Financieel huishoudboekje gemeenten redelijk (149)
Limburgse Kerngegevens Gemeentefinanciën 2003
Gedeputeerde Staten (GS) hebben op basis van de ingediende
begrotingen, vastgesteld dat de financiële positie van de meeste
Limburgse gemeenten er voor 2003 redelijk uitziet. Het is niet
allemaal rozengeur en manenschijn op financieel gebied bij de
gemeenten, maar in het algemeen ben ik gematigd positief. In totaal is
er zelfs 46,5 miljoen ruimte voor nieuw beleid en dat is aanzienlijk
meer dan in 2002, aldus gedeputeerde van Financiën Herman Vrehen. De
uitkomst is een meevaller omdat algemeen werd voorspeld dat de
gemeenten de gevolgen van de economische crisis ingrijpend zouden gaan
voelen.
Het Gemeentefonds lijkt op dit moment voor alle jaren van de periode
2003-2007 nog een reële groei op te leveren. Gemeenten zijn voor 80%
van hun middelen afhankelijk van het Rijk. Het Gemeentefonds is
gekoppeld aan de rijksuitgaven. Het Gemeentefonds blijft groeien
ondanks de bezuinigingen bij het Rijk. Dit komt doordat in economisch
slechte tijden bepaalde overheidsuitgaven juist stijgen. Een voorbeeld
daarvan is de bijstandsuitgaven, omdat er een groter beroep op wordt
gedaan. Voor gemeenten is dat in financiële zin gunstig. Echter de
gevolgen voor de gemeenten van het BTW-Compensatiefonds, dat per 1
januari jl. in werking is getreden, zijn nog niet inzichtelijk. Verder
past het Rijk steeds regelgeving aan. Gemeenten moeten die regels vaak
uitvoeren en krijgen er ook financieel mee te maken. Zeker nu wil het
Rijk met dit soort aanpassingen ook bezuinigingen realiseren.
Prioriteiten
Gemeenten willen veel en maken er ruim plannen voor die door de
gemeenteraad worden vastgesteld. De Provincie constateert dat de
uitvoering van deze plannen vaak spaak loopt. De beschikbaar gestelde
gelden drukken vaak al jaren op de gemeentelijke begroting, terwijl er
in werkelijkheid nog geen lasten zijn. Toch gaan gemeenten door met
het maken van nieuwe plannen waarvoor weer nieuwe gelden opzij worden
gezet. Financieel betekent dit dat de gemeentelijke belastingen omhoog
moeten om alle plannen uit te kunnen voeren. En bij de jaarlijkse
gemeentelijke rekening weer forse overschotten worden gepresenteerd,
omdat de plannen niet zijn uitgevoerd. Ik wil de gemeenten oproepen
bij het maken van hun plannen meer realisme te tonen, waardoor zij hun
belastingen ook minder hoeven te verhogen, aldus gedeputeerde Herman
Vrehen.
Situatie gemeenten
Het is voor de éérste keer dat er slechts bij drie gemeenten sprake is
van preventief toezicht. De drie gemeenten zijn: Simpelveld,
Echt-Susteren en Sittard-Geleen waarbij alleen de gemeente Simpelveld
vanwege haar financiële positie onder preventief toezicht is gesteld.
Er is 46,5 miljoen ruimte voor nieuw beleid.
Wellicht is dit positieve beeld ontstaan doordat gemeenten in het
voorjaar van 2002 met heel sombere verwachtingen aan de begroting 2003
zijn begonnen. Omdat het Gemeentefonds nu meevalt wordt die meevaller
gebruikt om nieuw beleid mogelijk te maken. Er zijn echter ook
gemeenten die weinig ruimte hebben, zoals Venlo, Venray en Weert. Geen
ruimte voor nieuw beleid is er in de gemeenten Echt-Susteren,
Roermond, Simpelveld en Sittard-Geleen.
Belastingen
De belastingen voor de burger blijven hard stijgen. In 2003 met
gemiddeld 7% en dus ruim boven het inflatiepercentage. De stijging in
Limburg sluit daarmee aan bij de landelijk stijging. Het gemiddelde
bedrag van 351,- dat een inwoner van Limburg aan gemeentelijke
heffingen in 2003 betaalt, ligt echter 5% boven het gemiddelde in
Nederland. Dit verschil komt door de riool- en reinigingsrechten. De
Limburgse gemeenten zijn met hun beleid verder dan de rest van
Nederland. Dat beleid wordt vanuit de provincie ondersteund. De
Onroerend Zaak Belasting (OZB) stijgt in 2003 met gemiddeld 8%.
Reserves en voorzieningen
In totaal zijn de reserves en voorzieningen bij de Limburgse gemeenten
met 83 miljoen of 8% gestegen. Achter dit totaalbeeld gaan per
gemeente echter heel verschillende ontwikkelingen schuil. Zo zijn in
Mook en Middelaar de reserves en voorzieningen juist gedaald met 35%,
terwijl in Meijel een stijging met 60% te zien geeft.
Scoretabel
Jaarlijks wordt in het overzicht Kerngegevens Gemeentefinanciën 2003
een scoretabel gepresenteerd. De gemeenten worden daarin op zes
indicatoren bekeken en onderling vergeleken. De gemeenten zijn in
volgorde van hun totaalscore in een tabel gezet.
Bijlagen:
1 Ontwikkeling gemeentelijke belastingen in Euros per inwoner in
Limburg
2 Scoretabel financiële positie Limburgse gemeenten
2-7-2003 10:23