Gemeente Utrecht



2003 SCHRIFTELIJKE VRAGEN
46 Vragen van mevrouw drs. M.C. Mos
(ingekomen 13 juni 2003)

Slapen op stoelen.

GroenLinks is verheugd over het voornemen van het college om de dagopvang voor verslaafde dak- en thuislozen uit te breiden naar 24 uur per dag. GroenLinks heeft echter grote problemen met het voornemen om daklozen te laten slapen op stoelen. GroenLinks vindt het mensonterend om daklozen voor hun nachtrust aan te wijzen op stoelen, alsof een plek waar de rug gestrekt kan worden te veel gevraagd is. Goede rust is nodig om iets te kunnen ondernemen, het legt de basis op weg naar herstel, op weg naar het ondernemen van activiteiten en werk via bureau dagloon. Goede rust vermindert de stress onder de doelgroep en vermindert het gebruik van harddrugs.
GroenLinks wijst de argumentatie van het college 'het is een utopie te geloven dat bezoekers vanaf 23.00 uur in één ruimte verblijven om te slapen, zonder dat men middelen gebruikt en zonder dat men de ruimte gedurende de nacht verlaat', van de hand. Er zijn genoeg voorbeelden in het land waaruit blijkt dat verslaafde dak- en thuislozen heel goed kunnen slapen in één ruimte (de Pauluskerk, Van Speyk in Rotterdam). Bovendien is het een utopie te geloven dat mensen toekunnen zonder fatsoenlijke nachtrust. Ook vindt GroenLinks het flauw om ernaar te verwijzen dat de doelgroep aangeeft vooral behoefte te hebben aan onderdak en veiligheid en de manier van slapen van minder belang te vinden. Dat statement geeft vooral aan hoe hoog de nood is en hoe groot de behoefte is aan plekken voor de nacht. Maar is natuurlijk geen reden om verslaafde dak- en thuislozen daarom maar te laten slapen op stoelen.
Als het college dak- en thuislozen serieus wil nemen en hen de mogelijkheid wil bieden om op zelf gekozen momenten te rusten dan moet daarvoor ook een echte mogelijkheid worden geboden, in de vorm van veldbedden, matrassen, een aparte rustkamer. Die mogelijkheden zijn er binnen de bestaande opvang: er kan gekeken worden of het mogelijk is een verdieping op de Stek te plaatsen. Ook kan in de benedenverdieping van de Stek extra ruimte gecreëerd worden om te slapen. In de Stek wordt nu meer dan eenderde van de ruimte in beslag genomen door personeel als behandelruimte, kantoorruimte, spreekruimte. In de ogen van GroenLinks is het prima mogelijk om de behandel-, kantoor- en spreekruimte te verkleinen zodat er ruimte ontstaat voor een rust/slaap-ruimte. Ook kan het college bij de nieuwbouw van Inloopcentrum Hoog Catharijne kijken welke mogelijkheden er zijn voor een rust/slaapruimte.

Voorts heeft GroenLinks problemen met het voorstel om voor alle opvang voor verslaafde dak- en thuislozen een pasjesbeleid te gaan hanteren. Dit betekent dat er geen laagdrempelige opvang meer is en een grote groep verslaafde dak- en thuislozen van opvang verstoken blijft. Bijvoorbeeld alle dak- en thuislozen die verslaafd zijn, maar korter dan 1,5 jaar in deze hoedanigheid bekend zijn bij hulpverlening en politie.

Bovenstaande leidt bij de fractie van GroenLinks tot de volgende vragen:
Is het college met GroenLinks van mening dat een goede (nacht)rust van belang is voor de gezondheid van verslaafde dak- en thuislozen? Zo ja, waarom kiest het college er dan voor om verslaafde dak- en thuislozen op stoelen te laten slapen en gelden voor verslaafde dak- en thuislozen kennelijk andere normen voor een goede nachtrust dan voor andere mensen?
Is het college bereid om te zoeken naar echte slaapplekken voor verslaafde dak- en thuislozen binnen en buiten de bestaande opvang, in de vorm van veldbedden, matrassen en een aparte rust/slaapruimte?
Kan het college aangeven welke mogelijkheden voor dagopvang er zijn voor verslaafde dak- en thuislozen die niet aan de pasjescriteria voldoen? Wat gaat het college doen om ook hen opvang te bieden?
Op welke wijze denkt het college de nachtopvang voor niet-verslaafde dak- en thuislozen, die dus buiten deze opvang vallen, uit te breiden?

