is belangrijker om het vertrouwen te winnen en de vrouwen te helpen met praktische
zaken dan direct te proberen de verslaving aan te pakken. Gezien de vaak slechte gezondheid
zal hieraan veel aandacht moeten worden besteed. Het verstrekken van vervangende
medicatie kan daarvan een onderdeel zijn, behalve in geval van cocaïnegebruik.
Wanneer de vrouwen voldoen aan de criteria voor de behandeling met heroïne, kunnen ze in
principe deelnemen. Een dergelijke aanpak kan verloedering en misbruik van deze groep tegengaan.
Cocaïne/crack leent zich, zoals hiervoor al is opgemerkt, niet voor een vergelijkbare
aanpak.
1) Het Rotterdams Dagblad, 22 mei jl.