Garantiefonds Stedelijke Vernieuwing op de rails
1 juli 2003
Op 1 juli presenteren De Vernieuwde Stad (platform van grootstedelijke
woningcorporaties), Aedes vereniging van woningcorporaties en het
Waarborgfonds Sociale Woningbouw de nadere uitwerking van het
Garantiefonds voor de Stedelijke Vernieuwing (GSV). Op 26 februari jl.
was het GSV al op hoofdlijnen gepresenteerd. De uitwerking die er nu
ligt, laat zien dat het GSV levensvatbaar is en nu op de rails staat.
Daarmee kunnen, waar nodig, het tempo en de ambitie van de stedelijke
vernieuwing opgeschroefd worden.
Het GSV is een krachtig antwoord op de vraag uit de politiek en de
maatschappij om een ambitieus en sluitend stelsel van matching tussen
corporaties onderling te ontwikkelen. Er bestaan al diverse
matchings-instrumenten waarbij corporaties met veel vrij beschikbare
financieringsruimte corporaties die veel moeten investeren,
bijspringen. Het GSV vormt hier het sluitstuk van.
Werking Op dit moment worden corporaties die regulier willen
investeren in woningbouw en -renovatie 'geborgd' door het WSW, die de
financiers de dienst van de lening (rente en aflossing) garandeert.
Binnen de stedelijke vernieuwing zijn er echter investeringen nodig
die een corporatie - in ieder geval tijdelijk - onder het door het WSW
gewenste vermogensniveau kunnen brengen. Daarmee zou een corporatie de
gewenste investering niet kunnen doen.
Het GSV springt in dit gat: het geeft een extra garantie af aan de
corporatie (en indirect aan het WSW), zodat het WSW de gehele
investering kan borgen. Daarmee krijgt die corporatie wel de
mogelijkheid om de benodigde financiering aan te trekken en de
investering te doen en kent de financier, naast de corporatie, alleen
het WSW als partij.
De garanties die het GSV afgeeft, worden op hun beurt weer afgedekt
door contragaranties van corporaties die financieringsruimte over
hebben. Deze corporaties berekenen de vrij beschikbare
investeringsruimte, waarna zij verplicht een percentage van die ruimte
in zetten. Hetzij door te investeren in projecten van andere
corporaties, hetzij door het GSV te voeden.
In eerste instantie gaat het in beide gevallen om garanties, de
belofte om geld over te maken. Pas als de nood aan de man is, als de
corporatie die de garantie heeft ontvangen voorziet dat zij rente en
aflossing niet meer kan betalen, wordt de garantie omgezet in het
verstrekken van een lening. In die situatie wordt vermogen
overgeheveld van de 'gevende corporaties' via het GSV naar de
'ontvangende corporatie'.
Positionering Het WSW verzorgt de borging voor corporaties en het CFV
(Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting) houdt toezicht op
corporaties en saneert corporaties die in financiële problemen raken
of zijn. Het GSV maakt het mogelijk om onrendabele investeringen in de
stedelijke vernieuwing te doen door financieringsruimte en eventueel
vermogen van corporaties te matchen.
Het GSV is een onafhankelijk, privaatrechtelijk instituut. Voor de
RvC, die toezicht houdt op de effectiviteit van de
garantieverstrekking, kunnen vanuit de corporatiesector de relevante
partijen, waaronder de huurders (De Woonbond), de verhuurders (Aedes)
en indirect de financiers (via het WSW), een bindende voordracht doen.
Niet-vrijblijvend Al met al kan de stedelijke-vernieuwingsoperatie
binnen de bedrijfstak geregeld worden, primair door de uitruil van
financieringsruimte tussen corporaties onderling en secundair (alleen
wanneer dat echt nodig is) door de overdracht van middelen. Daarbij is
het overigens evident dat de keuze voor een bepáálde matchingsvorm,
zoals het afgeven van een contragarantie aan het (privaatrechtelijke)
GSV, aan elke corporatie zelf is. Maar de keuze dát de vrij
beschikbare investeringsruimte wordt ingezet, is niet vrij. Met het
Ministerie van VROM zal nader overlegd worden of en hoe de bestaande
regelgeving toch ingezet kan worden om de niet-vrijblijvendheid te
ondersteunen.
Slot Met de opzet en de uitwerking van het Garantiefonds hebben de
drie initiatiefnemers hun nek uitgestoken. Zij weten zeker dat het
initiatief het bewijs is voor het zelfregulerend vermogen van de
corporatiesector. Door de introductie van het GSV zijn alle financiële
barrières om de investeringsopgave in de stedelijke vernieuwing op te
pakken weggenomen.
Aedes