Ministerie van Justitie
Toename gedetineerden en geweldsincidenten in inrichtingen
3 juni 2003
Nederland heeft in vergelijking met een aantal grote Europese landen
de sterkste groei doorgemaakt van het aantal gedetineerden afgezet
tegen 100.000 inwoners. Ook het aantal geweldsincidenten in
inrichtingen is flink toegenomen. Dit staat in het jaarverslag 2002
Terugblik en Toekomst van de Dienst Justitiële Inrichtingen van het
ministerie van Justitie dat vandaag is aangeboden aan de Tweede Kamer.
In 1987 stond Nederland nog onderaan de lijst met 33 gedetineerden op
100.000 inwoners. In 2001 is dat aantal al gegroeid tot 93 per
100.000, hetgeen neerkomt op een groei van 182% in ongeveer 15 jaar.
De culturele diversiteit van de gedetineerden is toegenomen en de
Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) krijgt steeds vaker te maken met
gedetineerden met complexe stoornissen en verslavingen. Het percentage
personen dat vastzit vanwege een overtreding van de Opiumwet is
gestegen van 19% in 2000 tot 27% in 2002. In 2000 was het percentage
gedetineerden in voorlopige hechtenis of veroordeeld tot
gevangenisstraf vanwege een geweldsdelict nog 34%, in 2002 is dat
percentage al gestegen tot 42%.
Het percentage personen dat na een jaar opnieuw wordt ingesloten
schommelt rond de 20% en is licht toegenomen. De toename moet vooral
worden toegeschreven aan de verbeterde efficiëntie van de
strafrechtketen, kortere wachttijden en snellere uitvoering.
Toename geweldplegingen
Om beter inzicht te krijgen in het veiligheidsgevoel binnen de
inrichtingen is bijgehouden hoe vaak spraken was van geweld. Het
aantal geregistreerde incidenten is in de gevangenissen in 2002 verder
gestegen en was hoger dan verwacht, zowel tegen personeel en tussen
gedetineerden onderling. De toename zou deels verklaard kunnen worden
door het hogere aantal gedetineerden dat vanwege een geweldsdelict in
een inrichting verblijft. Ook in de justitiële jeugdinrichtingen is
het aantal geweldplegingen naar verhouding gestegen. Deze toename kan
voor de helft verklaard worden door de hogere aantallen ingesloten
jeugdigen. Bij de tbs is het aantal geweldplegingen ook hoger dan
verwacht.
Het afgelopen jaar heeft de uitvoering van de Wet strafrechtelijke
opvang verslaafden (SOV) verder gestalte gekregen. Het gaat om
drugsgebruikers die regelmatig worden veroordeeld en bij wie
interventies tot nu toe niet het gewenste effect hebben gehad. Deze
groep is van eind december 2002 tot mei 2003 teogenomen van 149 tot
168. De verslaafden zijn verplicht een tweejarig programma te
doorlopen dat hen in staat stelt af te kicken.
De grootste bijdrage aan de groei van plaatsen in de justitiële
Jeugdinrichtingen werd geleverd door de nieuwbouw in Den Helder met
136 plaatsen. Daarnaast werden bij Glen Mills 63 plaatsen extra
ingekocht. De gemiddelde bezettingsgraad van de inrichtingen blijft
achter bij de doelstelling van 95%. Dit komt vooral doordat er in 2002
in de inrichtingen sprake was van een personeelstekort. Het aantal
ontvluchtingen uit gesloten inrichtingen bedroeg vorig jaar 17. De
long stay-capaciteit voor tbs-gestelden die vanwege recedivegevaar
niet in de samenleving kunnen terugkeren, is in 2002 uitgebreid met 40
plaatsen in de Pompestichting.