Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en
Duurzame Ontwikkeling
Postbus 94020
1090 GA Amsterdam
T: + 31 (0) 20 568 8755
F: + 31 (0) 20 568 8787
e-mail: info@ncdo.nl
Bezoekadres:
Mauritskade 63
(hoofdingang KIT)
1092 AD Amsterdam
Televisieprogrammas over ontwikkelingslanden en -onderwerpen meer dan
verdubbeld
16.06.2003 12:19
De Nederlandse televisie zond in 2002 ruim duizend programmas over
ontwikkelingslanden en onderwerpen uit.
Dit is ruim een verdubbeling in vergelijking met acht jaar geleden
(1994). Ook is er een verschuiving van programmas met zware informatie
naar lichtere programmavormen zichtbaar. Een kwart van de programmas
(26%) over ontwikkelingslanden en onderwerpen waren documentaires,
vijftien jaar geleden was dat nog 40 procent. Een documentaire werd in
2002 door gemiddeld 145.000 mensen bekeken (kijkdichtheid 1); in 1988
trok een televisiedocumentaire over ontwikkelingslanden en onderwerpen
gemiddeld 700.000 kijkers (kijkdichtheid 5,7).
Bovenstaande gegevens komen uit Derde Wereld in beeld, een onderzoek
dat Michael Barzilay van het Rotterdamse mediabedrijf Quest
Independent in opdracht van de NCDO (Nationale Commissie voor
Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling) heeft
uitgevoerd. Het onderzoek is voor een deel een herhaling van, en voor
een deel een vergelijking met soortgelijke onderzoeken die in 1989 en
1995 voor de NCDO werden uitgevoerd.
De 1.089 programmas over ontwikkelingslanden en onderwerpen werden
uitgezonden op drie publieke en zeven commerciële kanalen. De publieke
omroepen besteedden daaraan bijna twee keer zoveel zendtijd als de
commerciële. Ruim 37 procent van alle programmas was te zien op
Nederland 3; de NPS (158 programmas) en VPRO (104) waren de grootste
aanbieders. De tellingen werden gebaseerd op vooraf gepubliceerde
gegevens in programmabladen. De journaalonderwerpen en
actualiteitenrubrieken bleven hierdoor buiten beschouwing. Ook de
programmas van National Geographic en Discovery Channel (geen volledig
Nederlandstalige zenders met een landelijke dekking) bleven buiten het
onderzoek. Die twee zenders samen zorgden in 2002 voor 1.437
televisieprogrammas over ontwikkelingslanden en onderwerpen, dat is 45
procent meer dan alle elf Nederlandse zenders samen.
In het onderzoek zijn twaalf programmacategorieën onderscheiden. De
Nederlander kijkt het liefst naar speelfilms uit ontwikkelingslanden
of die in ontwikkelingslanden spelen (gemiddeld 240.000 kijkers). Het
aanbod van de omroepen loopt daarmee in de pas; in de afgelopen zeven
jaar steeg het aantal uitgezonden speelfilms met meer dan 700 procent.
Amusementsprogrammas en infotainment trekken anderhalf keer zoveel
kijkers als programmas met zwaardere informatie. De kijkdichtheid van
natuurprogrammas liep in de afgelopen zeven jaar terug van gemiddeld
380.000 (in 1995) naar 155.000 kijkers (in 2002). Teruglopende
kijkcijfers is overigens een algemene trend die voor alle typen
programmas en programma-onderwerpen geldt. Het programma-aanbod is de
afgelopen tien jaar sterk toegenomen en dat heeft een grote verdunning
van kijkersaantallen tot gevolg gehad. Uit het onderzoek blijkt verder
nog dat 455 televisieprogrammas over ontwikkelingslanden en
onderwerpen die in 1989 werden uitgezonden een totaal kijkerspubliek
van 189 miljoen mensen trok. In 2002 was dat ook 189 miljoen, maar wel
verdeeld over 1.049 programmas.
Het onderzoeksrapport Derde Wereld in beeld is op te vragen bij Selma
Penseel, 020 - 5688772, s.penseel@ncdo.nl, of Judith Kilsdonk, 020
5688785, j.kilsdonk@ncdo.nl