Antwoord van Burgemeester en Wethouders
(verzonden 1 juli 2003)

Ja. Het college kiest om de volgende redenen voor nachtelijke opvang op stoelen:
2. Op deze manier is op korte termijn een beheersbare, bij de leefwijze van de doelgroep aansluitende nachtopvang te realiseren. Becijferd is dat er een totale extra capaciteit van 110 plaatsen nachtopvang nodig is. De ruimte en de middelen om dit op korte termijn verantwoord te realiseren door het aanbieden van bedden ontbreekt.. Daarnaast ondersteunt het college de keuze voor opvang binnen de bestaande voorzieningen voor dagopvang op inhoudelijke gronden. Immers als gevolg van de uitbreiding van diensten kunnen de bezoekersgroepen zich meer aan deze voorzieningen binden. Dit sluit aan bij een reeds nu waarneembaar proces. Dit gegeven leidt er toe dat bezoekers ook steeds meer hulpvragen uiten. De opvangvoorzieningen zijn inmiddels zo ontwikkeld dat de verbinding met andere voorzieningen voor deze doelgroep tot stand is gebracht.
3. Het uiteindelijke doel blijft om zoveel mogelijk verslaafde dak- en thuislozen onder te brengen in hostels. De hostels bieden vanzelfsprekend de mogelijkheid tot ongestoorde nachtrust. Opvang in de huidige dagvoorziening wordt derhalve als een noodoplossing beschouwd.
4. Opvang in de huidige voorzieningen voor dagopvang zal ook in de nachtelijke uren gratis zijn. Daarnaast is er laagdrempelige (nacht)opvang waar men tegen een geringe vergoeding op bedden kan slapen.
Het college is van mening dat met het huidige voorgenomen voorzieningenpakket voldoende kwantitatieve en kwalitatieve opvang is gegarandeerd. Bij de planontwikkeling is onderzocht in hoeverre het slapen op veldbedden e.d. binnen de bestaande voorzieningen gerealiseerd kan worden. Vanwege de keuze om in één keer afdoende capaciteit te realiseren is op dit moment onvoldoende vloeroppervlakte en bergruimte voorhanden om veldbedden aan te kunnen bieden. Daarnaast is de veronderstelling dat het volcontinue karakter van de opvang (24-uur gelegenheid tot gebruik; de mogelijkheid om elk moment de voorziening te betreden c.q. te verlaten) een ongestoorde nachtrust bemoeilijkt. Met Centrum Maliebaan is besproken dat de ontwikkelingen goed gevolgd zullen worden. In geval de verwachtingen anders uit zullen pakken, zijn er geen inhoudelijke bezwaren om tot slapen op veldbedden e.d. over te gaan en daarvoor binnen de huidige voorzieningen mogelijkheden te zoeken.
Het college heeft niet het voornemen om verslaafde dak- en thuislozen die niet aan de pasjescriteria voldoen gedurende de dag op te vangen. Het college stimuleert ontwikkelingen die ertoe moeten leiden dat deze verslaafden terugkeren naar hun oorspronkelijke sociale c.q. zorgnetwerken. Hierbij denkt het college aan gerichte inzet van veldwerkers in combinatie met actie van de politie. Het college verwijst daarbij uitdrukkelijk naar de beleidsdoelstellingen zoals die onlangs ook door de burgemeester van Amsterdam werden geformuleerd. Het college juicht deze ontwikkeling toe en zal in G4 verband trachten te bewerkstelligen dat ook Rotterdam en Den Haag deze beleidslijn zullen gaan volgen. Wel overweegt het college in dergelijke gevallen, individuen, daar waar nodig om de terugkeer te realiseren, tijdelijk en gecontroleerd toegang tot een van de voorzieningen te geven. Inzake de groep van 15-20 illegalen worden op dit moment gesprekken gevoerd om een landelijk team op te richten teneinde status en mogelijkheden tot terugkeer c.q. uitzetting helder te krijgen. Ook levert de vreemdelingenpolitie in Utrecht op dit moment al extra inspanningen op dit gebied.
Conform het gestelde in de visienota maatschappelijke opvang en verslavingszorg wordt de nachtopvang van niet-verslaafden in 2003 uitgebreid in Hotel de Baronie. Het betreft hier concreet 8 extra plaatsen. In genoemde visienota wordt tevens aangegeven dat bij gelijkblijvende budgettaire kaders alleen de al ingezette inhaalslag in woon- en opvangvoorzieningen wordt voltooid. Verdere uitbreiding van nachtopvang valt hier niet onder. Met de visienota wordt bovendien prioriteit gegeven aan het opvullen van lacunes voor specifieke doelgroepen (b.v. jongeren, ouderen, alcoholisten) en aan het bevorderen van doorstroom en uitstroom uit het opvangcircuit. Voor wat betreft niet-harddrugsverslaafden zullen er in 2003 nog circa 50 plaatsen bij komen (Bolksbeekstraat, Groene Sticht, opvang Alcoholisten). Het vergroten van de capaciteit in de keten "achter" de nachtopvang, de uitbreiding van nachtopvang voor verslaafde daklozen en het actief bevorderen van doorstroom en herstel zullen in combinatie zeker druk weghalen bij de nachtopvang voor niet-verslaafden.


---- --