Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
MINOCW: Van der Laan geeft cultuurinstellingen weer ruimte
1 juli 2003
nr. 46
VAN DER LAAN GEEFT CULTUURINSTELLINGEN WEER RUIMTE
Meer ruimte voor en meer eigen verantwoordelijkheid van de
instellingen, die zonder uitzondering toegang hebben tot de
cultuurnotaprocedure, samenwerking met de regio, samen met de
brancheverenigingen werken aan professionalisering van de
cultuursector, minder regelzucht en bureaucratie, een zorgvuldige
procedure en transparante criteria; dat zijn de hoofdlijnen in de
uitgangspuntenbrief voor de nieuwe cultuurnotaprocedure die Medy van
der Laan, staatssecretaris van Cultuur, vandaag naar de Tweede Kamer
heeft gestuurd.
De uitgangspuntenbrief markeert het begin van de nieuwe
cultuurnotaprocedure. Van der Laans brief heeft een ander karakter
dan de brieven van haar voorgangers. Het elke vier jaar opnieuw
formuleren van nieuwe prioriteiten leidt tot inflatie van
beleidsprioriteiten en tot strategisch gedrag van instellingen. Van
der Laan acht dat weinig effectief. Ze wil instellingen de ruimte
geven en niet gedetailleerd voorschrijven wat ze in de komende vier
jaar moeten doen. Daarom beperkt haar uitgangspuntenbrief zich tot de
procedure, de criteria, de subsidievoorwaarden en de
verantwoordingsregels. Belangrijker dan het vertalen van nieuwe
beleidsdoelen in nieuwe instructies aan de instellingen vindt Van der
Laan het verbreden van cultuurbeleid. Ze wil verbindingen leggen met
maatschappelijke ontwikkelingen zoals de toenemende diversiteit van
culturen in Nederland en met andere sectoren zoals onderwijs
(cultuureducatie), ruimtelijke ordening (kwaliteit leefomgeving,
architectuur) en economie (vormgeving). Daarvoor wil ze samenwerking
zoeken met andere partijen, ook buiten de gesubsidieerde culturele
sector. In het najaar zal ze de Tweede Kamer over deze plannen
informeren.
In het Hoofdlijnenakkoord is voor cultuur een bezuinigingstaakstelling
opgenomen van 1,2 miljoen euro in 2004 en 19 miljoen vanaf 2005. Voor
de invulling van de bezuiniging in 2004 zal Van der Laan bij de
begroting voor 2004 voorstellen doen. De bezuinigingen vanaf 2005
worden bij de afweging voor de cultuurnotaperiode 2005 . 2008
betrokken.
Aan de publieke omroep is een efficiency taakstelling opgelegd van 40
miljoen in 2004 oplopend naar 80 miljoen in 2007. De efficiency en
effectiviteit van alle organisaties en voorzieningen in het publieke
bestel zullen, mede op basis van het onderzoek van McKinsey, worden
getoetst op de mogelijkheid om bij te dragen aan de bezuiniging. In
november zal Van der Laan de Tweede Kamer informeren over de invulling
hiervan (brief inzake mediabegroting 2004).
Het kabinet wil regels en bureaucratie terugdringen. Van der Laan
vindt dit ook voor de cultuursector belangrijke uitgangspunten, juist
in tijden van bezuinigingen. Van der Laan zal nieuwe en bestaande
regels beoordelen op de vraag of er sprake is van onevenredige
belasting van de bedrijfsvoering en zal de regels die er zijn,
consequent handhaven. In overleg met de andere leden van het Kabinet
zal ze erop toezien dat de cultuursector niet onevenredig met
regelgeving wordt belast.
Concreet betekent dit:
- een vereenvoudigd aanvraagformulier voor cultuurnotasubsidies;
- nadruk op de integrale uitvoering van het beleidsplan van de
instelling met zo min mogelijk bijkomende voorwaarden;
- de verplichting om, naast een vierjaarlijks beleidsplan, jaarlijks
een activiteitenplan in te dienen vervalt;
- gedifferentieerd toezicht op de besteding van subsidies, afhankelijk
van aard, omvang en bedrijfsmatige staat van dienst van de
instelling.
Daarnaast zal de staatssecretaris met de provincies en gemeenten in
gesprek gaan over het verminderen van de administratieve last van het
Actieplan Cultuurbereik en optimale samenwerking met de regio.
Van der Laan staat achter het doelgroepenbeleid van haar voorgangers,
maar niet achter de soms gedetailleerde voorschriften hiervoor. Ze wil
inwoners van Nederland met een andere culturele achtergrond, als
toeschouwers en als makers, betrekken bij het culturele leven. In de
najaarsbrief zal ze hier voorstellen voor doen.
Meer eigen verantwoordelijkheid stelt hogere eisen aan de
professionaliteit van instellingen en van de sector als bedrijfstak.
Goed beheer en bestuur van en door de instellingen en het toezicht
daarop door de instellingen zelf is daarvoor essentieel. Van der Laan
wil daarom, samen met de brancheverenigingen, de expertise op dit
terrein bevorderen.
Cultuurnotaprocedure en criteria
Instellingen die van landelijke betekenis zijn op het terrein van
cultuur en daaraan een duurzame bijdrage leveren kunnen vanaf vandaag
subsidie aanvragen voor de periode 2005 - 2008. De aanvragen moeten
uiterlijk 30 november 2003 zijn ingediend. Van der Laan vindt vrije
toegang tot de cultuurnotaprocedure belangrijk en ziet daarom af van
het voornemen van haar voorgangers om een toegangsdrempel in te
voeren. Wel moet de aanvraag voldoen aan een aantal formele
inrichtingseisen.
Aanvragen die tijdig en volledig worden ingediend worden ter
advisering voorgelegd aan de Raad voor Cultuur. De raad beoordeelt de
aanvragen vooral op artistieke kwaliteit, zo mogelijk tegen de
achtergrond van de in de afgelopen jaren geleverde artistieke
prestaties.
Naast het kwaliteitsoordeel moet de raad ook andere overwegingen bij
zijn advies betrekken die doorslaggevend kunnen zijn. Nadrukkelijk
gaat het hierbij niet om nieuwe cultuurpolitieke criteria maar om
vaste waarden in het cultuurbeleid zoals het maatschappelijk bereik,
de positie of functie van de instelling in het landelijk bestel en de
regionale spreiding van het cultuuraanbod.
De raad brengt in het voorjaar van 2004 advies uit. De
staatssecretaris ziet erop toe dat het advies zorgvuldig tot stand is
gekomen en deugdelijk is gemotiveerd, zodat de uiteindelijke
beslissing op dat advies kan worden gebaseerd. Aanvragers krijgen de
gelegenheid om op het advies te reageren.
Het advies van de raad is niet bindend. Van der Laan zal het artistiek
inhoudelijke oordeel van de raad vanzelfsprekend respecteren, maar op
basis van bestuurlijke, financiële, bedrijfsmatige en beleidsmatige
overwegingen kan de staatssecretaris aan het oordeel van de raad een
andere conclusie verbinden. Voordat Van der Laan een besluit neemt
over de toe te kennen subsidies, zal ze daarover overleg voeren met de
andere overheden.
Noot voor de redactie,