Staatsbosbeheer
16 juni 2003
Het Springendal van Staatsbosbeheer in Noordoost-Twente is één van de
zeven gebieden in Nederland waar een beeld in de natuur wordt onthuld
als eerbetoon aan de nestor van de Nederlandse natuurbescherming:
prof. Dr. Victor Westhoff. De andere locaties zijn: Meijendel bij Den
Haag, de verbrande Pan bij Bergen, de Boschplaat op Terschelling, het
Korenburgerveen bij Winterswijk, het Geuldal in Zuid-Limburg en de
Botanische Tuin van de Universiteit van Nijmegen.
20 juni is de gedenkwaardige dag op het Springendal. Fons Eysink van
Staatsbosbeheer, Marcel Horsthuis van de provincie Overijssel en Jan
Brunninkhuis van Hoeve Springendal zijn gezamenlijk gastheer en laten
vier inleiders aan het woord die zich hebben laten inspireren door
Victor Westhoff. André Jansen weet met de inhoud van oude veldboekjes
een schat aan informatie bloot te leggen over historie en toekomst van
gebieden. Geert Euverman poogt dichterlijke wetenschap streekeigen te
maken. Anton Stortelder zoekt naar nieuwe wegen door van vertrouwd
beheren te kiezen voor vernieuwd proberen 'Boeren voor natuur'. Joop
Schaminée, de schrijver van het begeleidende boek 'Beelden in de
natuur' (uitgave KNNV) ziet botanisch de rijkste gewesten van ons land
als rijkdom in meervoud: Noordoost-Twente en Zuid-Limburg. Nettie
Westhoff-de Joncheere en Jan Brunninkhuis, de boer die zijn melkkoeien
verruilde voor natuurontwikkeling en recreatie, onthullen samen het
beeld ter nagedachtenis aan Victor Westhoff.
Bijna zestig jaar geleden streken Victor Westhoff en zijn vrouw Nettie
Westhoff-de Joncheere op precies dezelfde plek in het Springendal
neer, waar nu het monument staat, om de natuur te onderzoeken in de
geest van het onderschrift bij het bronzen beeld van de natuurvorser:
Hij observeert
Hij beschrijft de natuur
De natuur in al haar verscheidenheid
Telkens weer
Hij volgt de natuur
Vanaf de rand is daar het beekdal in één oogopslag te overzien. Een
lust voor het oog. De kleur groen in alle mogelijke schakeringen. Hier
en daar een bloem en de schittering van een snel stromende beek. Een
bankje, een bruggetje, een wandelroute nodigt de bezoeker uit om met
volle teugen te genieten. De bronnenroute leidt langs de Kleine
bronvijver en over het bruggetje langs zompige plaatsen waar Dotters
en Goudveil in de meimaand uitbundig zijn. Het zijn de locaties waar
Victor en Nettie meer dan een halve eeuw geleden de natuur onderzocht
hebben. Zorgvuldig werden daarbij de plantensoorten en hun
hoeveelheden genoteerd. Die omgeving is voor Victor Westhoff
ongetwijfeld de inspiratiebron voor het volgende gedicht geweest:
Sprengendal
Uit goudiggroen kussen
welt vloeiend water,
glinsterend tusschen
knisterend mos;
in honderden lussen
wringt het zich los -
een flonkering later
zenden de russchen
het jonge geklater
streng in het bosch
De Twentse beekdalen werden door de Westhoffs in de jaren veertig
uitvoerig onderzocht en beschreven, waardoor de aandacht op de
aanwezige natuurwaarden gevestigd werd. In vele gevallen een
belangrijke aanzet tot bescherming en aankoop van bijzondere
natuurterreinen zoals de drie bekendste beekdalen van
Noordoost-Twente: Hazelbekke, Dal van de Mosbeek en Springendal,
eigendom van even zovele natuurbeschermingsorganisaties
respectievelijk; Natuurmonumenten, Landschap Overijssel en
Staatsbosbeheer.
Terreinbeherende organisaties, maar ook beleidsorganisaties zoals de
provincie hebben de behoefte om de natuur te volgen -te monitoren- om
de effectiviteit van hun doelen en inspanningen te meten in het kader
van natuurbehoud, -herstel en -ontwikkeling. Staatsbosbeheer heeft
inmiddels een uitvoerig programma om de natuur te volgen. Zowel met
proefvlakken als transecten worden ontwikkelingen gevolgd. Ook andere
organisaties gaan daartoe steeds vaker over. Het levenswerk van Victor
vindt navolging.