PERSBERICHT
Leidschendam, 1 juli 2003
VERKEERSONGEVALLEN DOOR VERMOEIDHEID: EEN ONDERSCHAT PROBLEEM
De rol van vermoeidheid bij bestuurders bij het ontstaan van
verkeersongevallen mag niet worden onderschat. Dit zegt de Stichting
Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV in een deze week
gepubliceerd rapport. Vermoeidheidsongevallen zijn bovendien niet
alleen een kwestie van te lang achtereen doorrijden: ook slecht of te
kort slapen, stress of tijd van de dag kunnen vermoeidheid
veroorzaken. In het rapport schat de SWOV dat in 10 tot 15% van de
ernstige verkeersongevallen sprake was van vermoeidheid van de
bestuurder.
Technische hulpmiddelen om vermoeidheidsongevallen te voorkomen zijn
wel in ontwikkeling, maar nog niet gebruiksklaar. Consequent toepassen
(en handhaven) van de regels voor rij-en rusttijden en een safety
culturein de vervoersbranche zijn op dit moment de enige middelen om
ongevallen door vermoeidheid tegen te gaan. Particuliere
automobilisten zullen via voorlichting op de risico's van vermoeidheid
moeten worden gewezen.
Vermoeidheid: niet alleen te lang achter het stuur
Lange tijd werd vermoeidheid in het verkeer vooral gekoppeld aan de
tijd die men achter het stuur zit. Uit het SWOV-onderzoek komt echter
naar voren dat vermoeidheid veel meer oorzaken kent. Te weinig slaap,
slechte kwaliteit slaap (bijvoorbeeld door slaapstoornissen of
medicijngebruik) en tijd van de dag kunnen alle vermoeidheid
veroorzaken. Dit betekent dat vermoeidheid achter het stuur niet
alleen voorkomt in landen waar grote afstanden worden gereden, maar
ook in kleine landen als Nederland. Bovendien is vermoeidheid zowel
een probleem is voor beroepschauffeurs als voor de particuliere
autobestuurder.
Bestuurders die vermoeid zijn hebben een grotere kans op een ongeval.
Door de vermoeidheid neemt de rijvaardigheid af waardoor bestuurders
minder goed koers houden en minder vloeiende stuurbewegingen maken.
Ook is men minder goed in staat om alert te reageren op bijvoorbeeld
snelheidsvermindering van voorliggers of informatie uit de omgeving.
Daarnaast worden de stemming en de motivatie om veilig te blijven
rijden minder: men raakt eerder geïrriteerd, is minder geneigd
om zich aan maximumsnelheden te houden of om voor een rood licht te
stoppen.
700 tot 1000 ernstige ongevallen (mede) door vermoeidheid
Het exact vaststellen van de invloed van vermoeidheid bij het ontstaan
van ongevallen is erg lastig. Dit komt omdat vermoeidheid vrijwel niet
objectief is vast te stellen, zoals dit wel het geval is bij
bijvoorbeeld alcoholgebruik. Uit verschillende buitenlandse
informatiebronnen blijkt echter dat vermoeidheid in zo'n 10 tot 15%
van de ernstige ongevallen (mede)oorzaak is. Als wordt
aangenomen dat deze percentages voor de Nederlandse situatie niet veel
anders zijn, betekent dit jaarlijks tussen de 700 en 1000 ernstige
(auto)ongevallen.
Maatregelen: vooral voorlichting
De mogelijkheden om iets te doen aan vermoeidheid in het verkeer zijn
beperkt. De particuliere automobilist kan met voorlichting bewust
worden gemaakt van de gevaren van vermoeidheid. Voor beroepschauffeurs
zijn er regels voor de rij- en rusttijden. Toepassing en naleving
hiervan moet, samen met een breder veiligheidsdenken (safetyculture)
worden gestimuleerd binnen de gehele vervoerssector.
De verwachting is dat er in de toekomst ook technische hulpmiddelen
beschikbaar komen die vermoeidheid bij de bestuurder automatisch
detecteren. Deze systemen kunnen de bestuurder waarschuwen met
geluidssignalen of zelfs ingrijpen door de koers van de auto te
corrigeren. Voor toepassingen in de praktijk zijn deze systemen nu
echter nog niet geschikt.
---
Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid